Akar suların veyâ denizin sürükleye yuvarlaya satıhlarını zımparadan geçmiş gibi cilâladığı küçük taşlar; tasrih edilerek “çakıltaşı” da denilir; şekilleri, yumurta şeklinin türlü çeşidinden, küre şekline yakın, hattâ tam küre olanları; tamamen yassılmışları da vardır, fakat yassı çakılların da kenarları dâimâ bir münhânî ile döner; çakıllar da ufalınca kum olur. İstanbul denizlerinin kıyılarında her cins taşdan çakıllara rastlanır; içlerinde bâzan, altın bir yuvaya konularak yüzük taşı olabilecek kadar güzelleri vardır. Plâjlarda kumun fazla çakıllı olması makbul sayılmaz (B.: Plâj); fakat zemini tertemiz çakıl döşeli sığ sular da, kumunun inceliği ve temizliği ile meşhur plâjlar kadar rağbet görür; meselâ Florya plâjı kumu ile; Boğaziçinde Altınkum plâjı da çakılı ile meşhurdur. İstanbul sayfiyelerindeki köşklerin, villâların bağçelerinde çiçek tarhları arasında yollara zamanımızda beton döşeniyor; eskiden ise rengârenk iri çakıllar döşenirdi; yürümesi, koşması biraz güç olurdu, ama kendine hâs bir güzelliği vardı; hattâ bâzı köşklerin bağçelerindeki yollara, iri çakıllar bir harc üzerinde tesbit edilir; siyah, beyaz ve kırmızı renkli çakıllarla bağçe yollarına mozayık usûlünde türlü güzel şekiller, nakışlar verilirdi. Sayfiyelerde köşklerin geniş bağçeler ortasında, ve birbiri...

Akar suların veyâ denizin sürükleye yuvarlaya satıhlarını zımparadan geçmiş gibi cilâladığı küçük taşlar; tasrih edilerek “çakıltaşı” da denilir; şekilleri, yumurta şeklinin türlü çeşidinden, küre şekline yakın, hattâ tam küre olanları; tamamen yassılmışları da vardır, fakat yassı çakılların da kenarları dâimâ bir münhânî ile döner; çakıllar da ufalınca kum olur. İstanbul denizlerinin kıyılarında her cins taşdan çakıllara rastlanır; içlerinde bâzan, altın bir yuvaya konularak yüzük taşı olabilecek kadar güzelleri vardır. Plâjlarda kumun fazla çakıllı olması makbul sayılmaz (B.: Plâj); fakat zemini tertemiz çakıl döşeli sığ sular da, kumunun inceliği ve temizliği ile meşhur plâjlar kadar rağbet görür; meselâ Florya plâjı kumu ile; Boğaziçinde Altınkum plâjı da çakılı ile meşhurdur. İstanbul sayfiyelerindeki köşklerin, villâların bağçelerinde çiçek tarhları arasında yollara zamanımızda beton döşeniyor; eskiden ise rengârenk iri çakıllar döşenirdi; yürümesi, koşması biraz güç olurdu, ama kendine hâs bir güzelliği vardı; hattâ bâzı köşklerin bağçelerindeki yollara, iri çakıllar bir harc üzerinde tesbit edilir; siyah, beyaz ve kırmızı renkli çakıllarla bağçe yollarına mozayık usûlünde türlü güzel şekiller, nakışlar verilirdi. Sayfiyelerde köşklerin geniş bağçeler ortasında, ve birbirinden hayli açık bulunduğu devirlerde çakıl döşeli bağçeler, gece hırsızlara karşı da bir emniyet teşkil ederdi, çakıllar, üzerinde yalın ayak ile de yürünse ses çıkarırdı; ne kadar dikkatli de olsa, gece köşke birinin yaklaşdığı muhakkak duyulurdu. Çakıl, şiir dilimize de girmişdir. İsmail Safâ: Düşün hurûşu âbı, Ki celbederdi hâbı Mahalli ınsıbâbı Bütün çakıl taşıydı... diyor. R. E. Koçu da: “Acı Su” isimli bir şiirinde çakılı kullanıyor: Çırıl çıplak girdik Gün ışığı değmemiş denize, Ve yattık Altımızda çakıl, kum Üstümüzde acı su; Omuzlarımıza kadar örten Topuklarımıza kadar çekilen Acı su; Kıskanmayan acı su.