İstanbulda doğduğu için İstanbulu ve dolayısı ile Türkiye’yi ikinci bir vatan gibi görmüş ve ilk fırsatda Türkiye’ye gelerek Ankara’da Gazi Terbiye Enstitüsünde uzun zaman muallimlik yapmış Amerikalı bir kadın; kendini Ahmed Emin Yalman’ın 1956 yılında Vatan gazetesinde yazdığı uzun bir yazı sâyesinde tanıyoruz; fakat maalesef bu yazı tarih rakamlarından mahrumdur; aşağıdaki satırları A. E. Yalman’dan naklediyoruz: “Genç Amerikalı hanımın babası Julian E. Gillespie ömrünün yirmi altı senesini Amerikan ticaret ataşesi diye Türkiyede geçirmiş, Türkiyeyi Amerika’yı iyi tarafından tanıtmağa âmil olmuş, iki memleket arasındaki ticaret münasebetlerini birkaç misline çıkartmıştır. Büyük kızı olan Mary Howard’dan başka ikinci bir kızı ve bir oğlu İstanbulda doğmuştur. Amerika’nın Londra ticaret müşavirliği gibi mühim vazifeler kendisine teklif edildiği halde hepsini reddetmiş, Türkiye’ye bağlı kalmış, nihayet burada ölmüşdür. “(J. E. Gillespie’nin ölümünden sonra âile Amerika’ya dönmüş), aradan yıllar geçmiş, çocuklar büyümüş, okumuş, nihayet Mary Howard evlenmiş, anne olmuşdur. Birkaç sene evvel dul kalınca doğduğu memlekete gitmek, onun hizmetinde bulunmak hasretini duymuş, Washington’daki Georgetown Üniversitesinin İngilizce hocası yetiştirmek üzere Ankara Gazi Terbiye Enstitüsünde a...

İstanbulda doğduğu için İstanbulu ve dolayısı ile Türkiye’yi ikinci bir vatan gibi görmüş ve ilk fırsatda Türkiye’ye gelerek Ankara’da Gazi Terbiye Enstitüsünde uzun zaman muallimlik yapmış Amerikalı bir kadın; kendini Ahmed Emin Yalman’ın 1956 yılında Vatan gazetesinde yazdığı uzun bir yazı sâyesinde tanıyoruz; fakat maalesef bu yazı tarih rakamlarından mahrumdur; aşağıdaki satırları A. E. Yalman’dan naklediyoruz: “Genç Amerikalı hanımın babası Julian E. Gillespie ömrünün yirmi altı senesini Amerikan ticaret ataşesi diye Türkiyede geçirmiş, Türkiyeyi Amerika’yı iyi tarafından tanıtmağa âmil olmuş, iki memleket arasındaki ticaret münasebetlerini birkaç misline çıkartmıştır. Büyük kızı olan Mary Howard’dan başka ikinci bir kızı ve bir oğlu İstanbulda doğmuştur. Amerika’nın Londra ticaret müşavirliği gibi mühim vazifeler kendisine teklif edildiği halde hepsini reddetmiş, Türkiye’ye bağlı kalmış, nihayet burada ölmüşdür. “(J. E. Gillespie’nin ölümünden sonra âile Amerika’ya dönmüş), aradan yıllar geçmiş, çocuklar büyümüş, okumuş, nihayet Mary Howard evlenmiş, anne olmuşdur. Birkaç sene evvel dul kalınca doğduğu memlekete gitmek, onun hizmetinde bulunmak hasretini duymuş, Washington’daki Georgetown Üniversitesinin İngilizce hocası yetiştirmek üzere Ankara Gazi Terbiye Enstitüsünde açtığı kursların kadrosuna girmiştir. Mukavelesi bitince memleketine dönmüş, hariciye imtihanına girmiş, Habeşistandaki Amerikan sefaretinde çok câzip bir vazifeye tayin edimişdir. Yüksek maaş, döşeli ev, diplomat hayatının cazibeleri; fakat Mary Howard son anda bunların hepsini reddetmiş, (ve tekrar Türkiye’de hizmet onu) mukavemet edilmez bir şekilde çekmişdir. “Mary Howard Crischell bize şöylece anlatmışdır: — Geçen defa Türkiye’ye geldiğim zaman, şöyle düşünüyordum: “Bir sene Türkiye’nin hizmetinde bulunayım. Doğduğum memlekete borcumu ödiyeyim, olsun, bitsin..” diyordum. Ömrümün ilk on iki senesi İstanbulda geçti. Bütün hatıralarım çok tatlıdır. Fakat bir diplomat kızı sıfatiyle gerçek Türkiyeyi göremedim. Bunu ancak Gazi Terbiye Enstitisünde keşfedebildim. Bir kısmı köylerden gelen yarının hocalarının tanımalısınız. Kendi memleketinizin istikbaline olan imanınız yükselir. İşim ağırdır. Bazan yorgun düşerim. Fakat ertesi sabah Gazi Enstiüsünün muhitine gidince yeniden doğmuş gibi olurum. “(Bayşan Critchell’in Douglas adında bir oğlu vardır, 1965 da onbir yaşındadır; Amerikalı Türk dostu kadın, oğlunu da şöyle anlatmışdır): “— Size oğlumu anlatayım: Küçük iken kendisine “Paşa” diyorduk. Bu lâkap üzerinde kaldı. Şimdi bütün Ankara Douglas’ı Paşa, beni “Paşanın Annesi” diye biliyor. Douglas bir müddet Kayseri Amerikan mektebinde okudu. Türkçeyi pürüzsüz surette konuşur. Türkçesi ingilizcesinden kuvvetlidir. Hattâ dilinin bünyesini mantığa daha uygun bulduğu için, ingilizceyi de Türkçe söylediği gibi yazmağa alışmışdır. Kim bilir, belki de bir gün Amerikada yeni bir lehçenin akıncısı olur. Paşa’nın bir hayli Türk dostu vardır. Bazılariyle damarlarını kanatmışlar, kanlarını karıştırmışlar, kan kardeşi olmuşlardır. Türkiye ile Amerika arasında köprü olmak bakımından bol bol yeni fikirleri vardır. Türk terbiye telâkkilerini derinden derine benimsemiştir” (A. E. Yalman). Mary Critcheel ve oğlu Paşa (Resim : S. Bozcalı)