Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
COŞKUN KALENDER
İkinci Meşrutiyet devrinin ibtizâle düşürülmüş basın faaliyeti arasında çıkarılan mizah gazetelerinden biri; avamfirib yâveler, soğukluklarla dolu, acınacak cehil, zevksizlik ve sefâlet içinde, halkın heyecânından faydalanarak sâdece para vurgunu için neşredilen emsâlinin büyük ekseriyetinden biraz daha şahsiyetli bir gazetedir; dil bakımındanda üstündür; o devrin hemen bütün mizah gazeteleri gibi 27X39 santim eb’adında bir kâğıda dört sayfa olarak basılmış, ve ilk sayfasını büyük eb’adda bir karikatür ile doldurmuşdur; diğerlerinden farklı olarak başlık kompozisyonu ilk sayfanın yarısını, hiç olmazsa yarısına yakın bir yeri kaplamayıp dar yapılmışdır ve bu ilk sayfa karikatüre daha geniş yer bırakılmışdır. Devrin diğer mizah gazeteleri, birbirinin mukallidi, dördüncü sayfanın üst yarısını ikinci karikatürlerine verirler iken Coşkun Kalender dördüncü sayfasına ilk nüshasında 5 parça küçük karikatür koymuş, fakat ikinci sayısında o da diğerlerine benzemişdir; yazı tertibi de öbürlerinden aynıdır, aynı sayfaları üçer sütun üzerine tertib edilmişdir. İlk nüshası 27 kânunuevvel 1328 perşenbe günü (9 Ocak 1913) çıkmışdır, ve ilk nüshası 20 paraya satılmışdır. Başlık yazısında haftalık mizah gazetesi olduğu yazıldığı halde ikinci on gün sonra 5 kânunusâni 1328 cumartesi günü çıkmışdır....
⇓ Devamını okuyunuz...
İkinci Meşrutiyet devrinin ibtizâle düşürülmüş basın faaliyeti arasında çıkarılan mizah gazetelerinden biri; avamfirib yâveler, soğukluklarla dolu, acınacak cehil, zevksizlik ve sefâlet içinde, halkın heyecânından faydalanarak sâdece para vurgunu için neşredilen emsâlinin büyük ekseriyetinden biraz daha şahsiyetli bir gazetedir; dil bakımındanda üstündür; o devrin hemen bütün mizah gazeteleri gibi 27X39 santim eb’adında bir kâğıda dört sayfa olarak basılmış, ve ilk sayfasını büyük eb’adda bir karikatür ile doldurmuşdur; diğerlerinden farklı olarak başlık kompozisyonu ilk sayfanın yarısını, hiç olmazsa yarısına yakın bir yeri kaplamayıp dar yapılmışdır ve bu ilk sayfa karikatüre daha geniş yer bırakılmışdır. Devrin diğer mizah gazeteleri, birbirinin mukallidi, dördüncü sayfanın üst yarısını ikinci karikatürlerine verirler iken Coşkun Kalender dördüncü sayfasına ilk nüshasında 5 parça küçük karikatür koymuş, fakat ikinci sayısında o da diğerlerine benzemişdir; yazı tertibi de öbürlerinden aynıdır, aynı sayfaları üçer sütun üzerine tertib edilmişdir. İlk nüshası 27 kânunuevvel 1328 perşenbe günü (9 Ocak 1913) çıkmışdır, ve ilk nüshası 20 paraya satılmışdır. Başlık yazısında haftalık mizah gazetesi olduğu yazıldığı halde ikinci on gün sonra 5 kânunusâni 1328 cumartesi günü çıkmışdır.
Bu gecikme için “Havalar soğuduğundan klişeler yetişemedi” gibi bir mazeret açıklanmış, “Cerîdemizin fiatı 20 paradan 10 paraya indirildi” diye de bir fiat indirmesi yapılmışdır. Satılamadığı anlaşılıyor; daha başlangıçda aksayan bu gazetenin ne kadar devam edebildiğini tesbit edemedik. Müdiri mesulü “Elif - Ha” (A. H.) remzi ile gösterilmişdir; adres olarak da Hikmet Matbaası verilmiş. Baskısında 1. ve 4. saflarında siyahdan başka iki renk daha kullanılmışdır.
Bu gazetenin yazı diline ve mizah anlayışına örnek olarak iki fıkra naklediyoruz:
GÜLERİZ :
Mevsimsiz şalgam satanlara,
Kış günü damda yatanlara,
Hırka yerine fırka yapanlara,
Diriyi ölü sananlara,
Kaçıranlara ve kaçanlara,
Bu ne? Diye şaşanlara;
Güleriz
Güleriz kahkahamızla niceler şâd oldu,
Gülmeyen, hikmeti fehmeyledi irşâd oldu...
Güleriz gam yemeyiz bizlere mecnun dense
Ne zarar âkile mecnun deme mûtâd oldu…
★
Bir kocmaan âferin var:
İhtiyarla genci fark edene,
Bu yollardan sendelemeden gidene,
Dikensiz bir yer bulup postunu serene,
Ehlini bulup da rey verene,
Siyâseti zemâneye akıl erdirene!
Bu mizah gazetesinin 1 numaralı nüshasının birinci sayfasındaki karikatürün yazısı şudur: (Fesli sadrâzam Kâmil Paşa, diğerleri de dört küçük Balkan devletinin başvekilleridir):
— (Kendi kendine) Hey gidi zemâne hey! (âşikâre) Artık goygoyculuğa döktünüz, ben bu işden caydım, yeniden başlayalım.
— (Venizelos arkadaşlarına) Diyavolo!.. ihtiyar kızıştı. (âşikâre) Yeniden müzakereye mi başlayacağız?
— Hayır, muharebeye...
Coşkun Kalenderin 1 numaralı nüshasının ilk sayfası.
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM070249
Tema
Diğer
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 7, sayfalar 3614-3616
Not
Görsel: cilt 7, sayfa 3615
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.