İstanbulun Halic kıyısında, halkının büyük çoğunluğunu ayak takımı teşkil etmekle tanınmış ve kalabalık, kesif iskân bölgesi olagelmiş bir semti. Semt adını, Fatih Sultan Mehmed devri kumandanlarından Cebe Ali’ye nisbetle almışdır (B.: Cebe Ali; Cemeciler Ocağı); 1934 Belediye Şehir Rehberinin 8 numaralı paftasına göre Fâtih Kazâsının (ilçesinin) merkez nâhiyesinin Haraccı Kara Mehmed ve Küçük Mustafa Paşa mahallelerinin Halic yalısı kısımlarını ihtivâ eder; ki bu iki mahallenin hemen sınırı üstünde Cibâli adı ile Halic vapurlarının bir iskelesi vardır. Semt, Abdülezel Paşa Caddesi ile Hisar ardı sokağı üzerinde toplanmışdır; bu iki yol arasında Bizans surlarının kalıntısı ile “Cibâli Kapusu” diye anılır bir kale kapusu bulunmaktadır. Zamanımızda Cibâliye hüviyetini veren, Tekel İdaresinin burada kurulmuş olan Tütün - Sigara Fabrikası ile bu büyük müessesesinin müştemilâtı ve büyük fabrikanın işçileri ameleleridir. Abdülezel Paşa Caddesinin bu semtden geçen kısmı bir çarşı boyudur; Unkapanı tarafından gelindiğine göre, sağ kolda Tekel Tütün Fabrikasının bıçkınhanesi, garajı, bir atölyesi ile deposu, ve onun yanında da bir odun deposu görülür. Vapur iskelesine giden birkaç adımlık yol üzerinde altı tane kadar küçük ev, bir terzi dükkânı, bu iskele yolu kavşağından sonra cadde üzer...

İstanbulun Halic kıyısında, halkının büyük çoğunluğunu ayak takımı teşkil etmekle tanınmış ve kalabalık, kesif iskân bölgesi olagelmiş bir semti. Semt adını, Fatih Sultan Mehmed devri kumandanlarından Cebe Ali’ye nisbetle almışdır (B.: Cebe Ali; Cemeciler Ocağı); 1934 Belediye Şehir Rehberinin 8 numaralı paftasına göre Fâtih Kazâsının (ilçesinin) merkez nâhiyesinin Haraccı Kara Mehmed ve Küçük Mustafa Paşa mahallelerinin Halic yalısı kısımlarını ihtivâ eder; ki bu iki mahallenin hemen sınırı üstünde Cibâli adı ile Halic vapurlarının bir iskelesi vardır. Semt, Abdülezel Paşa Caddesi ile Hisar ardı sokağı üzerinde toplanmışdır; bu iki yol arasında Bizans surlarının kalıntısı ile “Cibâli Kapusu” diye anılır bir kale kapusu bulunmaktadır. Zamanımızda Cibâliye hüviyetini veren, Tekel İdaresinin burada kurulmuş olan Tütün - Sigara Fabrikası ile bu büyük müessesesinin müştemilâtı ve büyük fabrikanın işçileri ameleleridir. Abdülezel Paşa Caddesinin bu semtden geçen kısmı bir çarşı boyudur; Unkapanı tarafından gelindiğine göre, sağ kolda Tekel Tütün Fabrikasının bıçkınhanesi, garajı, bir atölyesi ile deposu, ve onun yanında da bir odun deposu görülür. Vapur iskelesine giden birkaç adımlık yol üzerinde altı tane kadar küçük ev, bir terzi dükkânı, bu iskele yolu kavşağından sonra cadde üzerinde beş göz dükkân, iki aşcı, bu aşcıların arasından geçilince deniz kenarında büyük bir odun deposu, bir amele - işçi kahvesi, yine cadde üzerinde sâhile kadar uzanan bir kum deposu görülür. Caddenin sol kenarında fabrikaya âid lojmanlar, birkaçı keresteci bir sıra dükkân, bir çeşme, karakol, karakol ile çeşme arasında ve kale duvarı kalıntısı üzerinde Cibâli kapusu, sonra yine çoğu keresteci dükkânları vardır. Hisarardı sokağına gelince, Unkapanından yüründüğüne göre, kol tarafın büyük kısmını Tekel İdâresinin Kutu Fabrikası ile Tütün - Sigara Fabrikası kaplar ,büyük binâlarda kurulmuş büyük müesselerdir; işbaşı ve paydos zamanlarında işçileri hemen bütün Cibâli sokaklarını doldurur; bu müessese geçildikten sonra, bir eczâhâne ve bir sıra evler görülür. Unkapanı tarafından gelindiğine göre, Hisarardı sokağının sağ tarafında fabrika lojmanları, bir kahvehâne, bir sıra dükkân, sur kalıntıları, Cibâli kapusu görülür. Merhum Ahmed Baha Gökoğlu, ancak bir cüzünü neşredebildiği “İstanbul Etnoğrafyası, İstanbul halkını kimler teşkil ediyor” isimli eserinin ön sözünde: “Karadeniz Ereğlileri Yemiş İskelesi civârını, Bartınlılar Küçükpazarı, Safranbolulular Tahtakaleyi, İnebolulular Azabkapusunu, Samsun, Trabzon ve Rizeliler Cibâli ve Ayakapıyı, Alanyalılar Zindankapısınını toplu ve mütekâsif bir halde işgal etmişlerdir” diyor: ki, hakikatde de Cibâli kayık iskelesinden işler sandalcıların hemen hepsi Rizelidir. 1950 senesinde İstanbula gelmiş büyük şehirde bir ay kadar kalarak ekseriyâ Balıkpazarı Cibâli, Balat, Ayvansaray taraflarında dolaşmış, ve bu kenar semtlerin meyhânelerinde bâdenuş olarak bütün emsâli gibi kalenderâne oyalanmış halk şâiri Âşık Çakır Çavuş, İstanbuldan ayrılır giderken de yanında yol arkadaşı olarak Cibâlili bir dilberi alıp götürmüşdür ki, bize bırakdığı üç parça manzum hâtırasından biri de bu vesîle ile Cibâli üzerinedir: Cibâlinin dilberi Tütün sarar elleri Şekil beşerde peri Gör Rizeli berberi Aşçı kayıkcı bakkal Âhu gözlü lâz çakal Virme eline sakal Korsan olur ekseri Gördün bir gül cemâli Dirse semtin Cibâli Benden gitsün vebâli Al önceden tedbiri Şöyle bil kavmi lâzı Aşkbazların haylazı Saydetmekçün palazı Akçeden vir haberi Nazı cilvesi kaba Sırtda çul çaput aba Bir kere dirse “Baba!.” Yoluna verir seri Kahve iskele başı Gördüm bir samurkaşı Onbeş onaltı yaşı Sevdim ol semenderi Dedim perçemin sünbül Davûdî sesin bülbül Çatma kaşın bir gez gül Kaçma güzel gel beri Kiseme ekdim darı Oldu gönlüm serdarı Yârimle Üsküdarı Gecdim bulub rehberi Dalımda ol güzelim Nâzik elinde elim Diyar diyar gezelim Sazda çıkar peşrevi Tek geldim çift giderim Yanımda İskenderim Seksenlik kalenderim Gecdim Felek çenberi Salınmış gezer kol kol Nigârı civanı bol Elvedâ ey İstanbol İstanbol güzelleri İkinci Sultan Mahmud zamanında Yeniçeri Ocağının kaldırılmasından az önce tanzim edmilmiş bir bostancıbaşı defterinde (B.: Bostancıbaşı Defterleri) Cibâli semti sâhil boyu şöyle tesbit edilmişdir: “... Yeniçerilerin Tomruk Meydanı - Sarraf Manoel Yahudinin hânesi - Şabcı Bohuraçinin hânesi - Sarraf Lazar Yahudinin hânesi - Attar İsak Yahudinin hânesi - Bezirgân Turuncoğlu Yahudinin hânesi - Çuhacı Sebatay Yahudinin hânesi - Hekimoğlu Yude Yahudinin hânesi - İmam Ahmed Efendinin bir bab yahudihânesi - Attar Yasef Yahudinin hânesi - Benlizâdenin bir bab îrad Yahudhânesi - Hayim Yahudinin hânesi - Hekim Karamanoğlu Yahudinin hânesi - Soğukçeşmeli Ebubekir Efendi ve Ömer Ağanın îradı Yahudhâneler - Cibâli İskelesi - Kayıkcıların Lonca yeri - ve kahvehâne - Mekkizâdenin îradı bir bab yahudhane - ve üç aded kahvehânesi - Hacı Mehmedin îrâdı bir bab yahudhâne - Üsküdarlı Ayşe Hanımın keresteci dükkânları - Efrenc hekimin hânesi - Terzi Manol zimminin hânesi - Saatcioğlu Yorgaki Zimmimin hânesi - Çuhacı Yorgu oğlunun hânesi ve kayıkhânesi - Şabcı dâmâdı Knorte Yahudinin hânesi - Şabcı Yako Yahudinin hânesi - Simkeş Yahudinin hânesi - Şalcı Apostol Zimminin hânesi - Kuyumcu Dimitri oğlunun hânesi - İpekci Dimitri Zimminin hânesi...”. 1826 dan az evvel tanzim edilmiş bu kıymetli vesikada aydın olarak görülüyor ki, zamanımızdan bir buçuk asır evvel Cibâli sahil boyu, bilhassa Unkapanı - Cibâli arası tamamen mûseviler tarafından iskân edilmiş bulunuyordu; lebi deryada mûsevi milki evler arasına da Türkler tarafından gelir kaynağı olarak birkaç yahudhâne yaptırılmış idi (Yahudhâne, içinde oda oda mûsevi âilelerin barındığı büyük evlere verilmiş isimdir, bugünkü tâbiri ile apartıman; (B.: Yahudhâne). Zamanımızda Cibâlideki mûsevi kolonisi dağılmış, yerini Karadeniz yalısı halkı, bilhassa Rizeliler almışdır. Cibâli ile Ayakapu iskelesi arasında ise, deniz kenarında mûsevi meskenleri arasında çoğunlukla rum evleri bulunmaktadır. Cibâli iskelesi yanında da kayıkcılar loncası ile bir kayıcı kahvehânesi, az ötesinde deniz kenarında üç kahvehâne daha görülmektedir.