Arabca ateş koru mânasına “cemr” kökünden gelir; eski takvimde havanın, suyun ve toprağın ısınmaya başladığı zamanları gösterirdi. Hüseyin Kâzım Beyin Büyük Türk Lugatında: “Bahardan biraz evvel havaya, suya ve toprağa ârız olan harâret, cemrei ûlâ (Birinci cemre) be havâ, cemrei sâniye (İkinci cemre) be âb, cemrei sâlise (üçüncü cemre) be hâk tâbirlerine tesâdüf olunur” diyor. Cemreler için İstanbul halk ağzı güzel bir tekerleme vardır, üç cemre yıldızların oğlu üç kardeş kabul edilir: Üç birâderler Kevâkibzâdeler Biri meşrebi havâî Biri deryâde yüzer Biri hâkipâye yüz sürer. Türk Ansiklopedisinde “cemre” maddesi çok güzel, çok aydın yazılmışdır; fakat o eserde maddeler ayrı ayrı imzalanmadığı için muharririni maalesef öğrenemiyoruz; aşağıdaki satırları o güzel yazıdan alıyoruz: “Eskiler yılı, Kasım Günleri ve Hızır Günleri diye ikiye ayırmışlardır. Kasım 180, Hızır ise 186 gündür. Kasım, kasım ayının 8. inci günü girer. Kasımın 46 sında kırk gün mânâsına gelen “Erbaîn”, 86 sında da elli gün anlamına gelen “Hamsîn” girmiş olur ki bu suretle kışın en şiddetli zamanları sayılan doksan gün geçmiş olur. Kasımın yüzü “Geldik yüze, çık düze”, yüz ellisi ise “yüzelli, yaz belli” sözü ile karşılanır. Kasımın 105 inde (19 - 20 şubat) birincisi cemre havaya, 112 sinde (26 - 27 şubat) ik...

Arabca ateş koru mânasına “cemr” kökünden gelir; eski takvimde havanın, suyun ve toprağın ısınmaya başladığı zamanları gösterirdi. Hüseyin Kâzım Beyin Büyük Türk Lugatında: “Bahardan biraz evvel havaya, suya ve toprağa ârız olan harâret, cemrei ûlâ (Birinci cemre) be havâ, cemrei sâniye (İkinci cemre) be âb, cemrei sâlise (üçüncü cemre) be hâk tâbirlerine tesâdüf olunur” diyor. Cemreler için İstanbul halk ağzı güzel bir tekerleme vardır, üç cemre yıldızların oğlu üç kardeş kabul edilir: Üç birâderler Kevâkibzâdeler Biri meşrebi havâî Biri deryâde yüzer Biri hâkipâye yüz sürer. Türk Ansiklopedisinde “cemre” maddesi çok güzel, çok aydın yazılmışdır; fakat o eserde maddeler ayrı ayrı imzalanmadığı için muharririni maalesef öğrenemiyoruz; aşağıdaki satırları o güzel yazıdan alıyoruz: “Eskiler yılı, Kasım Günleri ve Hızır Günleri diye ikiye ayırmışlardır. Kasım 180, Hızır ise 186 gündür. Kasım, kasım ayının 8. inci günü girer. Kasımın 46 sında kırk gün mânâsına gelen “Erbaîn”, 86 sında da elli gün anlamına gelen “Hamsîn” girmiş olur ki bu suretle kışın en şiddetli zamanları sayılan doksan gün geçmiş olur. Kasımın yüzü “Geldik yüze, çık düze”, yüz ellisi ise “yüzelli, yaz belli” sözü ile karşılanır. Kasımın 105 inde (19 - 20 şubat) birincisi cemre havaya, 112 sinde (26 - 27 şubat) ikinci cemre suya, 119 unda (5 - 6 mart) üçüncü cemre toprağa düşer; yâni bu tarihlerde önce havanın, sonra suyun, sonra da toprağın ısındığı kabul edilirdi. “Halk, bilhassa kadınlar cemreye “Cemile Hanım” derler, ve: – Birinci cemre benim, ikinci cemre filânın, üçüncü cemre de falanın... diye bu günleri benimsiyerek havanın iyi veyâ fırtınalı oluşu ile kime âid ise onun huyu arasında bir münâsebet bularak eğlenirler...” ‘Türk Ansiklopedisi, cild X).