Geçen asır sonları ile asrımız başlarında yaşamış çok değerli bir bestekâr, çok şöhretli ud virtuozu, bu yönden “Ûdi” diye de anılır. 1861 de İstanbulda doğdu, Şehzâde Camii imamı Hasan Tâhir Efendinin oğludur. On üç yaşında iken babasının vefâtı üzerine geçim kaygusu ile önce bir sene kadar Bedestanda cevâhirci antikacı yanında, sonra da uzunca bir müddet, semtini tesbit edemediğimiz bir dükkân-imâlâthânede şekerci çıraklığı yapdı, ve şekerciliği ileride kendisine meslek, iş olacak derecede öğrendi. Zamanı, mûsikimizin revnaklı bir devri idi; hevesli ve istidadlı gencler, İstanbulun her semtinde feyz alacak bir mûsiki ve saz üstâdı bulabiliyordu; kibar ve rical konakları genclerle üstadların toplandığı, mûsikinin ön safda yer aldığı sanat mahfilleri hâlinde idi. Şekerci Cemilin, baba evinin geleneği olarak Kur’an hıfzı daha babasının sağlığında dinlenmişdi; sesi güzel, vechen de melâhet sâhibiydi, mûsikiye heves etmiş, ud çalmaya başlamışdı; bir vesîle ile tanışdığı Ûdî Basri Beyden ders aldı; bir gün de hocası genc hâfızı Kadıköyünde devrin pek değerli sanatkârı “Kel” ve “Enderunlu” lâkabları ile meşhur Ali Beyin evine götürdü. (B.: Ali Bey, Hânende Kadıköylü). Misâfirlerini mütevâzı evinin küçük bir odasında, başında takkesi ev kiyâfeti ile kabul eden bu zât, Basri Beyin: “Cem...

Geçen asır sonları ile asrımız başlarında yaşamış çok değerli bir bestekâr, çok şöhretli ud virtuozu, bu yönden “Ûdi” diye de anılır. 1861 de İstanbulda doğdu, Şehzâde Camii imamı Hasan Tâhir Efendinin oğludur. On üç yaşında iken babasının vefâtı üzerine geçim kaygusu ile önce bir sene kadar Bedestanda cevâhirci antikacı yanında, sonra da uzunca bir müddet, semtini tesbit edemediğimiz bir dükkân-imâlâthânede şekerci çıraklığı yapdı, ve şekerciliği ileride kendisine meslek, iş olacak derecede öğrendi. Zamanı, mûsikimizin revnaklı bir devri idi; hevesli ve istidadlı gencler, İstanbulun her semtinde feyz alacak bir mûsiki ve saz üstâdı bulabiliyordu; kibar ve rical konakları genclerle üstadların toplandığı, mûsikinin ön safda yer aldığı sanat mahfilleri hâlinde idi. Şekerci Cemilin, baba evinin geleneği olarak Kur’an hıfzı daha babasının sağlığında dinlenmişdi; sesi güzel, vechen de melâhet sâhibiydi, mûsikiye heves etmiş, ud çalmaya başlamışdı; bir vesîle ile tanışdığı Ûdî Basri Beyden ders aldı; bir gün de hocası genc hâfızı Kadıköyünde devrin pek değerli sanatkârı “Kel” ve “Enderunlu” lâkabları ile meşhur Ali Beyin evine götürdü. (B.: Ali Bey, Hânende Kadıköylü). Misâfirlerini mütevâzı evinin küçük bir odasında, başında takkesi ev kiyâfeti ile kabul eden bu zât, Basri Beyin: “Cemil, udla bir taksim et de hoca dinlesin..” demesi üzerine genc şekerci hâfızın udunu dinlemiş ve hic acımadan: — Oğlum!.. sen henüz hiç bir şey öğrenmemişsin!.. demişdi. Bunun üzerine Hâfız Cemil Kadıköylü Ali Beyin ellerine sarılıp öperek ve ağlayarak kendisine ders vermesini reca etmişdi; ve iki yıl Ali Beyden ders alarak kendisini şöhrete ulaşdıracak feyze kavuşmuşdu. Kendisi anlatırmış: “Ali Beyi buldukdan sonradır ki mûsikinin ne olduğunu anladım” dermiş. Tarihini tesbit edemedik; mûsiki çalışmaları arasında şekerciliği de gereği gibi öğrenen Hafız Cemil 25-30 yaşları, 1885-1890 arasında Şehzâdebaşında, Şehzâde Camiin tam karşısında bir de küçük şekerci dükkânı açdı ki dükkân zamanımızda da şekerci dükkânıdır. Sâhibi sanat ve edebiyat mahfillerinde şöhrete kavuşurken dükkânını da peşi sıra sürükledi ve orası kibar ve rical vekilharclarının şeker almak için sık sık uğradıkları bir yer oldu. 1894 ramazanında “Servetîfünun” devrin bu meşhur mecmuasında bir başmakale Şekerci Hâfız Cemilin dükkânını şöyle övüyor: “Şehzâdebaşının eğlence ve zevk yerlerini sayarken Hâfız Cemil Efendinin şekerci dükkânını unutmamak lâzımdır. Her senenin ramazanına güzel reçeller, şurublar, ve bayramına şekerler, şekerlemeler takdim ederek dil damak tadına düşkün olanları memnun eden Şekerci Cemil Efendi bu ramazânı şerifde de ziyâdesiyle gayret sarf etmişdir”. Yine o yıllar arasındadır ki devrin pâdişâhı İkinci Sultan Abdülhamidin kız kardeşi Mediha Sultanın dâiresine imam olmuşdur. Her halde sultanın ileri sürmesi ile olacak. 1898 de bir irâdei şâhâne ile Mızıkai Hümâyuna alındı, kibar ve rical çocuklarına mûsîki dersleri vermeye başladı; 1908 de meşrutiyetin ilânından sonra Mızıkai Hümayun eski hâlini kaybedince 1911 de kendi isteği ile oradan emekliye ayrıldı ve Mısır hidivi Abbas Hilmi Paşanın dâvetini kabul ederek Mısıra gitti; Mısır sarayında ve Mısırın zâdegân muhitinde çok bir hürmet ve alâka ile karşılandı; Mısırda da pek çabuk şöhret alan bir şekerci dükkânı açmayı ihmal etmedi; 1913 yılı sonlarında orada refâh içinde vefât etti; kabri Mısırdadır. Oğullarından Mehmed Ali Beyle Nureddin Bey Kadıköyünde şekercilik ile meşguldürler (1958). Şekerci Hâfız Cemil Efendi pek çok şarkı ve peşrev bestelemişdir. Sermed Muhtar Alus: “Gencliğimizde Şekerci Hâfız Cemilin hicazkârdan “Lâyık mı sana bu dili sevdâzade yansın” ve hicazdan “Bir nigâh et ne olur hâlime ey gonce dihen” şarkıları ile İsfahandan “Karâr etmez gönül mürgi...” semâîsi hepimizin ağzında dolaşırdı. Üç oğlu bir kızı vardı, torunlarından güzel bir delikanlı haytalık yoluna sapdı, serserî oldu, köprü altlarında yattı; pek efendi kişiler olan amıcaları bu çocuğu niçin korumamışlardır anlayamadım” diyor. Bibl. : M. Kemal İnal, Hoş Sadâ.