Hicrî takvimde arabca doğru telâffuzu “Cümâdelûlâ” olan ayın Türk ağzında bozulmuş “cemâziyelevvel” adına nisbetle halk ağzı deyim: “mâzisini, geçmişini bilirim” mânasına; istisnâsız tezyif ve hakaaret yolunda kullanılır; misâller: Bir Ahmed Beyden bahsedilir; bir hâneberduş konuşur: — ulan ne beyi be!?.. ben onun cemâziyelevvelini bilirim, ona Sürmeli Ahmed derler, üç sene evvel benimle berâber çul çaput içinde yalın ayak hammallık yapardı Sirkecide..  Kendisinin Galatasarıy Lisesinden mezun olduğunu yaymış bir delikanlı çekişdirilir: — Git ona söyle, müslüman mahallesinde salyangoz satmasın, biz onun cemâziyelevvelini biliriz, hangi Galatasarayında okumuş, ilk mektebi zor bitirdi, sonra da yıllarca gazete sattı sokaklarda, önüne bir Şaban Reis çıkdı, bir gün, yanına aldı oğlanı, yidirdi kuşattı, sermâye verdi, adam etti... Bu deyimin doğuşu üzerine çok şirin bir fıkra anlatılır. İstanbulda resmî dâirelerde hicrî takvim kullanıldığı ve henüz evrak dolablarının da bulunmadığı devirlerde, resmi eevrak, üzerlerinde ay isimleri yazılı bez torbalara konularak sandıklarda muhafaza edilirdi. Bir kaleme gaayet fakir bir genç şâkird, kâtip namzedi alınır; o kadar fakir ki ne ayağında çorabı, ne de mintanın altında gömleği varmış; birgün bu gencin eline evrak mahzeninde eski ve boş bi...

Hicrî takvimde arabca doğru telâffuzu “Cümâdelûlâ” olan ayın Türk ağzında bozulmuş “cemâziyelevvel” adına nisbetle halk ağzı deyim: “mâzisini, geçmişini bilirim” mânasına; istisnâsız tezyif ve hakaaret yolunda kullanılır; misâller: Bir Ahmed Beyden bahsedilir; bir hâneberduş konuşur: — ulan ne beyi be!?.. ben onun cemâziyelevvelini bilirim, ona Sürmeli Ahmed derler, üç sene evvel benimle berâber çul çaput içinde yalın ayak hammallık yapardı Sirkecide..  Kendisinin Galatasarıy Lisesinden mezun olduğunu yaymış bir delikanlı çekişdirilir: — Git ona söyle, müslüman mahallesinde salyangoz satmasın, biz onun cemâziyelevvelini biliriz, hangi Galatasarayında okumuş, ilk mektebi zor bitirdi, sonra da yıllarca gazete sattı sokaklarda, önüne bir Şaban Reis çıkdı, bir gün, yanına aldı oğlanı, yidirdi kuşattı, sermâye verdi, adam etti... Bu deyimin doğuşu üzerine çok şirin bir fıkra anlatılır. İstanbulda resmî dâirelerde hicrî takvim kullanıldığı ve henüz evrak dolablarının da bulunmadığı devirlerde, resmi eevrak, üzerlerinde ay isimleri yazılı bez torbalara konularak sandıklarda muhafaza edilirdi. Bir kaleme gaayet fakir bir genç şâkird, kâtip namzedi alınır; o kadar fakir ki ne ayağında çorabı, ne de mintanın altında gömleği varmış; birgün bu gencin eline evrak mahzeninde eski ve boş bir evrak torbası geçmiş, torbanın üstünde, bezir yağı isinden yapılmış siyah mürekkeb ile âid olduğu ayın adı, “Cemâziyelevvel” yazılı imiş; delikanlı, o bez torbayı almış, evinde anasına götürerek kendisine bir gömlek dikdirmiş, fakat bezin üstündeki yazı çıkmadığı için, yaz günü, mintanının yakasını açdığında arkadaşları “Cemâziyelevveli” okumuşlar, ve gence acımışlar. Zaman geçmiş, delikanlı kalemde ilerlemiş, yükselmiş, âmirler arasına geçmiş, maaşı kademe kademe artmış, derken müsteşar olmuş, yalı ve konak, hademe ve uşak sahibi zengin olmuş. Kalemde yerinde sayan diğer kâtipler onun bu ikbâlini çekemeyerek: “Biz onun sırtına bir gömlek alamayarak eski evrak torbasından gömlek dikdirttiği fakirlik zamanını da biliriz manâsına: “Biz Beyfendinin cemâziyelevvelini de biliriz” diye çekişdirirlermiş (B.: Kalem, kalemler).