Çağdaş İstanbul basınının en mümtaz sîmâlarından biri; 1909 da İstanbul’da doğdu, eski hâriciye memurlarından Cemil Beyin oğludur; İstanbul Erkek Lisesinden diploma aldıkdan sonra Almanyaya gitti, Friburg Üniversitesinde okudu, memlekete döner dönmez ananevî adı ile Bâbiâli’de basın hayatına atıldı, ve çok kısa sürecek olan ömrü boyunca maîşetini, mecmuacı, gazeteci, hikâyeci ve mütercim olarak seçkin kalemi ile temin etti. Ana dili gibi Almanca ve Fransızca bilirdi, otodidakt olarak İngilizce öğrenmişdi, basın tekniğine vaakıfdı. Avrupa’dan dönünce ilk intisab ettiği müessese Tahsin Demiray tarafından kurulmuş Türkiye Yayınevi oldu; İstanbul Erkek Lisesinden bir sınıf arkadaşı olan Râkım Çalapala’nın delâleti ile girdiği bu müesseseye, adımını attığı gün yepyeni bir hava getirdi ve Türk mecmuacılığını batı âlemi seviyesine yükseltmeye çalışdı; Türkiye Yayınevi onun getirdiği hava iledir ki İstanbul’un en faal bir müessesesi seviyesine yükseldi. “Yıldız” adında bir sinema magazini, “Hafta” adında bir halk magazini, bugün hâlâ yerlerini doldurulamamış yayınlardır. Telif ve terceme, imzâlı imzâsız kitab yayınları sayılamıyacak kadar çokdur. Uzun yıllar çok faydalı olduğu Türkiye Yayınevinden ayrıldıkdan sonra Itri müstahzarat konusunda ticarî bir teşebbüse girişdi, fakat bu işin k...

Çağdaş İstanbul basınının en mümtaz sîmâlarından biri; 1909 da İstanbul’da doğdu, eski hâriciye memurlarından Cemil Beyin oğludur; İstanbul Erkek Lisesinden diploma aldıkdan sonra Almanyaya gitti, Friburg Üniversitesinde okudu, memlekete döner dönmez ananevî adı ile Bâbiâli’de basın hayatına atıldı, ve çok kısa sürecek olan ömrü boyunca maîşetini, mecmuacı, gazeteci, hikâyeci ve mütercim olarak seçkin kalemi ile temin etti. Ana dili gibi Almanca ve Fransızca bilirdi, otodidakt olarak İngilizce öğrenmişdi, basın tekniğine vaakıfdı. Avrupa’dan dönünce ilk intisab ettiği müessese Tahsin Demiray tarafından kurulmuş Türkiye Yayınevi oldu; İstanbul Erkek Lisesinden bir sınıf arkadaşı olan Râkım Çalapala’nın delâleti ile girdiği bu müesseseye, adımını attığı gün yepyeni bir hava getirdi ve Türk mecmuacılığını batı âlemi seviyesine yükseltmeye çalışdı; Türkiye Yayınevi onun getirdiği hava iledir ki İstanbul’un en faal bir müessesesi seviyesine yükseldi. “Yıldız” adında bir sinema magazini, “Hafta” adında bir halk magazini, bugün hâlâ yerlerini doldurulamamış yayınlardır. Telif ve terceme, imzâlı imzâsız kitab yayınları sayılamıyacak kadar çokdur. Uzun yıllar çok faydalı olduğu Türkiye Yayınevinden ayrıldıkdan sonra Itri müstahzarat konusunda ticarî bir teşebbüse girişdi, fakat bu işin kendisini basın âleminden uzaklaştıracağını görünce gazeteciliğe döndü. Günlük Havâdis gazetesinin yazıişleri müdürlerinden biri oldu, ve 1958 yılı sonunda, bir bayram günü ziyâretine gittiği bir akrabâ evinde kalb sektesinden vefât etti. Aşağıdaki satırlar, R. E. Koçu tarafından Hergün gazetesindeki günlük fıkralar köşesinde Cemil Câhid Cem’in beklenmedik ölüm haberi üzerine yazılmışdır: “Aziz dostumun adını siyah çerçevenin içine yazdım; bakıyorum.. O üç “C”nin ardında onun yüzünü görür gibi ve sesini duyar gibi oluyorum. “İnanılmayacak bir ölüm haberi, cayır cayır yanılacak acı bir kayıp, çok acı ve çok büyük bir kayıp.. “Yirmi beş yıllık bir dostluk panoramasının, yıldırım ışığında seyri, müthiş bir şey... Bu satırların perişanlığını hoş görün. “Yüksek tahsilini Almanda’da yapmış memlekete döndüğü gündenberi hayatını sâdece kalemi ile kazanmış, ana diline sağlam tasarrufu onu kısa bir zaman içinde İstanbul basınının mümtaz bir simâsı yapmıştı. Almanca, Fransızca, İngilizce blirdi. Ansiklopedik malûmatı son derecede genişti. Gazeteciliği ise doğuş kabiliyeti, ona bir ilâhi mevhibe idi. Her çalıştığı yere daima faydalı olmuştu, sâdece kalemi ile çalışmamıştı; intisap ettiği müesseseye ibdâ, yenilik fikirleri zerketmişti. Onun bir mecmua veya gazeteye intisabı, içinde binbir çeşit şey bulunan koca bir çarşı gelmiş gibi olurdu.. Kuş südü isteseniz yok demezdi. “Benden zannederim iki yaş kadar küçüktü; hata etmiş de olabilirim, kırk yaşlarında evlendi, çocuklarını tahsil çağının ilk basamaklarında bırakması pek hazindir. “Kimsesi yoktu, bekârlık hayatında otelde otururdu. Kaleminin geliri yerinde, daima derli toplu, tertemiz ve hattâ şık adamdı. Evlendikten sonra örnek bir âile reisi oldu. Çocuklar çoğalınca, kaleminin faaliyetini de o ölçüde arttırdı. Temiz ifâdesiyle, zengin harikası ile, güvenilir tercümeleriyle, geniş malûmatiyle, eser ve mevzuu seçmedeki buluşları ve sâlim zevki ile Bâbıali caddesi tâbileri tarafından da dâima aranılan bir mütercim ve müellif oldu. Tek başına hazırladığı bir ansiklopedi, âni ölümü ile matbaa makinesi altında kalmıştır ki, ne kadar acınsa yeridir. “Cemiyet adamıydı, meclis adamıydı, buna rağmen son derecede merdümgiriz idi. Yıllarca beraber çalıştığı kimselerle münasebetini hiçbir zaman arkadaşlık derecesine götürmemiştir. Ruhen anlaştığı en çok iki üç kişi vardır ki, onlarla da yılda bir veya iki defa karşılaşmış dahi olsa, çok yakındı. Meselâ Râkım Çalapala, çocukluğundanberi arkadaşıydı; Türkiye Yayınevinde de uzun yıllar aynı odada karşı karşıya çalışmışlardı; fakat Râkım’ın, Cahid’in mahremiyetine benim kadar muttâli olduğunu zannetmiyorum. Halbuki, Cemil Cahid, nâdiren karşılaştığımızda bana hep: “Reşad Bey” diye hitap etmiştir ve nâdiren coştuğu zamanlarda da “Reşadcığım” demiştir. “Cahid Bey, Cemil Cahid Bey, bu nasıl gidiş?!..”