Emekli Orgeneral; 1918 de ağır mütareke şartlarını fiilen protesto ederek emrindeki birliklerin silâhlarını teslim etmeyen ve milli mücâdeleye ilk katılan türk kumandanı; 1882 de İstanbulda doğdu, babası İsmail Fâzıl Paşa (B.: İsmail Fâzıl Paşa), annesi Zekiye Hanımdır; orta tahsilini Erzincan Askeri Rüşdiyesinde, Moda Saint - Joseph Fransız Lisesinde yapdı, sonra, dâima askerler, kumandanlar yetişdirmiş âilesinin ananesine uyarak Harbiye Mektebine girmiş, bu yüksek okulu, ve okulun erkânı harbiye sınıflarını (Harb Akademi) bitirerek 1904 de kurmay olarak mezun olmuşdur. Beyrut ve Selânikde piyâde, süvâri ve batarya kumandanlığı yapmış, Selânikde Üçüncü Ordu Kurmayında ve 3. Fırka kurmay reisliğinde, ve Karaferiye kumandanlığında bulunmuş (1906 - 1908); 1913 de kaymakam (yarbay), 1915 miralay (albay) olmuş; Birinci Cihan Harbinde Gazze cebhesinde Yirminci Kolordu Kumandanlığı yapmış (1916); Millî Mücâdelede kolordu kumandanlığı, Batı Anadolu Kuvâyi Milliye başkumandanlığı yapmışdır. 1920 de Ankara Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin Moskova büyük elçisi olmuşdur. Sulhden sonra bir müddet İkinci Ordu müfettişliğinde bulunmuş; orgeneral rütbesinde iken meclisde siyasi hayatı ordu hayatına tercih ederek dileği ile emekliye ayrılıp Konya Mebusu olarak Büyük Millet Meclisine dönmüştür. ...

Emekli Orgeneral; 1918 de ağır mütareke şartlarını fiilen protesto ederek emrindeki birliklerin silâhlarını teslim etmeyen ve milli mücâdeleye ilk katılan türk kumandanı; 1882 de İstanbulda doğdu, babası İsmail Fâzıl Paşa (B.: İsmail Fâzıl Paşa), annesi Zekiye Hanımdır; orta tahsilini Erzincan Askeri Rüşdiyesinde, Moda Saint - Joseph Fransız Lisesinde yapdı, sonra, dâima askerler, kumandanlar yetişdirmiş âilesinin ananesine uyarak Harbiye Mektebine girmiş, bu yüksek okulu, ve okulun erkânı harbiye sınıflarını (Harb Akademi) bitirerek 1904 de kurmay olarak mezun olmuşdur. Beyrut ve Selânikde piyâde, süvâri ve batarya kumandanlığı yapmış, Selânikde Üçüncü Ordu Kurmayında ve 3. Fırka kurmay reisliğinde, ve Karaferiye kumandanlığında bulunmuş (1906 - 1908); 1913 de kaymakam (yarbay), 1915 miralay (albay) olmuş; Birinci Cihan Harbinde Gazze cebhesinde Yirminci Kolordu Kumandanlığı yapmış (1916); Millî Mücâdelede kolordu kumandanlığı, Batı Anadolu Kuvâyi Milliye başkumandanlığı yapmışdır. 1920 de Ankara Büyük Millet Meclisi Hükûmetinin Moskova büyük elçisi olmuşdur. Sulhden sonra bir müddet İkinci Ordu müfettişliğinde bulunmuş; orgeneral rütbesinde iken meclisde siyasi hayatı ordu hayatına tercih ederek dileği ile emekliye ayrılıp Konya Mebusu olarak Büyük Millet Meclisine dönmüştür. Fakat bir müddet sonra muhalefet safına katılarak Terakkiperver Fırkanın kurucularından biri olmuş, İzmir suikasdı üzerine, Millî Mücadelenin ünlü silâh arkadaşlarından Kâzım Karabekir ve Refet Paşalarla berâber İzmir İstiklâl Mahkemesinde muhâkeme edilmiş ve bu kumandanlarla birlikde bereat etmişdir. Atatürk’ün vefâtına kadar uzunca bir müddet Kuzguncukdaki köşkünde münzeviyâne yaşamış, 1939 da Cumhuriyet Halk Partisi adayı olarak tekrar B.M. ceclisine girmiş, Nâfia Vekili, 1943 de Münâkalât Vekili olmuş, 1947 de Büyük Millet Meclisi reisi seçilmişdir; 1950 Eskişehir mebusu, 1957 de İstanbul mebusu olmuş, ve pek az sonra siyasî hayatdan çekilmişdir. Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü ile hâlen Anadolu Kulübü üyesidir; iyi briç oynar; İtalya, Fransa, Cezayir, Hollânda, Belçika, Mısır, Suriye, Lübnan, Almanyaya gitmiş fransızca ve almanca bilir; dört mühim eser telif etmiş olup isimleri şunlardır: “Bi’rüssebi – Gazze Meydan Muhârebesi ve Yirminci Kolordu” (1938), “Millî Mücâdele Hâtıraları”, “Moskova Hâtıraları” (1955), “General Ali Fuad Cebesoyun siyâsî hâtıraları” (1957). Bibl.: Kim Kimdir Ansiklopedisi.