Topkapusu Sarayı Hümayununun yalı boyunda limana nâzır tek katlı bir köşk idi, bir adı da “Yalı Köşkü”dür; hâlen mevcud değildir, şekli, ancak Avrupalı ressamların gravürlerinden ve tablolarından biliniyor. Osmanlı tarihinde çok yüklü vekaayie sahne olmuşdur. Denizcilik tarihimizde de bu köşkün ayrıca çok önemli hâtırası vardı. Asıl adı Cebeciler Köşkü olduğu halde târih kaynaklarımızda ekseriya Yalı Köşkü adı ile anılır; “Yalı Köşkü Ocağı” adını taşıyan bir bostancı tarafından muhafaza olunurdu. Cebeciler - Yalı Köşkü, sarayın sâhil eteğini çeviren Bizans kalıntısı kale duvarının dışında, sur ile deniz arasına, lebi deryâda Mimar Sinan yapısı bir kasır idi; zengin tarih hâtıralarından başka türk yapı sanatının şaheserlerinden biriydi. İkinci Mahmud zamanında 1826 dan evvel tanzim edilmiş bostancıbaşı defterlerinde yeri kesin olarak limanın başlangıcı olarak gösterilmiş olan bu köşk (B.: Bostancıbaşı Defterleri) bir asrayakın metrûk kalmış, ihmâlin âguşunda ve zamanın pençesinde harâb olmuş, ve saray arâzisi içinden demiryolu geçirilir iken, güzergâha rastlayan diğer birkaç köşkle beraber yıktırılmışdır. Mimar Sinan bu küçük sâhil köşkünü, yine Cebeciler köşkü adını taşıyan eski bir yapıyı yıkarak onun yerine yapmışdı. Etrafında sütunlarla çevrilmiş bir revak vardı; bu revakın...

Topkapusu Sarayı Hümayununun yalı boyunda limana nâzır tek katlı bir köşk idi, bir adı da “Yalı Köşkü”dür; hâlen mevcud değildir, şekli, ancak Avrupalı ressamların gravürlerinden ve tablolarından biliniyor. Osmanlı tarihinde çok yüklü vekaayie sahne olmuşdur. Denizcilik tarihimizde de bu köşkün ayrıca çok önemli hâtırası vardı. Asıl adı Cebeciler Köşkü olduğu halde târih kaynaklarımızda ekseriya Yalı Köşkü adı ile anılır; “Yalı Köşkü Ocağı” adını taşıyan bir bostancı tarafından muhafaza olunurdu. Cebeciler - Yalı Köşkü, sarayın sâhil eteğini çeviren Bizans kalıntısı kale duvarının dışında, sur ile deniz arasına, lebi deryâda Mimar Sinan yapısı bir kasır idi; zengin tarih hâtıralarından başka türk yapı sanatının şaheserlerinden biriydi. İkinci Mahmud zamanında 1826 dan evvel tanzim edilmiş bostancıbaşı defterlerinde yeri kesin olarak limanın başlangıcı olarak gösterilmiş olan bu köşk (B.: Bostancıbaşı Defterleri) bir asrayakın metrûk kalmış, ihmâlin âguşunda ve zamanın pençesinde harâb olmuş, ve saray arâzisi içinden demiryolu geçirilir iken, güzergâha rastlayan diğer birkaç köşkle beraber yıktırılmışdır. Mimar Sinan bu küçük sâhil köşkünü, yine Cebeciler köşkü adını taşıyan eski bir yapıyı yıkarak onun yerine yapmışdı. Etrafında sütunlarla çevrilmiş bir revak vardı; bu revakın üstüne geniş saçaklı yayvan bir çatı çekilmişdi. Çatının ortasında pencereli bir kasnağa oturtulmuş bir kubbe, nârin bacalar, köşke ayrı bir letâfet vermekte idi. Kasnak camlarının alçı kalıplarla rengârenk çiçek nakışlı olduğunu tahmin edebiliriz. Her ne kadar bir kayda rastlanmamış ise de, içinin, on altıncı asır türk çinilerinin en nefis parçaları ile kaplanmış olduğu muhakkakdır. Pek tantanalı merasime sahne olduğu için, Cebeciler – Yalı Köşkü, on altıncı ve on yedinci asırlarda, Osmanlı İmparatorluğunun kudret ve servetine denk bir haşmetle döşenip dayanmışdı. Asırlar boyunca Donanmayı Hümayun Akdenizde veyâ Karadenizde sefere çıkarken kaptan paşalar ve donanma serdarları pâdişaha buradan vedâ etmişler, ve sefer dönüşlerinde de huzura burada kabul edilmişler idi; bu vesile ile de Cebeciler – Yalı Köşkü önünde donanma gemileri tarafından büyük deniz şenlikleri yapıla gelmişdi. Donanmâyı Hümâyun deniz seferine an’anevÎ bir merâsimle çıkardı. Gemilerin kürekcileri Tersâne Zındanından çıkarılıp gemilerin kürekci sıralarına yerleştirilip çakılır, “Reis” unvânını taşıyan kaptanlar, zâbitler, ve sâdece gemilerin sevk ve idâresi ile vazifeli tersâne askerleri (azebler) de daha evvel gemilere binmiş bulunuyordu. Müneccimbaşı hareket için uğurlu günü ve o gün için de uğrulu saati tâyin eder, gemiler Kasımpaşada Tersâne önünden hareket ederek Beşiktaş önüne gider ve orada lenger atardı. Donanmanın Tersâneden kalkdıkdan sonra Beşiktaşa gitmesi Barbaros Hayreddin Paşanın ölümünden sonra, o büyük amiralin hâtırasını tâziz için yerleşip kalmış bir anane idi. Beşiktaşda Hayreddin Paşanın sâhildeki türbesi önünde bir müddet, bâzan birkaç gün durmak sefer için bir uğur sayılırdı. Beşiktaş önünde son ve umumî bir teftiş yapılır, ve yine müneccimbaşının tâyin ettiği gün ve saatde sefer niyeti ile yola çıkardı. İşte bu ikinci hareketdedir ki, büyük bir donanma alayı tertib olunur, başda amiral gemisi olmak üzere hepsi birbirinin dümen suyundan seyrederek Cebeciler – Yalı Köşkünün önünden geçerdi. Amiral gemisi köşk önünde kürek üstünde durur, saraydan bu kasra inmiş olan pâdişah donanmadan top atışı ile selâmlanır. Kaptan Paşa, eğer ayrıca bir de deniz serdârı tâyin edilmiş ise serdar paşa ile bir filikaya binerek köşk rıhtımına yanaşır, huzura kabul edilirdi, ve sırtlarına, en kıymetli kumaşlara kaplanmış birer samur kürk giydirilirdi, ve bellerine de birer elmaslı hançer takılırdı. Donanmanın nusret ve muvaffakiyeti için dua edilir, duadan sonra kaptanpaşa ve serdar paşa yine filikaya binerek amiral gemisine dönerlerdi. Amiral gemisini tâkib eden bütün gemiler Cebeciler – Yalı Köşkü önüne gelince pâdişahı top atarak selâmlar, Sarayburnu civârında Topkapusu önüne dizilmiş olan toplar da donanmanın selâmına karşılık verirdi. Bu merasim sırasında İstanbul denizinin üstü de binlerce seyirci kayıkları ile dolardı. Cebeciler - Yalı Köşkü (Bir gravürden Nezih eli ile)