Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
CÂVİD BEY (Mehmed)
İkinci Meşrutiyet devrinin büyük türk mâliyecisi; aşağıdaki hal tercemesini, Türk Ansiklopedisinden alınmış notların ilâvesi ile İbrâhim Alâeddin Gövsanın “Türk Meşhurları Ansiklopedisi” adlı eserinden alıyoruz:
“1908 inkılâbından sonra mâliye nâzırlığında bulunmuş, ekonomiye âid eserleri ile ve kuvvetli hitabeti ile tanınmış ilim ve siyaset adamlarımızdandır. 1875 de Selânikde doğmuşdur, tüccardan Recep Naim Efendinin oğludur; rüşdiye tahsilini Selânikde yaparak İstanbulda Mülkiye Mektebi Alisine gelmiş ve bu mektebden 1896 da henüz yirmi bir yaşında iken yüksek tahsil diplamasını almışdır; kısa müddetlerle Ziraat Bankasında, Maarif Nezâreti İstatistik Kaleminde, Darül Muallimin mâliye muallimliğinde bulunmuş, 1902 de Selânik’e dönerek Mektebi Tefeyyüz adlı hususi bir mektebin müdürü olmuşdur; vaktiyle kendisinin de okuduğu bu mektebde aynı zamanda iktisad, usûli defteri, iktisâdi coğrafya, ahlâk ve kanun bilgisi muallimliklerini yapmışdır. O yıllarda gizli olarak çalışan İttihad ve Terakki Cemiyetine girmiş, 1908 inkılâbından sonra açılan Osmanlı Meclisine Selânik Mebusu olarak girmişdir, ve mebusan meclisinde büdce encümeni mazbata muharriri olmuşdur. Kuvvetli nâtıkası ile, zekâsı ve mâlî meselelerdeki bilgisi ve az zamanda büyük bir şöhret kazanarak Maliye Nazırlığına getiri...
⇓ Read more...
İkinci Meşrutiyet devrinin büyük türk mâliyecisi; aşağıdaki hal tercemesini, Türk Ansiklopedisinden alınmış notların ilâvesi ile İbrâhim Alâeddin Gövsanın “Türk Meşhurları Ansiklopedisi” adlı eserinden alıyoruz:
“1908 inkılâbından sonra mâliye nâzırlığında bulunmuş, ekonomiye âid eserleri ile ve kuvvetli hitabeti ile tanınmış ilim ve siyaset adamlarımızdandır. 1875 de Selânikde doğmuşdur, tüccardan Recep Naim Efendinin oğludur; rüşdiye tahsilini Selânikde yaparak İstanbulda Mülkiye Mektebi Alisine gelmiş ve bu mektebden 1896 da henüz yirmi bir yaşında iken yüksek tahsil diplamasını almışdır; kısa müddetlerle Ziraat Bankasında, Maarif Nezâreti İstatistik Kaleminde, Darül Muallimin mâliye muallimliğinde bulunmuş, 1902 de Selânik’e dönerek Mektebi Tefeyyüz adlı hususi bir mektebin müdürü olmuşdur; vaktiyle kendisinin de okuduğu bu mektebde aynı zamanda iktisad, usûli defteri, iktisâdi coğrafya, ahlâk ve kanun bilgisi muallimliklerini yapmışdır. O yıllarda gizli olarak çalışan İttihad ve Terakki Cemiyetine girmiş, 1908 inkılâbından sonra açılan Osmanlı Meclisine Selânik Mebusu olarak girmişdir, ve mebusan meclisinde büdce encümeni mazbata muharriri olmuşdur. Kuvvetli nâtıkası ile, zekâsı ve mâlî meselelerdeki bilgisi ve az zamanda büyük bir şöhret kazanarak Maliye Nazırlığına getirilmişdir.
“Mâliye Nâzırı olarak İttihad ve Terakki Fırkasının başlıca temsilcilerinden biri olan Câvid Bey, birçok hücumlara uğramış, parti mücadelelerine katılmış, arada kabineden ve mebuslukdan çekilmeye mecbur kalmış, o devir seçimlerinde tekrar Selânikden, sonra Muğladan mebus olmuş, birkaç defa Maliye Nazırlığında, bir defa da Nâfia Nâzırlığında bulunmuş, Duyunu Umumiye İdaresi Osmanlı Dâyinler Vekilliği, Darülfünunda iktisad ve mâliye muallimliği yapmışdır; Dârülfünundaki ders notları kitab hâlinde basılmışdır. Ahmed Şuayıb ve Rıza Tevfikle beraber “Umumu İktisâdiye ve İctimâiye Mecmuası”nıçıkarmış, ve bu mecmuada o devir için büyük değer taşıyan ilmî makaleler neşretmişdir. Atatürke karşı İzmirde tertib edilen sûikastda malûmatı ve yardımı olmak suçu ile Ankara İstiklâl Mahkemesi tarafından mahkûm edilerek 1926 da Ankarada îdam olunmuşdur.
“Meşrûtiyetin ilk günlerinden İstiklâl Harbi sonlarına kadar yazdığı günlük hâtıraları, 1946 da, en yakın dostu olan Hüseyin Câhid Yalçın tarafından Tanin gazetesinde tefrika hâlinde neşredilmişdir.” (İ.A. Gövsa; Türk Meşhurları).
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM060692
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 6, page 3396
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.