Kürekli harb gemileri, “Çekdiriler” devrinde, bilhassa kendi başına bir deniz harbi kabul edebilecek, zamanımızın kruvazörleri yerinde bir tekne olan “Kadırga” da kullanılan bir yelkenin adıdır (B.: Çekdiri; Kadırga); 75 yaprak (dilim, parma) olarak 1400 arşın yelken bezinden yapılırdı; çekdiri (kadırga, yahut amiral gemisi Baştarde) sığ suda seyrederken açılır büyük bir yelken idi ki, içine dolan hava gemiyi bir mikdar yukarı kaldırır, sığ suyun dibine oturmasına mâni olurdu, Türk gemicileri bu yelkene bundan ötürü “Cankurtaran” adını vermişdi. M. Z. Pakalın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri” adındaki himmet eseri büyük lûgatında bu maddeyi tesbit ederken: “Buharlı gemilerin icâdından evvel kullanılan yelkenli harb gemilerindeki müselles şeklinde olan üç yelkenden en büyüğünün adı idi” diyor ki, çok büyük hatâdır. Kadırgalar ve emsâli diğer kürekli harb gemileri, yâni “Çekdiri”ler, yelkenli harb gemileri olan Kalyonlarla karışdırılıyor. Müselles şekilli yelkenler çekdirilerin yelkenleridir. Bizim donanmamızda çekdiriler tamamen kalkıp yerlerini tamamen Kalyonlar (Yelkenli gemiler) aldıktan sonra, Cankurtaran yelkeni de kalkmışdır; yelken devrinin harb saffı gemisi öyle bir yelken ile sığ suda kendini dibe oturmakdan kurtaracak tekne değildir (B.: Tersâne; Kalyon; Donanma). ...

Kürekli harb gemileri, “Çekdiriler” devrinde, bilhassa kendi başına bir deniz harbi kabul edebilecek, zamanımızın kruvazörleri yerinde bir tekne olan “Kadırga” da kullanılan bir yelkenin adıdır (B.: Çekdiri; Kadırga); 75 yaprak (dilim, parma) olarak 1400 arşın yelken bezinden yapılırdı; çekdiri (kadırga, yahut amiral gemisi Baştarde) sığ suda seyrederken açılır büyük bir yelken idi ki, içine dolan hava gemiyi bir mikdar yukarı kaldırır, sığ suyun dibine oturmasına mâni olurdu, Türk gemicileri bu yelkene bundan ötürü “Cankurtaran” adını vermişdi. M. Z. Pakalın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri” adındaki himmet eseri büyük lûgatında bu maddeyi tesbit ederken: “Buharlı gemilerin icâdından evvel kullanılan yelkenli harb gemilerindeki müselles şeklinde olan üç yelkenden en büyüğünün adı idi” diyor ki, çok büyük hatâdır. Kadırgalar ve emsâli diğer kürekli harb gemileri, yâni “Çekdiri”ler, yelkenli harb gemileri olan Kalyonlarla karışdırılıyor. Müselles şekilli yelkenler çekdirilerin yelkenleridir. Bizim donanmamızda çekdiriler tamamen kalkıp yerlerini tamamen Kalyonlar (Yelkenli gemiler) aldıktan sonra, Cankurtaran yelkeni de kalkmışdır; yelken devrinin harb saffı gemisi öyle bir yelken ile sığ suda kendini dibe oturmakdan kurtaracak tekne değildir (B.: Tersâne; Kalyon; Donanma). Bib.: Kâtib Çelebi, Tuffetülkibâr.