İstanbulun meşhur semti; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre İstanbulun ana yollarından biri olup Vilâyet Konağı önünden İkinci Sultan Mahmut Türbesi köşesine kadar uzanan yeni Bâbiâli Caddesi (eski tarihi Bâbiâli Caddesi 1934 Rehberinde Ankara Caddesi adını almışdır) bu semtin içinden geçer; bu semtler gibi hududunu kesin olarak tâyin imkansızdır; İran Konsoloshânesi, Gazeteciler Cemiyeti binâsı, M. T. T. B. Eminönü Lokali, İstanbul Erkek Lisesi, Cumhuriyet Gazetesi binâsı, Yenisabah Gazetesi binâsı, İstanbul Maarif Müdürlüğü, Emniyet Sandığı merkez binâsı, Cağaloğlu Hamamı, Hürriyet Gazetesi binâsı, İstanbul Sıhhat Müdürlüğü binâsı, Cezeri Kasım Paşa Camii (yıktırılmış, yeri dolmuş otomobilleri parkı olmuşdur; 1957) bu semtin hududu içindedirler. Yakın geçmişde ikaametgâh olarak bir kibarlar semti gibi bilinirdi ve namlı doktorların muâyenehâneleri de bu semtdeki güzel ve büyük kâgir binâlarda toplanmışdı. Semt adını, on altıncı asrın ikinci yarısında namlı vezirlerden Cağaloğlu Sinan Paşanın burada bulunan muazzam ve muhteşem sarayına nisbetle almışdır ki hâlen o sarayın yerinde İran Konsoloshânesi ile İstanbul Erkek Lisesi (eski Düyunu Umumiye binâsı) bulunmâktadır. Cağaloğlu, “Çegaaleoğlu”ndan bozma bir telâffuzdur; çegaale, bugünkü telâffuzla “çağla” demekdir, ham, olmamış...

İstanbulun meşhur semti; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre İstanbulun ana yollarından biri olup Vilâyet Konağı önünden İkinci Sultan Mahmut Türbesi köşesine kadar uzanan yeni Bâbiâli Caddesi (eski tarihi Bâbiâli Caddesi 1934 Rehberinde Ankara Caddesi adını almışdır) bu semtin içinden geçer; bu semtler gibi hududunu kesin olarak tâyin imkansızdır; İran Konsoloshânesi, Gazeteciler Cemiyeti binâsı, M. T. T. B. Eminönü Lokali, İstanbul Erkek Lisesi, Cumhuriyet Gazetesi binâsı, Yenisabah Gazetesi binâsı, İstanbul Maarif Müdürlüğü, Emniyet Sandığı merkez binâsı, Cağaloğlu Hamamı, Hürriyet Gazetesi binâsı, İstanbul Sıhhat Müdürlüğü binâsı, Cezeri Kasım Paşa Camii (yıktırılmış, yeri dolmuş otomobilleri parkı olmuşdur; 1957) bu semtin hududu içindedirler. Yakın geçmişde ikaametgâh olarak bir kibarlar semti gibi bilinirdi ve namlı doktorların muâyenehâneleri de bu semtdeki güzel ve büyük kâgir binâlarda toplanmışdı. Semt adını, on altıncı asrın ikinci yarısında namlı vezirlerden Cağaloğlu Sinan Paşanın burada bulunan muazzam ve muhteşem sarayına nisbetle almışdır ki hâlen o sarayın yerinde İran Konsoloshânesi ile İstanbul Erkek Lisesi (eski Düyunu Umumiye binâsı) bulunmâktadır. Cağaloğlu, “Çegaaleoğlu”ndan bozma bir telâffuzdur; çegaale, bugünkü telâffuzla “çağla” demekdir, ham, olmamış meyva, ham bâdem, ham erik demekdir; böyle bir bağlantı ile Cağaloğlu, “Çağlaoğlu” demek olur; eski metinlerin çoğunda bu isim “ç” ile yazılmışdır. Zamanımızın doksanlık kalenderlerinden halk şâiri Bitlisli Ali Çamiç Ağa Cağaloğlu semti üzerine şöyle bir hâtıra naklediyor: “Şimdi Hilâli Ahmer Caddesi denilen Emniyet Sandığı merkez binâsı ile Cağaloğlu Hamamının bulunduğu caddenin adı Yerebatan Caddesi idi. 1880 - 1885 arasında küçük bir çarşı boyu idi; hamamın yanında gaayet meşhur bir helvacı dükkânı vardı, onun yanında da bir börekci fırını ve berber dükkânı vardı. Fırın sabahları yenmesine, tadına doyulmaz puf börekleri çıkarırdı ki, her sabah civardaki kibar konaklarından tepsilerle gelen uşaklar yüzer, yüz ellişer dane puf böreği alır giderlerdi. Berber dükkânında gaayetle mahbub bir çırak vardı, eli yeni yeni ustura ve makas tutmaya başlamış olduğu halde konaklara devrin rical ve kibarı tıraş etmeğe bilhassa bir çocuk dâvet edilirdi; gençliğimde külhânilik çağlarını şöyle bir yâve karalamışdım: Cağaloğlunda sevdim bir berberi Cihande görmedim öyle dilberi Al kadife câmedan dal fes ile Billur topuk şehbazım olmuş peri. Müşteriler cümle âyan ü eşraf Kâbetül uşşâkdır idilür tavaf Yokdur kelâmımda bir habbe hilâf Nâz ü cilve destindeki şeşberi. Hamâmı dilküşâ kurbinde dükkân Sıdk ile muhabbet olmuş râyegân Biz de bilür idik âdâb ü erkân Kalender gönlümün oldum rehberi. Germâbede bir gör sen ol şehbazı Al futayla Köroğlunun Ayvazı Üftâdesi beşyüz disem en azı Sadrı vakti âli makamdır biri. “Bu garibin o kibar muhitde beş sene bulunuşum sebebi efendim Cağaloğlu Hamamında külhancı idim. O zamanlar hamam külhancıları hep ermeni tâifesinden olur iken şâz olarak Cağaloğlu Hamamcısı ağa beni tutmuş idi.” Hüsnü KINAYLI