Mısır Çarşısının Ketenciler Kapusu karşısındaki helvacı dükkânında güzelliği dillere destan olmuş bekâr uşağı bir helvacı çırağıdır ki bu gencin şânında bir manzûme kaleme almış olan Âşık İskender’in kaydından geçen asrın ortalarında yaşadığı anlaşılıyor. Güzel Câfer’in çıraklık ettiği helvacı dükkânı hâlen durmaktadır ve yine helvacı dükkânıdır. İkinci Sultan Mahmud bir gün tedbil gezerken bu dükkânın önünde geçmiş ve Câfer’i görerek çocuğun güzelliğine hayran olmuş, saraya Helvahâneye aldırtmış; 1826 da Yeniçeri Ocağı kaldırılıp yerine Asâkiri Mansûrei Muhammediye teşkilâtı kurulurken Câfer askerliğe heves etmiş ve Râmi Kışlasına giderek Asâkiri Mansûreye nefer yazılmış, çocuğun bu hareketi gece ve gündüz Râmi Kışlasında askerlerinin başında bulunan pâdişâhın son derecede hoşuna gitmiş, pâdişâhın iltifâtı ve hüsnü nazarı sâyesinde Helvacı Câfer az sonra çavuş, ve başçavuş olmuş, başçavuş iken de damad paşalardan biri tarafından himaye edilerek yaşca ve güzellikde dengi bir hanım sultanla evlenmiş. İşte Âşık İskender bu menkibeyi kaleme almışdır: Nısfı dünyâdır bu şehri İstanbol Fâsikü fâciri eşkiyâsı bol Nice dilberleri igfâl iderler Hakdan görünürler bir âl iderler Güzellerin hem çok olur şeytanı Adım başında bir şehir fettanı Ey yârânı safâ muhabbet ehli Târif id...

Mısır Çarşısının Ketenciler Kapusu karşısındaki helvacı dükkânında güzelliği dillere destan olmuş bekâr uşağı bir helvacı çırağıdır ki bu gencin şânında bir manzûme kaleme almış olan Âşık İskender’in kaydından geçen asrın ortalarında yaşadığı anlaşılıyor. Güzel Câfer’in çıraklık ettiği helvacı dükkânı hâlen durmaktadır ve yine helvacı dükkânıdır. İkinci Sultan Mahmud bir gün tedbil gezerken bu dükkânın önünde geçmiş ve Câfer’i görerek çocuğun güzelliğine hayran olmuş, saraya Helvahâneye aldırtmış; 1826 da Yeniçeri Ocağı kaldırılıp yerine Asâkiri Mansûrei Muhammediye teşkilâtı kurulurken Câfer askerliğe heves etmiş ve Râmi Kışlasına giderek Asâkiri Mansûreye nefer yazılmış, çocuğun bu hareketi gece ve gündüz Râmi Kışlasında askerlerinin başında bulunan pâdişâhın son derecede hoşuna gitmiş, pâdişâhın iltifâtı ve hüsnü nazarı sâyesinde Helvacı Câfer az sonra çavuş, ve başçavuş olmuş, başçavuş iken de damad paşalardan biri tarafından himaye edilerek yaşca ve güzellikde dengi bir hanım sultanla evlenmiş. İşte Âşık İskender bu menkibeyi kaleme almışdır: Nısfı dünyâdır bu şehri İstanbol Fâsikü fâciri eşkiyâsı bol Nice dilberleri igfâl iderler Hakdan görünürler bir âl iderler Güzellerin hem çok olur şeytanı Adım başında bir şehir fettanı Ey yârânı safâ muhabbet ehli Târif idem şimdi ben bir güzeli Helvacı Caferdir ol şûhin adı Helva gecesinin ağzımda tadı Ketencilerdedir anın dükkânı Mermer tezgâh başı olmuş mekânı Gümüş elde kalem parmağı ballı Mintanı ak şalvar üzre bindallı Nâzik ince belde ibrişim futa Âşıkları anı baş üzre tuta Nâilin ile reftâr ittikce dilber Pâyi billûruna reşk ider mermer Fıstık misâlidir vücûdi pâki Dir anı hamamda yuyan dellâki Kasem ider tıraş eyliyen berber Bilmem kâkül müdür ya sünbülteber Samur saç üstünde ak keçe külâh Sevmemek günahdır şehbazı billâh Odur dilberânı esnâfın şâhı Eflâkin hurşid ü şebçırağ mâhı Helvacıgüzeli Câferin bahtı Ol semtden geçirdi sâhibi tahtı Sultan Mahmud Handır meşhurdur adli Ol garib uşağa uzattı eli Eşkiya şerrinden halâsa anı Çırağ idüp verdi ana fermanı Câfere açıldı râhi ikbâli Olmuş idi önce Helvahâneli Sarayi Hümâyun oldu lânesi Yerin buldu elhak ol dür dânesi Mürur etti üç beş sâli ferhunde Teâli tefeyyüz buldu ol bende Yeniçerileri kırdıkda ol şâh Güli sadberk misal açıldı ol mâh Râmi Kışlasında yazıldı nefer Güzeller şâhı ol Helvacı Câfer Pâdişahın ana hüsni nazari Çavuş yapdı heman Câfer neferi Bir sâli dolmadan başçavuş oldu Kurbi sultan ile hem şeref buldu Nevcivan Başçavuş dediler âne Hem nâil oldu bir hanım sultâne Duhteri pâkîze gevheri yektâ Çekdi âguuşine mürâhik fetâ Ondokuz yaşında hâlen ol civan Sıhhati ömrüne olam duâhan Ateşi aşk içre olup semender Yazdım bu ebyâtı nâmım İskender Büyük teyzemizin kocası topçu binbaşısı Sadık Bey isminde bir zât vardı, son derecede güzel bir adamdı; babası kolağası Câfer Ağâ adında biriymiş ve Nizib Muhârebesinde şehid düşmüş. o Sâdık Bey: “Babam Ketenciler Kapusunda bir helvacı çırağı iken Sultan Mahmud tebdili kifayetle dükkâna gelmiş, helva yemiş, kendisine babam hizmet etmiş, çocuğun hem güzelliğine hayran olmuş hem de hizmetindeki nezâketi beğenmiş. O sırada dükkâna bir de yeniçeri girmiş, çocuğun bâzusuna ve baldırına: “Ulan hani senin orta nişanın?..” demiş. Babam merhum Ağa: “Ağa ben ocaklı değilim!..” deyince; “Bre olmaz... Şu palanın hakkı için sen şimdi benim civeleğimsin, hemen boğçanı al, seni kışlaya götürürüm!..” diye bir nâra attığında Sultan Mahmud kendisinin kim olduğunu açığa vurup hemen o anda babamı saraya aldırtmış..” diye anlatırmış. Şehid kolağası Câfer Ağanın Âşık İskender’in bahsettiği Helvacı Câfer olduğu âşikârdır. Vâsıf HİÇ