İstanbul vilâyetinin çok güzel, verimi ve faydaları bütün yurdumuza şâmil bir müessesesidir. 350 dönüm genişliğindeki meyva, sebze ve çiçek bağçeleri ve fidanlıklarının bakımı, bakımlı manzarasının güzelliği; titiz dikkati; binalarının temizliği; ve nihâyet bu müessesenin içinde pratik usta bağçıvanlar yetişdiren bir yurdun da bulunması ile İstanbul Vilâyeti Büyükdere Bağçe Kültürleri İstasyonu Türkiyenin medârı iftiharı bir müessesedir. Her İstanbullunun gidip görmesi, yakından tanıması gereken bir yerdir. Bu müessesenin kuruluşu ve çalışmaları üzerine aşağıdaki satırları 1962 senesinde neşredilmiş bir fidan satış kataloğunun mukaddimesinden alıyoruz: “İklim ve coğrafî mevkii itibariyle meyveciliğe çok elverişli bulunan memleketimizde 1928 senesine kadar meyvecilik faaliyetleri, pek az münferit çalışmalar istisnâ edilirse, ancak yerli çeşitlere inhisar etmekte ve bu mahdud çeşitler üzerindeki çalışmalar da fennî bir şekilde ele alınmadığından pek çok çeşitler evsafını kaybetmiş, bir çoğunun da nesli tamamen tükenmiş bulunmaktadır. “Memleketimizde meyveciliğin yeniden ihyâsı için gerekli yerli iyi çeşitlerden ve gerekse Avrupa ve Amerika’dan ıslah edilmiş makbul çeşitlerden fidanlar getirtilerek dikilip ilmî usullerle etüd edilmesi, bunlardan memleketimiz iklimine intibak edenl...

İstanbul vilâyetinin çok güzel, verimi ve faydaları bütün yurdumuza şâmil bir müessesesidir. 350 dönüm genişliğindeki meyva, sebze ve çiçek bağçeleri ve fidanlıklarının bakımı, bakımlı manzarasının güzelliği; titiz dikkati; binalarının temizliği; ve nihâyet bu müessesenin içinde pratik usta bağçıvanlar yetişdiren bir yurdun da bulunması ile İstanbul Vilâyeti Büyükdere Bağçe Kültürleri İstasyonu Türkiyenin medârı iftiharı bir müessesedir. Her İstanbullunun gidip görmesi, yakından tanıması gereken bir yerdir. Bu müessesenin kuruluşu ve çalışmaları üzerine aşağıdaki satırları 1962 senesinde neşredilmiş bir fidan satış kataloğunun mukaddimesinden alıyoruz: “İklim ve coğrafî mevkii itibariyle meyveciliğe çok elverişli bulunan memleketimizde 1928 senesine kadar meyvecilik faaliyetleri, pek az münferit çalışmalar istisnâ edilirse, ancak yerli çeşitlere inhisar etmekte ve bu mahdud çeşitler üzerindeki çalışmalar da fennî bir şekilde ele alınmadığından pek çok çeşitler evsafını kaybetmiş, bir çoğunun da nesli tamamen tükenmiş bulunmaktadır. “Memleketimizde meyveciliğin yeniden ihyâsı için gerekli yerli iyi çeşitlerden ve gerekse Avrupa ve Amerika’dan ıslah edilmiş makbul çeşitlerden fidanlar getirtilerek dikilip ilmî usullerle etüd edilmesi, bunlardan memleketimiz iklimine intibak edenlerden çoğaltılacak fidanların halkımıza tevzii maksadiyle Büyük Atatürk’ün direktifleri üzerine o zamanki İstanbul Vâlisi Muhiddin Üstündağ tarafından, bir fidanlık tesisi için gerekli hazırlıklara başlanması Vilâyet Ziraat teşkilâtına bildirilmiştir. “Bu talimat üzerine, Vilâyetin muhtelif yerlerinde yapılan araştırmalar sonunda en uygun yer olarak o zaman “Büyükdere Çayırı” diye tanınan, şimdiki fidanlık arazisi seçilmiş, ilk defa 65 dekar saha üzerinde lüzumlu çalışmalara başlanmıştır. (B. Büyükdere Çayırı). “Aradan geçen seneler zarfında peyderpey yapılan istimlâk ve ilâveler sonunda istasyon arazisi bugün 360 dekara çıkmış olup senelik meyveli ve meyvesiz fidan istihsali de 350.000 aded gibi çok mühim bir seviyeye ulaşmıştır. “Çalışma sahasının ve istihsâlin artışı ile mütenasip olarak ilmî etüd ve araştırmalara da her sene daha geniş yer verilmekte olan istasyonda, bu işler için lüzumlu lâboratuar tesisedilmiş, hastalıklarla mücadele usulleri geliştirilmiş, bir Fumigatuar inşa edilmiş, sulama tesisatı genişletilmiş, çeşitli ekipmanları ile traktör, motörlü çapa makineleri ve pülverizatörler temin edilmek suretiyle azamî randıman alınması hususu önemle göz önünde bulundurulmuştur. “Bu meyanda pratik bilgili eleman ihtiyacı da çok mühim bir mevzû olarak ele alınmış ve 1936 yılında İstasyonumuzda “Pratik Bahçıvan Yetiştirme Yurdu” açılmıştır. “Bu yurda İlkokulu bitiren, yaşları 14 ilâ 25 arasında olan köy çocukları alınarak tedrisata devam edilmektedir. Büyük rağbet görmekte olan bu kurstan şimdiye kadar pek çok ehil Bahçıvan Ustaları yetişmiş olup memleketimizin her tarafında faydalı çalışmalardan istifâde edilmektedir. “Büyük Atatürk’ün direktifleri ile kurulan bu müessese, topladığı ve üzerinde etüdler yaparak müsbet netice aldığı standart çeşidlerle, memleketimizin bugünkü meyve ihrâcını sağlamış bulunmaktadır”. Büyükdere Bağçe Kültürleri İstasyonu kurucu müdürü olan Bay İbrahim Fuad Tezcan (doğumu 1312/1896 - 1897 İstanbul) 15 mart 1929 dan 13 temmuz 1961 târihine kadar 32 sene 7 ay bu vazifede kalmış ve yaş haddini doldurarak emekliye ayrılmışdır; güzel büyük müessesenin kuruluşu ile bugünki seviyeye ulaşmasında hizmeti ve dolayısı ile şeref hissesi çok büyükdür. Müessesenin mûtenâ bir yerine hâtırasını tesbit edecek bir anıd konulmaya değer. İbrahim Fuad Tezcandan sonra müessese müdürlüğüne tâyin edilen ziraatci Bay Mehmed Cemâleddin Koygun da elhak makaamının ehli pek değerli bir zattır; Türkiyenin medârı iftihârı olan bu müessesenin, bu zâtin elinde yeni yeni gelişmeler göstereceği muhakkakdır. Bu mühim zirat istasyonunun kuruluşunda Leopold Bologna ve M. Berardi adında italyan asıllı iki bağçıvanbaşının hizmetleri de büyük olmuşdur, bunlardan bilhassa L. Bolognanın adı, ki 1 ağustos 1929 dan 28 şubat 1937 ye kadar çalışmışdır, hâlâ anılmaktadır. Müesseseyi İstanbul Ansiklopedisi adına ziyaret ettiğimizde idâre kadrosunu şu zatler teşkil ediyordu: Mehmed Cemaleddin Koygun, müdür Emin Erentürk, müdür muavini Ahmed Şensoy, asistan Nuri Mertkan, muamelât memuru Muharrem Berkal, ayniyat mûtemedi Rafet Erkan, kâtib Hâlen müessesenin, bağçıvanbaşıları şu zatlerdir: Ramazan Soylu, Ahmed Uyar, Niyazi Soyar, Salih Hançer. Aşcı, pansiyoncu, marangoz, demirci, şoför ve hademe olarak da 25 nefer müstahdemi bulunuyordu. İstasyonda mevsim ve iş durumuna göre 60 - 80 amele, ırgat çalıştırılmaktadır; dikkatli bir disiplin altında tutulan amelenin bir kantini ile bakımlı bir kouğuşu vardır. İşe ilk girdiklerinde 6 - 7 lira yevmiye ile, ekmeği kendilerine âid üç övün yemek verilir; yataklarını da kendileri getirirler, müessese karyola veyâ ranza temin eder; hizmet kidemleri ilerledikce yevmiyeleri 10 - 12 liraya kadar çıkar. İşcilere bağçıvan yetiştirme yurdunun 15 - 25 yaş arasında bulunan 25 nefer öğrencisini de katması lâzımdır. Büyükdere Bağçe Kültürleri İstasyonu 1933 senesinden 1961 senesine kadar paralı parasız 1,692,051 aşılı meyva fidanı; 2,479,653 meyvasız süs fidanı; 5,310,471 sebze fidesi dağıtmış; 302,030 kilogram meyva, ve 61,503 kilogram sebze satmış; bu yirmi sekiz yıl içinde meyve, sebze, fide ve fidan satışlarından 3,299,559 türk lirası gelir sağlamışdır.