Büyükadada Adacamii Sokağında, bu sokağa göre sed üstünde kalan ve büyük bir demir kapudan girildikden sonra geniş mermer merdiven çıkılır bir avlu ortasında kesme köfeki taşından yapılmış fevkaanî bir camidir, alt kısmı da mesciddir, iki ibâdet yeri bir aradadır ki bu bakımdan İstanbulda benzeri yokdur. İkinci Sultan Abdülhamid tarafından yapdırılmışdır; mimarının kim olduğunu tesbit edemedik. Yine aynı taşdan yapılmış olan minârenin kapusu yanda, avlu üzerindedir. Mustatil plânlı olan camie avludan hem iki yanında 19 basamak ve demir korkuluklu çift mermer merdivenle çıkılır; yukarda merdiven ağzı da mermer döşeli olup bir câmekân içine alınmışdır, son basamaklardan sonra bu câmekâna birer demir kapudan girilir. Son cemaat yeri basıkca alçak ahşab tavanlı, zemini de tahta döşeli olup sol tarafda kapu yanından başlayan ahşab bir merdivenle kadınlar mahfiline çıkılır; kadınlar mahfili bu son cemaat yerinin üstünü tamâmen kaplar. Son cemaat yeri ikisi cebhe duvarında, birer de yan duvarlarda olmak üzere 4 pencere ile aydınlatılmışdır, iki pencere de asıl cami sahnına açılmışdır; yukardaki kadınlar mahfilinde ise celehe duvarında 3, yan duvarlarda birerden 5 pencere vardır. Asıl ibâdet sahnı dört köşe plânlı olub hemen tam küre bir yüksek kubbe ile örtülmüşdür, yan duvarlarda a...

Büyükadada Adacamii Sokağında, bu sokağa göre sed üstünde kalan ve büyük bir demir kapudan girildikden sonra geniş mermer merdiven çıkılır bir avlu ortasında kesme köfeki taşından yapılmış fevkaanî bir camidir, alt kısmı da mesciddir, iki ibâdet yeri bir aradadır ki bu bakımdan İstanbulda benzeri yokdur. İkinci Sultan Abdülhamid tarafından yapdırılmışdır; mimarının kim olduğunu tesbit edemedik. Yine aynı taşdan yapılmış olan minârenin kapusu yanda, avlu üzerindedir. Mustatil plânlı olan camie avludan hem iki yanında 19 basamak ve demir korkuluklu çift mermer merdivenle çıkılır; yukarda merdiven ağzı da mermer döşeli olup bir câmekân içine alınmışdır, son basamaklardan sonra bu câmekâna birer demir kapudan girilir. Son cemaat yeri basıkca alçak ahşab tavanlı, zemini de tahta döşeli olup sol tarafda kapu yanından başlayan ahşab bir merdivenle kadınlar mahfiline çıkılır; kadınlar mahfili bu son cemaat yerinin üstünü tamâmen kaplar. Son cemaat yeri ikisi cebhe duvarında, birer de yan duvarlarda olmak üzere 4 pencere ile aydınlatılmışdır, iki pencere de asıl cami sahnına açılmışdır; yukardaki kadınlar mahfilinde ise celehe duvarında 3, yan duvarlarda birerden 5 pencere vardır. Asıl ibâdet sahnı dört köşe plânlı olub hemen tam küre bir yüksek kubbe ile örtülmüşdür, yan duvarlarda altlı üstlü ikişerden 8, mihrab duvarında altlı üstlü ikişerden 4 ki cem’an 12 pencere ile aydınlatılmışdır; mihrab mavi çini taklidi nakıslarla müzeyyen olup dış tarafdan çıkıntılıdır. Ahşab minberi ve ahşab vâiz kürsüsü sanat kıymeti taşımayan alelâde eserlerdir. Cami halı seccâdelerle tefriş edilmiş olub kubbeye orta büyüklükde billûr bir âvize asılmışdır. Mûtad cami levha ve yazıları arasında hat sanatı bakımından kıymetli bir eser görülemedi. Temiz, ferah, bakımlı görülür bir camidir. Zemin katındaki mescide gelince, avludan, ve merdiven altına açılmış bir kapudan düz ayak bir koridor ile girilir; penceresi bulunmayan bu koridorun iki yanındaki iki maksûre - oda vardır; bu iki oda ve koridor yukardaki camiin son cemaat yeri altını kaplar; maksûre - odaların yanlarda bir, ve birer de merdiven altına bakar ikişer penceresi vardır; mescid sahnına gelen tarafda duvara genişce birer kapu açılmış, fakat kapu kanadı takılmamışdır, bundan ötürüdür ki bu iki bölme için maksûre - oda tâbiri kullandık. Ziyaretimiz târihinde mescid de üst katdaki cami gibi bakımlı bulunuyordu. Sokak cebhesi demir parmaklıklı ve zemini taş döşeli avluda, camiin sağ duvarı önünde bir musalla taşı vardır; yine orada güzel bir çam ağacı bulunuyordu (Temmuz 1962). Mehmed BÂKIR Büyükada Hamidiye Camii (Resim : Kemal Zeren) Büyükada Hamidiye Camii (Plân - kroki : Hüsnü)