Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
BÜYÜKADA CİNÂYETİ
Milâdî 1786 yılı haziranının yirmi yedinci ve hicrî 1200 şabanının son günü gecesi bir hiç yüzünden işlenmiş bir cinâyettir; Anadolu yakasında Bostancıbaşı karakoluna bağlı bir kancabaş kayıkla gece Marmarada kola çıkan bostancılar (B.: Bostancı, Bostancıbaşı; Bostancı) Büyükadada mola verirler, her halde zâbitlerinden izin alıp koldan ayrılan Ahmed adında genç bir neferle, Gazanfer adındaki arkadaşı civarda bulunan bir meyhâneye girerler, birer kupa şarab isterler, meyhânenin sâkîlerinden Saçlı Yuvan adındaki genç nevcivan Ahmede bâde sunarken, herhalde sekir hâlinin verdiği cür’et, tahrik ettiği vahşetle hançerini çekerek genç bostancı neferini kalbi üstünden vurur, öldürür, Gazanfer adındaki diğer nefes palasını çekerek kapuyu tutar, kaatil kaçamaz, belki de meyhâne halkı tarafından yakalanır, gürültüye diğer bostancılar yetişir, Ahmed’in nâşini ve kaatili alıp giderler, ve Saçlı Yuvan Bostancılar Kolluğunda îdam olunur.
Bu vak’ayı nâzımı mechul bir destandan öğreniyoruz. Bu destanın şâyânı dikkat kıymetli tarafı o tarihde Büyükadada deniz kenarında büyük bir meyhânenin bulunuşu, burada çalgı ile ve köçek oğlan oynatılarak gece geç vakitlere, hattâ sabaha kadar eğlenildiği, ve meyhâne müşterilerinin ekseriyetinin de adadaki manastırlarda oturan keşişler olduğudur. Destan şudu...
⇓ Devamını okuyunuz...
Milâdî 1786 yılı haziranının yirmi yedinci ve hicrî 1200 şabanının son günü gecesi bir hiç yüzünden işlenmiş bir cinâyettir; Anadolu yakasında Bostancıbaşı karakoluna bağlı bir kancabaş kayıkla gece Marmarada kola çıkan bostancılar (B.: Bostancı, Bostancıbaşı; Bostancı) Büyükadada mola verirler, her halde zâbitlerinden izin alıp koldan ayrılan Ahmed adında genç bir neferle, Gazanfer adındaki arkadaşı civarda bulunan bir meyhâneye girerler, birer kupa şarab isterler, meyhânenin sâkîlerinden Saçlı Yuvan adındaki genç nevcivan Ahmede bâde sunarken, herhalde sekir hâlinin verdiği cür’et, tahrik ettiği vahşetle hançerini çekerek genç bostancı neferini kalbi üstünden vurur, öldürür, Gazanfer adındaki diğer nefes palasını çekerek kapuyu tutar, kaatil kaçamaz, belki de meyhâne halkı tarafından yakalanır, gürültüye diğer bostancılar yetişir, Ahmed’in nâşini ve kaatili alıp giderler, ve Saçlı Yuvan Bostancılar Kolluğunda îdam olunur.
Bu vak’ayı nâzımı mechul bir destandan öğreniyoruz. Bu destanın şâyânı dikkat kıymetli tarafı o tarihde Büyükadada deniz kenarında büyük bir meyhânenin bulunuşu, burada çalgı ile ve köçek oğlan oynatılarak gece geç vakitlere, hattâ sabaha kadar eğlenildiği, ve meyhâne müşterilerinin ekseriyetinin de adadaki manastırlarda oturan keşişler olduğudur. Destan şudur:
1. Nâmı Ahmed çakır gözler mestâne
Hamlacı civanlar içre bir dâne
Ah nasıl kıydılar ol nevcivâne
Bostancı neferi merdi meydâne
2. Kızıladalarda oldu bu belâ
Feryâdü figanle sanki Kerbelâ
Bostancı Ocağında verildi selâ
Cümle ihvan ağladı yâne yâne
3. Zulmeti leyl içre çıkılmış kola
Verilmişdi Büyükadada mola
Bir can yoldaşiyle girip kolkola
Lebi deryâde görünmüş meyhâne
4. Adı meyhânedir güzeller kânı
Urum civanları cümle sükkânı
Kara keşişlerin dahi mekânı
Şarâbı lâ’l ile döner peymâne
5. Sineler küşâde kâkül perişan
Herbiri koymuş bir civana nişan
Ol saçlı sakallı bedmest keşişan
Hiristos yerine tapar şeytâne
6. Topuk vura vura raks ider rakkaas
Bir perî sûretli lâinü hannâs
Râhi dalâletde bunda cümle nâs
Rûmî makaam üzre ırlar kemâne
7. Sâkilerde yüz yalın ayak yalın
Lâfı olmaz bunda şekerin balın
Altun başlı penbe topuk civanın
Reftârına reşk iderdi pervâne
8. Varınca iki koç yiğit meclise
Telâş düşdü andaki kırk iblise
Hallâli müşkilât akçeyle kise
Sâkîler elpençe durdu divâne
9. Didiler şarâbı erguvan bize
Gel ey sâki otur şöyle diz dize
Çek bir dolu ey rakkaası pâkize
Ki insan bir gelir fânî cihâne
10. Sol anda ki sâkî sunardı bâde
Hançeri eylemiş katle âmâde
Kıydı veled kahbece perizâde
Hamlacı Ahmed ol şâhi hûbâne
11. Bostancı civâne hançer savuran
Sol meme üstünden kahbece vuran
Saçlı Yuvan dahi âfeti devran
Sahnı meyhâne boyandı al kaane
12. Çekmişdir palayı yoldaşı nefer
Hem sireti hem nâmı ol Gazanfer
Ne mümkin kâfire halâsü mefer
Kâfir beçe gelse dahi îmâne
13. Alub kancabaşa şehid oğlanı
Hem kaatili filân ibni filânı
Keşiş misâli ol saçlı Yuvanı
Teslim içün cellâdı bi amâne
14. Ahmed civan yatar al kan içinde
Yuvana yağlı ip zından içinde
Bu vak’a okunsun destan içinde
Gelür ikiyüzde selhi şâbâne
Destan nâzımının son yeniçerilerden Çardak Kolluğu çorbacısı Galatalı Hüseyin Ağa olduğunu tahmin ediyoruz (B.: Hüseyin Ağa, Galatalı)
Tema
Olay
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM060380
Tema
Olay
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 6, sayfalar 3203-3204
Bakınız Notu
B.: Bostancı, Bostancıbaşı; Bostancı; B.: Hüseyin Ağa, Galatalı
Tema
Olay
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.