Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
BOZYÖRÜK OĞLAN
Geçen asır sonlarında yaşamış Urfalı bir halk şâiri; Vâsıf Hoca merhum yakından tanımış, şöyle anlatıyor: “Bir aşk belâsı ile memleketinden çıkmış, ne gözüm yâri görsün ne derdim tâzelensin diyerek, diyar diyar dolaşdıkdan sonra vatanımız Üsküdara düşmüş, yapmadıvı iş, boyamadığı boya kalmamışdı, hattâ Büyük Hamamda soyunub dellâklik dahi etmişdi, en son Balaban İskelesinde kebabcılık yapardı, İstanbulda Urfa işi kebabı tâmim edenlerin pîri odur disem yeridir. Cemal sâhibi, kelâm sahibi, kemal sâhibi merdi meydan âşıkdı, Balaban İskelesindeki bekâr hanındaki odası bir kalenderhânei uşşâkan olmuşdu. Tophâne ketebesinden Âşık Râzi vefat ettiğinde evrâkı perişânı arasından İstanbulun esnaf civanları şânında tamamlanmamış 54 kıt’alık bir manzûme çıkdı (B.: Esnaf Civanları; Şehrengizler). Bu günahkâr Vâsıf da 36 nefer esnafı ilâve ederek 90 kıt’aya çıkardım, manzûmeyi itmama çalışdım ki bu doksan nefer esnaf civanları şunlardır:
Arabacı, Altunvarakcı, Arayıcı, Arpacı, Aşcı, Attar, Attar Mevlevî, Avcu, Aynacı, Ayvaz, Bağçıvan, Bakırcı, Bakkal, Baklavacı, Balıkcı, Barutcu, Basmacı, Bekci, Berber, Beygir Sürücü, Bıçkıcı, Boyacı, Bozacı, Börekci, Bürüncükcü, Canbaz, Ciğerci, Çizmeci, Çorabcı, Çulha, Davulcu, Dellâk, Demirci, Fesci, Gözlemeci, Hallac, Hamurkâr, Hancı, Hânende, Helvacı, Kâ...
⇓ Devamını okuyunuz...
Geçen asır sonlarında yaşamış Urfalı bir halk şâiri; Vâsıf Hoca merhum yakından tanımış, şöyle anlatıyor: “Bir aşk belâsı ile memleketinden çıkmış, ne gözüm yâri görsün ne derdim tâzelensin diyerek, diyar diyar dolaşdıkdan sonra vatanımız Üsküdara düşmüş, yapmadıvı iş, boyamadığı boya kalmamışdı, hattâ Büyük Hamamda soyunub dellâklik dahi etmişdi, en son Balaban İskelesinde kebabcılık yapardı, İstanbulda Urfa işi kebabı tâmim edenlerin pîri odur disem yeridir. Cemal sâhibi, kelâm sahibi, kemal sâhibi merdi meydan âşıkdı, Balaban İskelesindeki bekâr hanındaki odası bir kalenderhânei uşşâkan olmuşdu. Tophâne ketebesinden Âşık Râzi vefat ettiğinde evrâkı perişânı arasından İstanbulun esnaf civanları şânında tamamlanmamış 54 kıt’alık bir manzûme çıkdı (B.: Esnaf Civanları; Şehrengizler). Bu günahkâr Vâsıf da 36 nefer esnafı ilâve ederek 90 kıt’aya çıkardım, manzûmeyi itmama çalışdım ki bu doksan nefer esnaf civanları şunlardır:
Arabacı, Altunvarakcı, Arayıcı, Arpacı, Aşcı, Attar, Attar Mevlevî, Avcu, Aynacı, Ayvaz, Bağçıvan, Bakırcı, Bakkal, Baklavacı, Balıkcı, Barutcu, Basmacı, Bekci, Berber, Beygir Sürücü, Bıçkıcı, Boyacı, Bozacı, Börekci, Bürüncükcü, Canbaz, Ciğerci, Çizmeci, Çorabcı, Çulha, Davulcu, Dellâk, Demirci, Fesci, Gözlemeci, Hallac, Hamurkâr, Hancı, Hânende, Helvacı, Kâğıdcı, Kahveci, Kalaycı, Kasab, Kaşıkcı, Kâtib, Kavukcu, Kayıkcı, Kayık Yapıcı, Kazaz, Kebab Kestaneci, Kozhelvacı, Köçek, Kömürcü, Kuyumcu, Leblebici, Macuncu, Manav, Mekteb Kalfası, Mısırcı, Mücellid, Nalband, Natır, Okcu, Peştemalcı, Rencber, Saatci, Saka, Sandıkcı, Saraç, Sâzende, Semerci, Sepetci, Simitci, Sîmkeş, Şekerci, Şerbetci, Tarakcı, Taşcı, Tavlacı, Terzi, Tulumbacı, Tütüncü, Yelkenci, Yemenici, Yorgancı, Zenne, Zilci, Zurnacı.
“Birgün Bozyörük Oğlana bu manzûmeyi okuyub: — Acaba unuttuklarımız oldu mu? dedim; — Olmaz olur mu, kayıkcısı, kayık yapıcısı var da hani kürekcisi?... dedi; ve ertesi gün bana 13 nefer esnaf şanında aşağıdaki kıt’aları ayni üslub ve edâ ile yazmış getirdi, ama garibdir ki kürekciyi Bozyörük Oğlan da unutmuş idi:
ÇARIKCI :
Çarıkcı civanın kârı civanla
Şehbaz oğlan sığırtmaçla, çobanla
Sırım gibi gencdir saraca yamak
Rumelinden ya boşnakdır ya pomak
Âşıklar Dağında Mâşuk Teknesi
Elhak âşık kadrin bilirler hepsi
ELEKCİ :
Keşmîrî tenlüdür ol kaddi şemşâd
Cümle uşşâkını itmekde dilşâd
Sorma gel neslini sen ol civanın
Safâsın sür mâkesi hüsn ü ânın
Kaçırma fırsatı tez geçer çâğı
Son duraı anın âyu kucağı
KORUCU :
Korucunun civanı çam yarması
Omuzda tüfengi belde kaması
Dağda gezer arnavudun pelîdi
Edeb nâmus üzre yokdur kilidi
Kuru gürültüdür turfa çalımı
Saman ateşinden farksız yalımı
KUYUCU :
Biri dahi kuyucudur efendim
Serâpâ uryandır ol şehlevendim
Dağı taşı delen misâli Ferhad
Ferhaddan amma güzeldir kat kat
Pûlâd beden bir müzehheb civandır
Âşıklara âbi zülâl bulandır
MÜEZZİN :
Bülbül olur şakır vakti seherde
Bir nigâhı devâ olur bin derde
Şadırvan başında abdest alurken
Pâyi billurunu öpmeli hemen
Hacesi ol şûhun Hazreti Bilâl
Gün yüzü üstünde kaşları hilâl
NAKKAŞ :
Güzeller içinde nakkaş civanı
Bihzad kıl kalemle resmetmiş anı
Va’di vuslat ider çeşmi câdûsu
Müşkin hattı anın aşkın kaamûsu
O yârin ayağı uşşâka mihrab
Gel kapan yüzün sür ey hâne harab
PAÇAVRACI :
Paçavracı civan fındıkcı püser
Kavmi Benî İsrâilden ol dilber
Kızıl saç üstünde külâhı eğri
Hamambaşı olsa nola pederi
Balat hamamına varıp soyunur
Paçavra içinden ol külçei nûr
HAMMAL :
Tâzerûsu nevhatı pûlâd beden
Zeberdest fetâdır Âli Rüstemden
Pekce bassa pâyin titretür hâki
Siyehçerdedir rûyi araknâki
Ana can yoldaşı Zâli zamandır
Gayri uşşâkının hâli yamandır
KADAYIFCI :
Sattığı kadayıf kâkülün teli
Kâkül teli misal incedir beli
Reşk ider boyuna tâze fidanlar
Tığ gibidir kadayıfcı civanlar
Vatanları Kastamonu hâkidir
Mekânları âşık kalbi pâkidir
KATIRCI :
Katırcı civan olur kabaca
Hem dahi yalın ayaklı bolpaça
İmâdan anlamaz işmardan çakmaz
Dangul dunguldur ama güzeldir haylaz
Ol civanda kuvveti bâzû gerek
Kısmetinde var anın çifte yemek
KAVAS :
Hırvat güzelidir nevcivan kavas
Kemendi zülfünden ne mümkin halas
Gayetle aşkbâz ü dilbaz o kâfir
Saydi için akçe gerekdir vâfir
Gel gör germâbede ol şehlevendi
Gözün aç akşamlı vakit efendi
KEŞİŞ :
Gördün mü efendim nevhat keşişi
Kalbe saplanubdur kirpiği şişi
Gelin kız misâli saçların salmış
Dilber ki dalâlet râhinde kalmış
Belinde zünnârı elde çelîpâ
Gezer bâşı açık hem bürehne pâ
TABUTCU :
Tabutcu civanı dahi şekerleb
Karadeniz yalısından olur heb
Lücuc olur kavmiyeti îcâbı
Talib ol sohbete atub hicâbı
Lütfetse nîmeti visâle irsem
Eliyle yapdığı tâbuta girsem
Vâsıf Hoca bu halk şâirinin hayatı hakkında başkaca mâlumat vermemiş ve hattâ asıl adını dahi kaydetmemişdir; Üsküdar kebabcıları üzerine ayrı bir notunda da “Bozyörük oğlan Balaban İskelesinde Urfa kebabı yapardı, şâir, âşık, deryâ dil âdemdi, üç kişiden kâr eylese iki garibi bedava doyurur idi” diyor.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM060207
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 6, sayfalar 3075-3077
Bakınız Notu
B.: Esnaf Civanları; Şehrengizler
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.