Aslında ehemmiyetsiz, bir insanın günlük hayatında her hangi bir hareketi görülür; hammallık, kayıkcılık, gemi âteşciliği, ırgadlık gibi ağır işlerde çalışanlar, bilhassa yaz günleri yüzlerinden şakır şakır ter döküldüğü için, kimi bir fanilâ, yahud et üstüne geçirilmiş bir tiril mintan, kimi de gövdeleri tamâmen çıplak çalışdıklarından, yüzlerinin terini silecek mendili, çevreyi boyunlarına sarıp bağlayıverirler. Eskiden İstanbulda bâzı temizlik düşkünleri vardı ki, yaz günleri gömlek ve mintan yakalarının ter ile nemlenerek bu nem üstüne sokağın tozunun yapışmasına son derece sinirlenirler, bunu önlemek için de boyunları ile yakaları arasına tertemiz bir mendil, çevre yerleştirip sararlardı; bunu da yapanlar umumiyetle boyunbağı bağlamayan İstanbul esnafının yaşlıcaları, babayânî olanları idi. İstanbulda bir de külhânilik, kopukluk, itlik ve bıçkınlık yolunda boyuna mendil veya çevre bağlama vardır; bunlar, boy boy, yaş yaş, kırçıl, kıranta, genc, mürâhik, şâbıemred oğlan mendili boyunlarına sırf bir nişan, alâmeti fârika olarak bağlarlar; bunu, yağlı perçemleri, zülüfleri afili yürüyüşleri, topuk vuruşları, türlü fiyakaları ve cakaları arasında tuvaletlerini tamamlayan bir şey bilirler, bu ile göze derhal çarpan renkler, sert renkler, mendil ve çevre nâdiren beyazdır, umumiy...

Aslında ehemmiyetsiz, bir insanın günlük hayatında her hangi bir hareketi görülür; hammallık, kayıkcılık, gemi âteşciliği, ırgadlık gibi ağır işlerde çalışanlar, bilhassa yaz günleri yüzlerinden şakır şakır ter döküldüğü için, kimi bir fanilâ, yahud et üstüne geçirilmiş bir tiril mintan, kimi de gövdeleri tamâmen çıplak çalışdıklarından, yüzlerinin terini silecek mendili, çevreyi boyunlarına sarıp bağlayıverirler. Eskiden İstanbulda bâzı temizlik düşkünleri vardı ki, yaz günleri gömlek ve mintan yakalarının ter ile nemlenerek bu nem üstüne sokağın tozunun yapışmasına son derece sinirlenirler, bunu önlemek için de boyunları ile yakaları arasına tertemiz bir mendil, çevre yerleştirip sararlardı; bunu da yapanlar umumiyetle boyunbağı bağlamayan İstanbul esnafının yaşlıcaları, babayânî olanları idi. İstanbulda bir de külhânilik, kopukluk, itlik ve bıçkınlık yolunda boyuna mendil veya çevre bağlama vardır; bunlar, boy boy, yaş yaş, kırçıl, kıranta, genc, mürâhik, şâbıemred oğlan mendili boyunlarına sırf bir nişan, alâmeti fârika olarak bağlarlar; bunu, yağlı perçemleri, zülüfleri afili yürüyüşleri, topuk vuruşları, türlü fiyakaları ve cakaları arasında tuvaletlerini tamamlayan bir şey bilirler, bu ile göze derhal çarpan renkler, sert renkler, mendil ve çevre nâdiren beyazdır, umumiyet bu arada ateş alı bilhassa tercih olunur. 1943-1945 arasında İstanbulda bu tabakadan olanlar arasında boyuna, kenarları beyaz çubuklu bir kırmızı mendil bağlama, âdetâ bir itlik modası salgını hâlini almış, ve mendiller bütün İstanbul pazarlarında, Köprü üstünde işportalarla harıl harıl satılmışdı. Öylesine bir salgın ki, bu it kopuk modasına bir takım mâsum ve temiz gencler de kapılmışlar, gül gibi, çiçek gibi mektebli kızlar ve oğlanlar dahi boyunlarına birer kırmızı mendil bağlamışlar; hâdise bâzı muharrirlerin nazarı dikkatini çekmiş, hattâ bunun gaayetle sinsi bir komünist propagandası işi olduğunu söylenmiş idi. 1943-1945 arasında boynuna kırmızı mendil bağlayan hayırsız bir tüysüz oğlanı halk şâiri Ali Çamiç Ağa şu manzûme ile hicvetmişdir: Üstünde ne hoca, ne usta hakkı Yüz karamız oldu dayımın Hakkı Henüz onbeşinde, belinde kama Akran emsalinde yok iken çakı Kaldırım deper de yalın ayakla Her akşam devirir bir şişe rakı Perçemli zülüflü fiyaka caka Abdest namaz bilmez unutmuş Hakkı Boynunda bıçkınlık nişanı mendil Uygunsuzlar ile hep intibakı Namlı gangsterdir, bir gün soyarsa Hiç şaşmam koskoca şu Deniz Bankı Boynu mendilli bıçkın genç (Resim : S. Bozcalı)