Renkli camlardan yapılan ve süs yerine kullanılan mâlum şey. Mâvi camdan gaayet irilerine “katır boncuğu”, küçüklerine de “nazar boncuğu” denilir, her ikisi de kem gözün şeâmetinden korunmak için kullanılır, katır boncukları hayvanlara, nazar boncukları çocuklara takılır; eskiden feslerin püskül dibine, takkelere, mintan, hırka, sakoların şimdide gömleklerin ceketlerin sağ omuz başına dikilirdi, dikilmektedir, ekseriya yanında bir de nazarlık buluur. Hele orta tabaka ve ayak takımı arasında nazar boncuksuz ve nazarlıksız sünnet çocuğu görülemez; Mehmet Âkifin şu beyti ne şirin bir portredir: Yeşil sarıklı bir oğlan ki başda püskül yok İmâmesinde fesin bağlı sâde bir boncuk. Bakdığı yeri yıkıcı, kurutucu kem gözlere karşı mâvi boncuk, yalnız çocuklara ve hayvanlara değil çiçeklere de asılır, takılır; İstanbulun kenar mahallelerinde dolaşanlar evlerin pencere önlerini, balkonları süsleyen, saksılar, yağ ve konserve kutuları içindeki çiçeklerin hepsinde birer mâvi boncuk görürler. Hattâ zamanımızda, yüksek tabakaya mensub, yahud, zamanın inkılbları ile gömlek değişdirerek yükselmiş âilelerin buz dolabı, çamaşır makinası, elektrik süpürgesi, radyo, pikap gibi ev eşyaları ile en lüks markaları taşıyan gerdûne misâl otomobillerinde dahi mâvi boncuklar görülür. Hele halk otobüsleri...

Renkli camlardan yapılan ve süs yerine kullanılan mâlum şey. Mâvi camdan gaayet irilerine “katır boncuğu”, küçüklerine de “nazar boncuğu” denilir, her ikisi de kem gözün şeâmetinden korunmak için kullanılır, katır boncukları hayvanlara, nazar boncukları çocuklara takılır; eskiden feslerin püskül dibine, takkelere, mintan, hırka, sakoların şimdide gömleklerin ceketlerin sağ omuz başına dikilirdi, dikilmektedir, ekseriya yanında bir de nazarlık buluur. Hele orta tabaka ve ayak takımı arasında nazar boncuksuz ve nazarlıksız sünnet çocuğu görülemez; Mehmet Âkifin şu beyti ne şirin bir portredir: Yeşil sarıklı bir oğlan ki başda püskül yok İmâmesinde fesin bağlı sâde bir boncuk. Bakdığı yeri yıkıcı, kurutucu kem gözlere karşı mâvi boncuk, yalnız çocuklara ve hayvanlara değil çiçeklere de asılır, takılır; İstanbulun kenar mahallelerinde dolaşanlar evlerin pencere önlerini, balkonları süsleyen, saksılar, yağ ve konserve kutuları içindeki çiçeklerin hepsinde birer mâvi boncuk görürler. Hattâ zamanımızda, yüksek tabakaya mensub, yahud, zamanın inkılbları ile gömlek değişdirerek yükselmiş âilelerin buz dolabı, çamaşır makinası, elektrik süpürgesi, radyo, pikap gibi ev eşyaları ile en lüks markaları taşıyan gerdûne misâl otomobillerinde dahi mâvi boncuklar görülür. Hele halk otobüsleri ile taksi otomobiller arasında mâvi boncuksuz araba hemen yok gibidir. Biz pek büyük masrafla döşenmiş bir yeni zenginin salonunda billûr âvizeden sûreti mahsuda yaptırılmış yumruk büyüklüğünde bir mâvi boncuk görmüşüzdür, yeni bir isimle “fil boncuğu” dememiz gereken bu mâvi boncuk altında, viski içilip poker oynandığı da notlarımız arasındadır. Bir kunduracı da, tutduğu spor klubünün golcü bir forvetinin ayak numarasını öğrendikden sonra en güzel malzeme ile hediye olarak hakikaten zarif bir çift iskarpin yapmış ve bağların uclarına, o hünerli ayaklara nazar dekmemesi için birer küçücük mâvi boncuk yerleşdirmişdi. Ünlü futbolcu hediyesini aldımı, aldı ise mâvi boncuklu pabucunu ayacıklarına geçirdi mi bilemeyiz. Boncuk cezâ evlerimizde, bu arada İstanbulun cezâ evlerinde de mühim bir yer alır, boncukdan para keseleri, kadın çantaları, tesbihler ve yılanlar örülür, yapılır ve “mahbushâne işi” diye satılır. Boncuk, yakın geçmişe kadar kadınların baş yemeni ve çenberleri oyacılığında kullanılmışdır.