İstanbulun eski mahalle hayatında bir tip; orta halli, kapusunda bir uşak tutub bestelemeyen âilelerin harem takımı çarşı hamamına gideceği zaman, hamam boğçalrını, küçük bir ücret karşılığı, mahallenin fakir çocuklarından bir oğlanın kultuğuna verip taşıtırlardı; bu çocuğa da “Boğçacı” denilirdi; umûmiyetle 13-17 yaş arası oğlanlardı. Her evin belli bir çocuğu; bir nevi hamallık olan boğçacılığı iş edinmiş bu çocukların da mahallesinde belli üç beş kapusu vardı; meselâ: — Yarın hamama gideceğiz, bizim boğçacı Aliye haber vermeli de erkenden gelsin. — Bizim boğçacı Alinin bıyıkları iyice terlemiş, yerine başka bir oğlan peylemeli... Denilirdi; bir fakir dul kadın da küçük oğlundan bahsederken: — Sabahları boğçacılık yapıyor, iki üç kapusu var, hamdolsun eli ekmek tutmaya başladı... — Aliyi mısırçarşılı Hacı Efendi yanına çıkar aldı, artık gelemeyecek, başka bir boğçacı peyleyin... Der idi. Bıyıkları terleyen bir boğçacı çocuk bir dükkâna yahud bir sanata çırak olarak giremez ise çarşı boyunda köftecilikden başlar, giderek arkalıklı hammal olurdu. Bazan, haremin boğçacılığını daha küçük bir çocuğa bırakır, fakat kapusunu büsbütün de terketmez, hanımların yerine Ağanın, Efendinin hamam boğçasını taşırdı; fakat serpilip büyüyen erkek çocuğu boğçacılık beslemeyeceği için, vücud y...

İstanbulun eski mahalle hayatında bir tip; orta halli, kapusunda bir uşak tutub bestelemeyen âilelerin harem takımı çarşı hamamına gideceği zaman, hamam boğçalrını, küçük bir ücret karşılığı, mahallenin fakir çocuklarından bir oğlanın kultuğuna verip taşıtırlardı; bu çocuğa da “Boğçacı” denilirdi; umûmiyetle 13-17 yaş arası oğlanlardı. Her evin belli bir çocuğu; bir nevi hamallık olan boğçacılığı iş edinmiş bu çocukların da mahallesinde belli üç beş kapusu vardı; meselâ: — Yarın hamama gideceğiz, bizim boğçacı Aliye haber vermeli de erkenden gelsin. — Bizim boğçacı Alinin bıyıkları iyice terlemiş, yerine başka bir oğlan peylemeli... Denilirdi; bir fakir dul kadın da küçük oğlundan bahsederken: — Sabahları boğçacılık yapıyor, iki üç kapusu var, hamdolsun eli ekmek tutmaya başladı... — Aliyi mısırçarşılı Hacı Efendi yanına çıkar aldı, artık gelemeyecek, başka bir boğçacı peyleyin... Der idi. Bıyıkları terleyen bir boğçacı çocuk bir dükkâna yahud bir sanata çırak olarak giremez ise çarşı boyunda köftecilikden başlar, giderek arkalıklı hammal olurdu. Bazan, haremin boğçacılığını daha küçük bir çocuğa bırakır, fakat kapusunu büsbütün de terketmez, hanımların yerine Ağanın, Efendinin hamam boğçasını taşırdı; fakat serpilip büyüyen erkek çocuğu boğçacılık beslemeyeceği için, vücud yapısının hakkı mecbûren hammal olurdu; boğçacılık hemen dâimâ 17 yaşına kadar oğlanların işi olarak kalmışdır diyebiliriz. Konak kapularındaki uşaklardan biri de selâmlık halkının boğçalarını hamama götürmekle vazifelendirilir, o uşaklara da konakda “boğçacı” denilirdi; burada konak hamamlarının ekseriye bir harem hamamı olduğunu hatırlamak lâzımdır. R. E. Koçunun olmuş bir vak’ayı tevsî ederek yazdığı ve Cumhuriyet Gazetesinde “Forsa Halil” adı ile neşredilmiş tarihî bir romanında (B.: Halil, Forsa) şu satırları okuyoruz: “Gülyağcının Zübeyde Hanım konak hamamının külhan kapusunu kapatmış, haftada bir gün, sabahın en erken saatlerinde, konağın hemen yakınındaki Vefâ Hamamına gidiyordu; yanına iki yaşlı halayğını alıyor, boğçaları da arnavud kapucunun tığ gibi torunlarından biri taşıyordu. Oğlanlar hanımı hamama getirdiklerinde, kendileri de erkekler kısmına girer, kimse ile konuşmadan yıkanır, çıkarlardı...”.