Hâlen Boğaz içinden geçenler, biri Anadolu yakasında Kandilli sırtlarında, diğeri Rumeli yakasında Arnavudköyü sırtlarında iki muazzam demir pilon, ve bu pilonlar arasında gerilmiş, Boğazı havadan aşan elektrik telleri görürler. İstanbul şehrinin elektrik cereyânının yüzde seksenini Anadoludan temin eden bu tesis hakkında aşağıdaki derli toplu bilgiyi 19 eylûl 1959 tarihli Cumhuriyet gazetesinden alıyoruz: “Şehrin süratle artan enerji ihtiyacını temin için Arnavutköy ile Kandilli sırtlarına pilon’lar vasıtasiyle kurulan “Boğazı Atlama İstasyonu” hakkında dün Etibank Alım Satım Müdürü Sadi Başak ve Şebeke Tesis Müdürü Y. Müh. Münir Tanyelioğlu tarafından basına etraflı izahat verilmiştir. “Hâlen Çatalağzı, Sarıyar ve Tunçbilek santralları şehrimizin elektrik enerjisinin yüzde 40 ını temin etmekte ve bu enerji muhtelif kablolar vasıtasile 35 bin volt olarak Boğazın Anadolu yakasından Rumeli yakasına deniz altından geçirilmektedir. “Ancak bu şekil enerji nakli mahzurlar arzetmektedir. Kabloları gemiler taramakta, izolasyon ârıza arzetmektedir. Bunun önüne geçmek için hem daha ucuz hem daha emin bir vasıta olarak Boğazın havadan aşılması düşünülmüştür. “Verilen mâlûmata göre kurulan iki pilon arasında 6 adet 154 bin voltluk cereyan nakli ve iki adet toprak hattı bulunacaktır. Pilon’l...

Hâlen Boğaz içinden geçenler, biri Anadolu yakasında Kandilli sırtlarında, diğeri Rumeli yakasında Arnavudköyü sırtlarında iki muazzam demir pilon, ve bu pilonlar arasında gerilmiş, Boğazı havadan aşan elektrik telleri görürler. İstanbul şehrinin elektrik cereyânının yüzde seksenini Anadoludan temin eden bu tesis hakkında aşağıdaki derli toplu bilgiyi 19 eylûl 1959 tarihli Cumhuriyet gazetesinden alıyoruz: “Şehrin süratle artan enerji ihtiyacını temin için Arnavutköy ile Kandilli sırtlarına pilon’lar vasıtasiyle kurulan “Boğazı Atlama İstasyonu” hakkında dün Etibank Alım Satım Müdürü Sadi Başak ve Şebeke Tesis Müdürü Y. Müh. Münir Tanyelioğlu tarafından basına etraflı izahat verilmiştir. “Hâlen Çatalağzı, Sarıyar ve Tunçbilek santralları şehrimizin elektrik enerjisinin yüzde 40 ını temin etmekte ve bu enerji muhtelif kablolar vasıtasile 35 bin volt olarak Boğazın Anadolu yakasından Rumeli yakasına deniz altından geçirilmektedir. “Ancak bu şekil enerji nakli mahzurlar arzetmektedir. Kabloları gemiler taramakta, izolasyon ârıza arzetmektedir. Bunun önüne geçmek için hem daha ucuz hem daha emin bir vasıta olarak Boğazın havadan aşılması düşünülmüştür. “Verilen mâlûmata göre kurulan iki pilon arasında 6 adet 154 bin voltluk cereyan nakli ve iki adet toprak hattı bulunacaktır. Pilon’lar arası mesafe 1600 metredir ve pilonun yerden yüksekliği 112 metredir. Mesina Boğazında yapılan aynı tesisin uzunluğu 3 kilometreye mütecavizdir. “Tellerin kutru 33 milimetre olacak ve Boğazın ortasında deniz sathından asgarî 59 metre yükseklikte olacaktır. Bu açıdan ingiliz transatlantiği “Queen Mary” den başka bütün gemiler geçebilecektir. Pilonların bulunduğu noktada teller deniz sathından 195 metre irtifada olacaktır. “Teller çekildikten sonra İstanbul cereyanının yüzde sekseni Anadoludan verilmiş olacaktır. Beher pilona 160 daireli bir apartımanın inşasına yetecek 158 ton çelik ve 9 ton civata sarfedilmiştir. İki ay ve 3 haftada tamamlanan bu iş için Silâhtarağaya kadar olan uzatma dahil 24 milyon lira gitmiştir. İnşaat Etibank yapmaktadır. “Nâkillerin gerilemesi için kılavuz tellerin bağlanmasına 25 eylûlde başlanacak ve saat 12-14 arası tamamlanacaktır. “Gerilecek 8 tel olduğuna göre bu ameliye 6 hafta zarfında 8 defa tekrar edilecek ve her defasında alâkadarlarla radyo ve gazeteler vasıtasiyle üç gün evvelden ilân edilecektir. Bu müddet içinde Boğazda seferler duracaktır. “Amerikadan 60 bin dolara getirilen bir makine ile gerilecek olan tellerin mecmu ağırlığı 66 tondur ve rüzgârın tesirine bu ağırlık 100 tona kadar çıkabilecektir. “Uçakların selâmeti için gece pilonların üzerinde kırmızı ışık yakılacaktır. “Bu inşaatta her türlü emniyet tedbiri alınmıştır. Teller kopup düştüğü takdirde cereyan otomatik olarak kesilecektir. “İCA yardımından istifade ile yapılan bu inşaat tamamen Türk personel tarafından vücude getirilmiştir. Tellerin bir sahilden diğerine naklinde bahriye vesaitinden istifade edilecektir”. (Cumhuriyet gazetesi). Tellerin Boğaz üzerine gerilmesi kolay olmamış, ilk teşebbüs muvaffakiyetsizlik ile neticelenmişdir; aşağıdaki satırları da 26 eylûl 1959 tarihli Cumhuriyet gazetesinden alıyoruz, bu yazı gazetede Vedad Etensel’in imzası ile çıkmışdır. “İstanbul Boğazı, dün ilk defa olarak 5 saat müddetle bütün demir vâsıtalarına kapatılmış, ne Karadenizden Marmaraya ne de Marmara istikametinden Karadenize bir sandalın dahi geçmesine müsaade edilmemiştir. “Etibank tarafından Kandilli ile Bebek sırtlarındaki kulelere çekilecek 3 kilometre uzunluğundaki cereyan geçirmeye mahsus kılavuz teli, bir gece evvelinden kablo halinde denizin dibine döşenmiş ve dün de öğleden sonra deniz trafiği tâtil edilerek çekme makineleriyle havaya kaldırılmak istenmiştir. “Bir saatten fazla çekme makineleri durmadan çalıştırılmışsa da kılavuz telini denizin dibinden kurtarmak mümkün olamamıştır. “İşin tehlikeye girdiğini sezen ilgililer, derhal Dalgıç Okulu Kumandanı Albay Vedat Doraya haber vererek Donanmanın yardımını istemişlerdir. Denizlerdeki batık ve kurtarmalarda ihtisası bulanan Albay Dora, derhal “Ağ” gemisi ve yanındaki mayin botu ile vak’a mahalline gelmiş o da kurtarmaya iştirak etmiştir. “Bütün ekiplerin yaptığı çıkartma ameliyesi 5 saat devam etmesine rağmen, kılavuz telin bir kayaya sarılması sebebiyle istenilen netice elde edilememiş ve nihayet denizin dibindeki kılavuz tel ek yerinden kesilerek teli iki sahilde birden toplatırılmıştır. “Boğazın iki saat olarak kapatılacağı evvelden ilân edilmesine rağmen çalışma 5 saat devam etmiş ve bu sebeple Boğazın her iki tarafında 300 den fazla motor ve mavna, büyük ve küçük tonajda olmak üzere 20 gemi ile 100 den fazla sandal trafiğin açılmasını beklemiştir. “Çıkartma ameliyesi sırasında her iki sahile toplanan 2-3 bin meraklı, denizin dibindeki telin havaya kaldırılacağını merakla takip etmiş ve bazan da çekme makinelerinin ârıza yapacağını düşünerek korkulu dakikalar geçirmiştir. Bu arada bir de kaza olmuş, gerilme sırasında Arnavutköy kısmındaki Şahmerdanın direği kırılarak yolun kenarına düşmüştür. “Telin kesilerek toplanması sırasında, deniz trafiğinden başka bir müddet kara trafiği de kapanmış ve nakil vasıtalarını bekletmek mecburiyeti hâsıl olmuştur. Deniz altından kılavuz tel geçirme sisteminin iyi netice vermediğini söyleyen ilgililer, önümüzdeki salı günü başka sistemle çalışacaklarını, Anadolu sahili tarafından teli Ankraj’a alıp gemi ile deniz üstünden geçirip havaya kaldıracaklarını söylemişlerdir. “Yeni sistem salı günü tatbik edileceğinden, 29 eylûl salı gününe kadar Boğazdan geçiş serbest bırakılmıştır” (Cumhuriyet gazetesi). İkinci sistem muvaffak olmuş, ve 8 tel fâsılalarla birer birer çekilip gerilerek tesis tamamlanmışdır.