Bu ismin okunuş, söylenişini Türk Ansiklopedisi “blu cinz” diye kaydediyor, memleketimizde halk ağzında “blu cin” denile gelmektedir. İlk defa Amerikada imal edilip dünya yüzüne ve bu arada memleketimize de gelen ve bilhassa erkek için olanları hâli vakti yerinde âilelerin garâbet düşkünü oğulları ile amele işçi ve ayaktakımı arasında son derece rağbet bu pantalon hakkında Türk Ansiklopedisi şu mâlûmâtı veriyor: “Blue ingilizce mâvi; jeans de bir nevi kumaşın adı: Amerikada tuvil (atkı ipliği çözgü ipliklerinden birini altında, ikisini de üstünde bırakmak sûretiyle dokunan ve diyagonal bir doku manzarasını veren kumaş) cinsinden olan jeans (Cenova kumaşı) denilen pamuklu, koyu mâvi renkde, kabaca bir kumaşdan yapılmış spor pantalon. ilkin kovboy (cowboy), köylü ve işçilerin giydiği bu pantalon çeşidi, gitgide şehirlerde de kullanılmaya başlanmış ve moda hâline gelerek yayılmışdır. Erkek, kadın ve çocuk bu cin’leri vardır; umumî vasıfları arasında şunlar göze çarpar: bacakdan yukarı kısmı bedene iyice yapışır, pantalonunun aslı düz, yani paçaları manşetsizdir, (fakat bacağın boyundan mutlakaa uzun yaptırılır veya alınır, öyleki giyildiğinde paçalar bir veya iki kıvrımla yukarı sıvanır, ve sıvandığı zaman ayağın topuk üstü incik kemiği seviyesini bulunur. M.N.): kumaşın ters yüzü, ...

Bu ismin okunuş, söylenişini Türk Ansiklopedisi “blu cinz” diye kaydediyor, memleketimizde halk ağzında “blu cin” denile gelmektedir. İlk defa Amerikada imal edilip dünya yüzüne ve bu arada memleketimize de gelen ve bilhassa erkek için olanları hâli vakti yerinde âilelerin garâbet düşkünü oğulları ile amele işçi ve ayaktakımı arasında son derece rağbet bu pantalon hakkında Türk Ansiklopedisi şu mâlûmâtı veriyor: “Blue ingilizce mâvi; jeans de bir nevi kumaşın adı: Amerikada tuvil (atkı ipliği çözgü ipliklerinden birini altında, ikisini de üstünde bırakmak sûretiyle dokunan ve diyagonal bir doku manzarasını veren kumaş) cinsinden olan jeans (Cenova kumaşı) denilen pamuklu, koyu mâvi renkde, kabaca bir kumaşdan yapılmış spor pantalon. ilkin kovboy (cowboy), köylü ve işçilerin giydiği bu pantalon çeşidi, gitgide şehirlerde de kullanılmaya başlanmış ve moda hâline gelerek yayılmışdır. Erkek, kadın ve çocuk bu cin’leri vardır; umumî vasıfları arasında şunlar göze çarpar: bacakdan yukarı kısmı bedene iyice yapışır, pantalonunun aslı düz, yani paçaları manşetsizdir, (fakat bacağın boyundan mutlakaa uzun yaptırılır veya alınır, öyleki giyildiğinde paçalar bir veya iki kıvrımla yukarı sıvanır, ve sıvandığı zaman ayağın topuk üstü incik kemiği seviyesini bulunur. M.N.): kumaşın ters yüzü, içi açık mâvi ile karışık beyazdır; kadınlarda manşete çok kere dışdan ekose astar konur, bu takdirde ekose bluz da giyilir, (ve kadın pantalonlarında paçalar, paçaların kıvrımı, manşeti erkeklere nisbetle çok yukardadır, baldır üstünde kadar çıkar. M.N.) Pantalonda astar ve düğme kullanılmaz, kemer bir çıtçıt ile sıkılır, çocuklarda lâstik büzgü kullanılır. Dikişler üstten, kırmızı iplikle ve çifttir. Önü fermuarla kapanır, kadınlarda fermuar iki yandadır. Arkada ve önde ikişer cep vardır, arka cepler aplike, ön cepler ağzı açık ve içeriye doğru verev şeklindedir. Erkekler solda, işçi tulumlarında olduğu gibi bir bacak cebi de bulundurulabilir; cepler köşelerinden bir bakır zımba ile tutturulmuşdur. Kumaş yıkandıkdan sonra çekmez cinsden olduğu için blucin’ler ancak su ile yıkanabilir. Bu târif ettiğimiz klasik bulcin’dir”. (Türk Ansiklopedisi, cild VII). Blucin pantalonlar önceleri aremikan idhal malı olarak giyilmiş iken beş altı yıldanberi yerli mâmûlât arasına girmiş bulunmaktadır, ve yerli blu cinler amele, işçi ve ayak takımı arasında revaçtadır. Yerli blucin’ler “kot” adı verilen bir çeşid ince çadır bezinden yapılır, 1961 de fiatları 20-25 lira arasındadır, hâlen ne sûretle geliyor kesin olarak söyleyemeyiz hakiki amerikan blucinleri de 100-150 lira arasında satılmaktadır, ve garibi şu ki bâzı gençler tarafından, avâmî tâbiriyle can atılarak aranmaktadır. Bu pantolanların husûsiyeti, vurucu kırıcı kabadayı tipi olan kovboyları hatırlatması, bıçkın, meşreb gençlere onlara benzeyerek bir nevi “afi”, “caka” satma imkânını vermesi, Türk Ansiklopedisinin de belirttiği veçhile, diz kapakları ile bel arasında vücuda yapışarak vücud hatlarını bütün keskinlikleri ile belirtmesi dolayısı ile, üstünde ruh hekimlerinin durması gereken bir garib nümâyiş arzusunu tatmin edişidir. Blucin’ler İstanbulda ilk defa 1954-1955 arasında Beyoğlunda açılan “Pieks” amerikan kantinini personeli üzerinde görülmüş, daha sonra amerikan eşyâsı satan muhitler vasıtasiyle ve süratle yayılmışdır. Yeni iken ingilizce “navy blue = donanma mâvisi” dedikleri koyu mâvi iken giyildikce morlaşan yerli blucinlere karşılık amerikan blucinleri giyilip eskidikce açık mâvi olur, dayanıklılık bakımından şurası da bir hakikattir ki bir amerikan blucini aynı bacakda, en az beş altı yerli blucinin ömrüne bedeldir; 150 liraya kadar satılmalarının hikmetini de burada aramalıdır, öyle ki 15-16 yaşında için bir amerikan blucinine sâhib olmak adetâ büyük mazhariyettir. Solda iç içe iki ve sağda tek olmak üzere üç, arkada da iki cebi vardır. Deri örgü kemerinin mâdenî tokasınada at üstünde bir kovboy kabartması bulunmaktadır. Amele ve işçi için yapılan yerli blucinlerde, giyecek olanların işine göre pek çok ceb bulunmaktadır, meselâ bacaklarda tornovida, mâdenî tel, ufak vidalar için daracık, mini mini cebler bulunduğu gibi, diz kapağından yukarı iki büyük cebe koca bir ingiliz amerikan blucinlerine nisbetle ne kadar dayanıksız ise de sâir kumaşlara nisbetle kıyas edilemeyecek derecede sağlam, vücuda yapışması bakımından da adeta çıplakmış gibi bir hareket serbestini verdiğinden, işçiye ve ameleye pek uygun gelmektedir, sırta bir ceket atılınca sokak pantalonunu da olabildiği için git gide fabrikalarda, tâmirhânelerde tulumbaların, yapı yerlerinde de, hepsi bekâr uşağı olan yapı amelesinin giye geldikleri ve pek çabuk yırtılıp paralanan çeşitli kumaşlardan külot pantalonların yerini almaktadır. Aşağıdaki kıt’alar seksenlik kalender halk şâiri Ali Çamiç Ağa tarafından hezel yolu yazılmışdır: Esmer kara üzüm gözler cin gibi Girdi gönlüme sanki perçin gibi Görmedim kimsede onun giydiği Tokası kovboylu blucin gibi * Üç kız geçdi önümden Güldüler sinsi sinsi Kurd koçamış nideyim Ömrüm iki ellisi Horoz gözüm çöplükde Seçsem dedim hangisi Sordum şu pir gönlüme Dedi blucinlisi Muhiddin Nalbandoğlu Blucinli oğlan (Resim: Hüsnü) Blucinli kız (Resim: S. Bozcalı)