Dünyanın aydın insanlığı ve sanat âleminde Türkiyeyi ve Türk milletini pek şerefli temsil eden bir sîmâ; bu satırların yazıldığı târihde henüz bir genc kız idi; dünyanın en seçkin piyanistlerinden bir sanat dehâsı; 11 kasım 1941 de Ankarada doğdu, babası Şehir Şirketi memurlarından Münir Biret, annesi Leman Hanımdır; münevver bir âilenin kızıdır. Musikiye olan heves ve istîdâdı henüz beş yaşında iken nazarı dikkati çekmiş, yaşından umulmayan hâkimiyetle piyano çalışı, bestelediği bir kaç fantezi bu çocuk üzerinde basının alâkasını toplamış ve ondan “Dâhi Çocuk” diye bahsedilmişdir. Verdiği bir kaç konser üzerine de İdil Biret, devlet himâye altına almış, ve 1949 senesi martında, henüz sekiz yaşında iken, adına çıkarılan bir kanun ile Avrupa batı müziği tahsiline gönderilmişdir. Babası da bu tarihden îtibâren memuriyetni terk ederek, tek ideali kızının yetişmesi, İdili le beraber Parise gitmişdir. 1951 de Paris Devlet Konservatuvarının “Solfege Superieur” bölümüne göre İdil bir sene sonra bu bölümü birincilikle bitirmiş, 1953 de “Accompagnement au piano”, 1954 yılında da “Piano” bölümlerine girmiş, ve her iki bölümü de 1957 yılı haziran ayında birincilikle tamamlamışlardır; hattâ jüri, İdil ile diğer birinci mükafâtları kazananlar arasındaki çok büyük farkı belirlemek için İdil Bi...

Dünyanın aydın insanlığı ve sanat âleminde Türkiyeyi ve Türk milletini pek şerefli temsil eden bir sîmâ; bu satırların yazıldığı târihde henüz bir genc kız idi; dünyanın en seçkin piyanistlerinden bir sanat dehâsı; 11 kasım 1941 de Ankarada doğdu, babası Şehir Şirketi memurlarından Münir Biret, annesi Leman Hanımdır; münevver bir âilenin kızıdır. Musikiye olan heves ve istîdâdı henüz beş yaşında iken nazarı dikkati çekmiş, yaşından umulmayan hâkimiyetle piyano çalışı, bestelediği bir kaç fantezi bu çocuk üzerinde basının alâkasını toplamış ve ondan “Dâhi Çocuk” diye bahsedilmişdir. Verdiği bir kaç konser üzerine de İdil Biret, devlet himâye altına almış, ve 1949 senesi martında, henüz sekiz yaşında iken, adına çıkarılan bir kanun ile Avrupa batı müziği tahsiline gönderilmişdir. Babası da bu tarihden îtibâren memuriyetni terk ederek, tek ideali kızının yetişmesi, İdili le beraber Parise gitmişdir. 1951 de Paris Devlet Konservatuvarının “Solfege Superieur” bölümüne göre İdil bir sene sonra bu bölümü birincilikle bitirmiş, 1953 de “Accompagnement au piano”, 1954 yılında da “Piano” bölümlerine girmiş, ve her iki bölümü de 1957 yılı haziran ayında birincilikle tamamlamışlardır; hattâ jüri, İdil ile diğer birinci mükafâtları kazananlar arasındaki çok büyük farkı belirlemek için İdil Biret’i müsabakanın üstünde ilân etmişdir; büyük şerefdir. Sanat hayatının ilk basamaklarında İdil Biret’in ilk hocası Midhat Fennen idi; Paris Devlet Konservatuvarında ise zamanımızın tanınmış bestekârlarından Prof. Mile. Nadia Boulanger’nin talebesi olmuşdu. Daha sonraları Jean Doyen, Jacques Fevrier, Wilhelm Kemff gibi her biri büyük otorite olan sanatkârlardan dersler aldı. İlk büyük konserini 13 şubat 1951 de, ki henüz on yaşında idi, Parisde “Union İnteralliée” salonunda hocası Mile. Nadia Boulanger’nin refâket ve nezâretinde verdi, büyük başarısından fransız basını günlerce sitâyişle bahsetti. Bu konserden on ay sonra 5 aralık 1951 de İdil’in yeni bir başarısı alkışlandı, şöyle ki, W. Kemff, İdil ile birlikde Parisde “Pieyel” salonunda çalacakları Mozart’ın mi bemol majör iki plano konçertosunun ilk provasında bulunanlara bu Türk kızı için: “Bir mûcize ile, görülmemiş bir dehâ ile karşı karşıyayız, bu küçük, şu anda, en büyük piano ustaları ile boy ölçüşecek kıratta, sahneye çıkacak olgunluktadır...” dedi. Bundan sonra İdil Biret için dâimâ yükselen bir muvaffakiyet devresidir. 1953 de Parisde, 1954 de Bostanda, 1958 de Londrada verdiği konserler haşmetli oldu, artık bu genc kız, yurd dışında memleketini ve milletini temsil eden bir sanat elçisi idi. Dünyanın en büyük sanat ve kültür merkezlerini dolaşıyor, Londra, Liverpool, Manchester, Paris, Lyon, Bruxselles, Franfurkt, Kolonya, Berlin, Bonn, Geneve, Mantreal, Moskova, Leningrad, Kiev, Odessa, Kharkov, Rostov, Stalingrad, Lemberg’de hayranlıkla alkışlanıyordu. Bu satırların yazıldığı günlerde 8 eylûl 1961, genc büyük pianist yeni bir Avrupa turnesine çıkmak üzere idi; Zürich, Madrid, Barcelone ve Lisbone’a gidiyordu. Siyah saçlı, kara gözlü, buğday benizli, 1,60 boyunda dilber bir hanım kız olan İdil Biret fransızca, ingilizce ve almancayı ana dili gibi konuşur. Çok çetin olan meslekî meşgalesinin dışında resim yapar, bilhassa karikatürler çizer. Annesinin yeğeni ve İdil’in, sanat dehâsını ilk keşfeden Dr. Nureddin Şâzi Kösemihal; “İdil Ankarada doğdu, fakat İstanbulun sanat havası içinde yetişdi” demişdir. Muhiddin Nalbandoğlu İdil Biret (Resim: S. B.)