“Adedlerin ilki, sayının başı; tek, yalnız, yegâne, iftirak kabul etmeyen; müsâvî, mûâdil, seyyan; çok ve müteaddid olmayan; basit” (H. Kâzim, Büyük Türk Lûgatı). İstanbullu ağzında dolaşan bâzı darbı meseller: Baht açıklığı için: Bir atub iki vurdu. Bir iş için sarf edilen emek, para ile başka işlerde başarmak: Bir taşla iki kuş vurmak. Becerikli adam târifinde. Bir adım geri atarsa, iki adım ileri gider. Her geri çekilmenin kaçma olmadığı; bir adım geri giden, iki adım ileri atlar. Bir sırrın ancak söylenmemekle saklanabileceği: Bir ağızdan çıkan orduya yayılar. Tasarrufun kiymeti için: Bir akçe dokuz kubbeli hamam yapar. İşlerin sabır, gayretle başarıldığı: Bir vurmakla ağaç devrilmez. Aşırı derecede güzeller şânında: Bir içim su. Gönül işleri yolunda: Bir çiçekle yaz olmaz. Ömrün son yılları, pîrlik için: Bir ayağı çukurda. İlk kabâhatlerin af edilmesi gerekdiği: Bir sürcen atın başı kesilmez. Çok ağır konuşan adam: Bir söz söyler, dirhemini yiyen köpek kudurur. Küstahca cevab veren muhatab hakkında: Bir söyle, iki işit. Bekârlık âzâdelik hakkında, başına buyuruk yaşama: Bir abam var atarım, nerde olsa yatarım. İnsandan tâkatı üstünde bir şey istemeyeceği: Bir koyundan bir post çıkar. İnsanın elindeki nimetden mümkün olduğu kadar faydalanmaya çalışması: Bir günlük beylik, be...

“Adedlerin ilki, sayının başı; tek, yalnız, yegâne, iftirak kabul etmeyen; müsâvî, mûâdil, seyyan; çok ve müteaddid olmayan; basit” (H. Kâzim, Büyük Türk Lûgatı). İstanbullu ağzında dolaşan bâzı darbı meseller: Baht açıklığı için: Bir atub iki vurdu. Bir iş için sarf edilen emek, para ile başka işlerde başarmak: Bir taşla iki kuş vurmak. Becerikli adam târifinde. Bir adım geri atarsa, iki adım ileri gider. Her geri çekilmenin kaçma olmadığı; bir adım geri giden, iki adım ileri atlar. Bir sırrın ancak söylenmemekle saklanabileceği: Bir ağızdan çıkan orduya yayılar. Tasarrufun kiymeti için: Bir akçe dokuz kubbeli hamam yapar. İşlerin sabır, gayretle başarıldığı: Bir vurmakla ağaç devrilmez. Aşırı derecede güzeller şânında: Bir içim su. Gönül işleri yolunda: Bir çiçekle yaz olmaz. Ömrün son yılları, pîrlik için: Bir ayağı çukurda. İlk kabâhatlerin af edilmesi gerekdiği: Bir sürcen atın başı kesilmez. Çok ağır konuşan adam: Bir söz söyler, dirhemini yiyen köpek kudurur. Küstahca cevab veren muhatab hakkında: Bir söyle, iki işit. Bekârlık âzâdelik hakkında, başına buyuruk yaşama: Bir abam var atarım, nerde olsa yatarım. İnsandan tâkatı üstünde bir şey istemeyeceği: Bir koyundan bir post çıkar. İnsanın elindeki nimetden mümkün olduğu kadar faydalanmaya çalışması: Bir günlük beylik, beylikdir. Her büyük kötülüğün ihmalden geldiği: Bir mıh nal düşürür, bir nal da at öldürür. Cemiyet nizâmını adâletsizliğin bozduğu: Bir yer, biri bakar, kıyâmet ondan kopar. Kıt bilgili, kıt sermâyeli adamın parlayıp sönmesi: Bir atım barutu vardı. Her iş başına yığılmış adamın bir yerde yanılması: Bir akıl yaza mı, kışa mı? Kanaat için: Bir lokma, bir hırka. Halk ağzı deyimler. Bire bir — Müessir ilâç; misâl: ishale sarmısak bire birdir”. İkide birde — Kısa aralarla sık sık olan, yapılan şey: Ne kırarsın ikide birde benim hâtırım Gönlüm ey tıflı ziyankâr oyuncak değil. (Enderunlu Vâsıf) Bir varmış bir yokmuş — Fâniliği ne kadar uzun yaşansa hayâtın kısalığını ifâde için söylenir. Bundan ötürüdür ki geçmiş zamanı anan masallara da “Bir varmış bir yokmuş...” diye başlanır.