Sahne artisti; 1890 da İstanbulda doğdu; babası Rupen Binemeciyan, ve anası Agavni-Zabel Binemaciyandır, her iki se Türk sahnesinin artislerindendir. Aşağıdaki satırları A. Madat’ın “Sahnemizin Değerleri” adlı eserinden alıyoruz: “Kadıköyündeki Notredame de Sion fransız kız mektebinde okudu; 1900 de henüz on yaşında iken mınagyan kumpanyasında kız ve oğlan çocuk rollerine çıkarıldı ve sahne yolunda pek büyük kaabiliyeti olduğu görüldü ki, bu çocuk rolleri “Zaza” da Toto, “Dilenci Karı” de Marie, “Kumarbaz” da Georges (Jorj), “Andre Gerard” da Charles (Şarl), “Peçeli kadını” da Edmond (Edmon), ve “Şâir” de Marie (Mari) dir. “Fakat profesyonel olarak sahne hayatına 1908 de, Meşrutiyetin ilânından sonra on sekiz yaşında başladı, birkaç gencin kurduğu “Serbest sahne” de ermenice temsil edilen Victor Hugo’nun “Kıral eğleniyor” dramından Blanche (Blanş) rolünü aldı. Serbest sahne de bir iki ay kaldıktan sonra Mınagyan başarı ile oynayarak pek çok takdir topladı ve sahnenin ön safda şöhretlerinden biri oldu. Zaman zaman Donanma Cemiyeti Heyeti Temsiliyesinde, Yeni Sahnede ve Dârülbedâyide mümtaz mevkii olan sanatkâr olarak çalışdı. Türkiye’deki sanat hayatının en parlak devrisini de Dârülbedâyi kadrosunda bulunduğu zaman teşkil etti. “1921 de evlendi ve bir etüd-balayı seyahatına çıkar...

Sahne artisti; 1890 da İstanbulda doğdu; babası Rupen Binemeciyan, ve anası Agavni-Zabel Binemaciyandır, her iki se Türk sahnesinin artislerindendir. Aşağıdaki satırları A. Madat’ın “Sahnemizin Değerleri” adlı eserinden alıyoruz: “Kadıköyündeki Notredame de Sion fransız kız mektebinde okudu; 1900 de henüz on yaşında iken mınagyan kumpanyasında kız ve oğlan çocuk rollerine çıkarıldı ve sahne yolunda pek büyük kaabiliyeti olduğu görüldü ki, bu çocuk rolleri “Zaza” da Toto, “Dilenci Karı” de Marie, “Kumarbaz” da Georges (Jorj), “Andre Gerard” da Charles (Şarl), “Peçeli kadını” da Edmond (Edmon), ve “Şâir” de Marie (Mari) dir. “Fakat profesyonel olarak sahne hayatına 1908 de, Meşrutiyetin ilânından sonra on sekiz yaşında başladı, birkaç gencin kurduğu “Serbest sahne” de ermenice temsil edilen Victor Hugo’nun “Kıral eğleniyor” dramından Blanche (Blanş) rolünü aldı. Serbest sahne de bir iki ay kaldıktan sonra Mınagyan başarı ile oynayarak pek çok takdir topladı ve sahnenin ön safda şöhretlerinden biri oldu. Zaman zaman Donanma Cemiyeti Heyeti Temsiliyesinde, Yeni Sahnede ve Dârülbedâyide mümtaz mevkii olan sanatkâr olarak çalışdı. Türkiye’deki sanat hayatının en parlak devrisini de Dârülbedâyi kadrosunda bulunduğu zaman teşkil etti. “1921 de evlendi ve bir etüd-balayı seyahatına çıkarak Paris’e kadar gitti, geldi; 1924 de ikinci defa Fransaya gitti, ve artık orada kaldı; yalnız 1926 yılında Râşid Rizanın dâvetini kabul ederek o yılın ramazan ayı için İstanbula geldi, ve bu büyük aktörle birlikde Fransız Tiyatrosundaki temsillere iştirâk etti, sonra temsili olarak Fransaya döndü. “Eliza Binemaciyanın, Türk sahnesinin en yüksek kadın artistlerinden biri olduğu muhakkaktır. Husûsî olarak türk edebiyatı dersleri almış, ermen asıllı bir sanatkâr olarak Türkçeyi sahnede çok temiz, pürüzsüz konuşan ilk sîmâ olmuşdur, bu bakımdan sahnemizin rakibsiz yıldızı idi. “Herkesi teshir eden, her seyircinin kalbinde şahsına ve sanatına bir hürmet ve teveccüh uyandıran Eliza Binemeciyan bu muvaffakiyetini kültürü ile yaradılışındaki câzibeye borçludur. Onun, kusursuz, tenkid dışı aktris olduğu kanaati yerleşmişdi, zayıf taraflarını araştırmak, görmek akla gelmiyordu. En büyük sevincinden en derin ye’sine kadar bütün duygularını ihtibas ederek bir nezâhet ve nezâket kaftanı altında, hiç bir hareketinde ve sözünde samimiyet yokdu. “Millî piyeslerdeki rollerinde çok ileri muhitti yaşayan bir fransız kadını hissini veren Eliza Binemaciyan, çok anlayışlı, oynadığı halde “Madamme Sans-Géne” de de o fransız kadınının şuhluğunu yaşatmadığı için hakiki Cathèrine (Katerin) olamamışdı. “Bir Ledi Makbeti, bir Ofelyayı, bir Jan Dark’ı sahnede felâkete sürükleyebilir, mahvedebilirdi, zekâsı en büyük yardımcısı oldu, bu gibi rollere hiç yanaşmadı” (A. Madat, Sahnemizin Değerleri, 1944). Rahmetli büyük dostumuz Sermed Muhtar Alus İstanbul Ansiklopedisine Eliza Binemeciyan hakkında şu notu tevdi etmiştir: “Dârülbedâyiin ilk temsil heyeti kurulduğu sırada Eliza 12 lira aylıkla, yâni emsallerinin hepsinden fazla maaşla angaje edilmişti. Kınar Haınımınki ayda 9, Ertuğrul Muhsin, Sâdi, Muvahhid, Râşid Riza, Nureddin Şefkatî, 7, İ. Galih, Elizanın kardeşi Onnim Binemeciyanınki 5 lira idi. “Birinci Cihan Harbi yıllarındaki Darülbedâyi temsillerinde Tahsin Nâhidin “Bir çiçek iki böcek”, “Rakibe” gibi, ve şâir piyeslerde baş kadın rollerini muvaffakiyetle oynamışdı. “Gözleri şehlâ, fakat idâre ederdi, ekseriya profil, durarak vaziyetler alırdı. Sahnede pek dilber, zarif, ince görünürdü. O devirde türk kadınının sahneye çıkması yasak, aktristlerden düzgün Türkçe işitmek imkânsız, Elizayı dinleyenler mal bulmuş mağribîye dönmüşler, pek sevinmişlerdi; aktrisin parlak şöhretini bir az da bu noktada aramalıdır.” Aşağıdaki satırları da 29 kasım 1948 tarihli Akşam Gazetesinden alıyoruz. “Bir kaç gün evvel Eminönü Halkevlerinde verilen bir temsilde eski Türk sahnesinin en değerli artistlerinden bayan Kınar çok alkışlanmıştı. Bu sahnenin eski değerli artistlerinden Bayan Eliza Binemecyan şimdi Fransada Nis civarında oturmaktadır. Bayan Eliza Binemecyan gönderdiği bir mektupla diyor ki: “Sabık sahne arkadaşlarından Vasfi Riza jübilesi dolayısile neşredilen eseri son derece sevinç ve memnuniyetle okudum. Türk tiyatrosunun günden güne yükselmesi beni son derece sevindirdi. Ve sevgili vatanıma ve sahnesine olan muhabbetim bir kat daha arttı. İstanbul her an gözümün önündedir. Galatasarayın köşesi, Taksimin yolu. Bunlar o derece canlı olarak hayalimde yaşarlar ki seneler geçtiği halde kendimi vatanımda sanırım. “Yirmi seneden beri uzaklaştığım vatanımda kimbilir ne büyük değişiklikler olmuştur? “İkinci umumî harbin 1941-46 seneleri Londrada geçirdim. Orada bizim sefirimiz ve konsolomuzla görüşerek eski sahne hayatından bahsettik. “İngilizler çok tiyatro severler ve değerli artistleri vardır. Bunlardan biri de sabık Başbakan Mister Churchill’in kızıdır. “1946 senesinden Fransaya avdetinde gördüm ki Fransız artistleri Alman işgali dolayısiyle bozulmuş Fransız sahnesini canlandırmağa çalıştırmaktadır. Öyle büyük bir gayretle ki az zamanda Fransız sahnesi kendi eski halini bulacaktır. “Kasımda olduğumuz halde burada ancak bir hava vardır. Taraçada oturup bu mektubu yazdım. “Vatanıma karşı iştiyakım o derece şiddetlenmiştir ki onun sevki ile belki yakında sevgili vatanımı ziyaret edeceğim. “Beni unutmıyan ve soran vatandaş ve meslekdaşlara saygı ile selâmlar ederim” Eliza Binemeciyan (Resim: S. B.)