Aşağıdaki hal tercemesini Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: “Türk bilgini; 1874 de Kilisede doğmuş, 1853 de Ankarada ölmüşdür. Kilisli Muallim Rifat adı ile tanınmışdır. İlk öğrenimini ve rüşdiye okulunu Kilisede bitirmiş, sonra muhtelif hocalardan yazı (arab asıllı Türk harflerinde istiklâl ile bir güzel sanat olan kaligrafiyi), araba (ve o zamanlar pek makbul) olan islâmi ilimler ile şark edebiyatı) dersleri almışdır. 1892 de Kilis müftüsü Abdurrahman Efendiden icâzet alan, Rifat Bilgi İstanbula gelerek Dârülmuallimine (Muallim Mektebine) girmiş ve 1898 de bu okulun yüksek kısmından diploma olarak muallim olmuşdur. Muhtelif liselerde Türkçe ve Arabaca öğretmenliği yapmış, sonra İstanbul Darülfununun ilâhiyet ve edebiyat fakültelerine arab edebiyatı muallimi tayin edilmişdir. Yazdığı ve tercüme ettiği eserlerini 1908 de ikinci meşrutiyetin ilânından sonra yayımlamışdır. Rifat Bilge bu sırada Hukuk Fakültesini de bitirmişdir. “Muallim Kilisli Rifatın Türk filolojisine yapdığı en büyük hizmet, Kitâbı Dede Korkud (1914), Divânü Lûgaat-it Türk (3 cild, 1917), İbni Muhennâ Lûgatı (1919), Ferhenknâmei Sâdi (1924), Asterâbâdinin Kadı Bürhaneddin tarihi olan Bezmü Rezm (farsça metin; 1928), El-Kavânın (1928), El-İdrâk hâşiyesi (Veled Çelebi İzbudak ile birlikde, 1936) gibi birinci derec...

Aşağıdaki hal tercemesini Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: “Türk bilgini; 1874 de Kilisede doğmuş, 1853 de Ankarada ölmüşdür. Kilisli Muallim Rifat adı ile tanınmışdır. İlk öğrenimini ve rüşdiye okulunu Kilisede bitirmiş, sonra muhtelif hocalardan yazı (arab asıllı Türk harflerinde istiklâl ile bir güzel sanat olan kaligrafiyi), araba (ve o zamanlar pek makbul) olan islâmi ilimler ile şark edebiyatı) dersleri almışdır. 1892 de Kilis müftüsü Abdurrahman Efendiden icâzet alan, Rifat Bilgi İstanbula gelerek Dârülmuallimine (Muallim Mektebine) girmiş ve 1898 de bu okulun yüksek kısmından diploma olarak muallim olmuşdur. Muhtelif liselerde Türkçe ve Arabaca öğretmenliği yapmış, sonra İstanbul Darülfununun ilâhiyet ve edebiyat fakültelerine arab edebiyatı muallimi tayin edilmişdir. Yazdığı ve tercüme ettiği eserlerini 1908 de ikinci meşrutiyetin ilânından sonra yayımlamışdır. Rifat Bilge bu sırada Hukuk Fakültesini de bitirmişdir. “Muallim Kilisli Rifatın Türk filolojisine yapdığı en büyük hizmet, Kitâbı Dede Korkud (1914), Divânü Lûgaat-it Türk (3 cild, 1917), İbni Muhennâ Lûgatı (1919), Ferhenknâmei Sâdi (1924), Asterâbâdinin Kadı Bürhaneddin tarihi olan Bezmü Rezm (farsça metin; 1928), El-Kavânın (1928), El-İdrâk hâşiyesi (Veled Çelebi İzbudak ile birlikde, 1936) gibi birinci derecede önemli dil âbidelerinin neşirlerini ortaya koymasıdır. Bu eserler Marif Nezâreti, Maarif Vekâleti, Türk Tarih Encümeni, Türkiyat Enstitüsü,Türk Dil Kurumu gibi ilmî müesseselerin yayınları arasındadır. “Diğer (bâzı mühim) eserleri şunlardır: Sultan Veled’in Divânı Türkî’si (Veled İzbudak ile birlikde, 1935), Elvâfı Bilvefiyat (H. Ritter ile birlikde), Maniler (1928), Evliya Çelebi Seyahatnâmesinin 7. ve 8. cildleri (1928), Gülistan tercümesi (1943), Bostan tercümesi (1943), Keşf-al Zunun ve zeyli (Şerefeddin Yaltkaya ile birlikde; 1941-1945) Esmâi Mülellifin, I. (Mahmud Kemal İnal ile birlikde, 1952). “Divânü Lûgat-it Türk, Bahâristan, Nigâristan, Vâmık ve Azrâ, Tarihi Utbî, Kutbi Mekki’nin Mekke-İstanbul Seyahatnâmesi adlı eserleri de Türkçeye çevirmiş, fakat bastıramamışdır. Yüzden fazla kaynakdan taradığı 35,000 kadar öz Türkçe kelime fişi Türk Dil Kurumundadır” (Türk Ansiklopedisi). İbrahim Alaeddin Gövsa “Türk Meşhurları” adlı eserinde Rifat Bilgenin doğum tarihini, 1876 olarak gösteriyor. Ömrünün en uzun kısmını İstanbulda geçirmiş olan Muallim Kilisli Rifat Bey, Büyük şehirde bulunması en kolay insanlardan biriydi: Bir mektebde dersi yok ise, muhakkak, bir umumi kütübhânede yazma bir metin üzerinde istinsak ile meşguldu Seksen yıllık ömründe. İstanbulun tabiat güzelliklerini, târihi âbidelerini, meşhur semtlerini, o da eğer alup bakmış ise, sâdece resim olarak görmüşdür diyebiliriz. Ortadan aşağı kısa boyu, çelimsiz vücudu, hemen dâimâ siyah renkli ve mühmel esvâbının içinde bir çalışkan makinası idi; bakıları gamlı, yüzünde pek ender olarak bir tebessüm görülürdü. Hususî hayatı mechûlümüzdür; dışardan geçim sıkıntısı çekdiği görülür, tahmin edilirdi. Asla yanılmadığımızı zan ediyoruz. Muallim Kilisli Rifat, bâzı mevki ve servet sâhibi ulemâmız tarafından çalışma kudreti istismâr edilmiş, çok mütevâzı ücretlerle bir istisnah ve tercüme makinası gibi kullanılmış, büyük şöhretinin adını taşıyan ilmi yayınlarda hissesi azametli olduğu halde adı anılmamış bir garibdir. Soy adı kanunundan evvelki devirler için çağdaşı ve hemşehrisi Dr. Kilisli Rifat Bey ile Muallim Kilisli Rifat Beyin adını karıştırmamak lâzımdır. (B.: Kardam, Rifat). Rifat Bilge (Resim: Behçet)