Hicrî 1295 (M. 1878) yılında tertib edilmiş bir mevlud cemiyeti olub târihimizde şâyânı dikkat büyük bir inkilab hareketidir; sonra, muhtelif insânî gaayeler ile niçin tekrar edilmemiş, bu güzel teşebbüs niçin yerleşememişdir, hayrete değer. Tarihimizde hicrî 1293 Türk-Rus harbi; o harbın bu acı darbesini yemiş Bulgaristan Türklerinin ağzında “Bozgun” diye anılır; bir rus ordusu İstanbul Kapusunda Ayastefanosa (Yeşilköye) kadar gelmişdi. (B.: Ayastefanos Muahedenâmesi; Ayastefanos Rus Âbidesi). İstanbul, hânedan sâhibleri dahi perişan, Bulgaristan muhâcirleri ile dolmuş idi. O sırada henüz dağıtılmamış olan ilk Osmanlı mebûsan meclisinde, devrin pâdişahı İkinci Sultan Abdülhamidin riyâsetinde bir “İânei Muhâcirin Encümeni” kuruldu, işte bu encümen, muhâcirlere çeşitli yollardan para, gıdâ maddeleri ve giyim eşyâsı toplar iken Bayazıd Camiinde de, biletle girilip dinlenilecek büyük bir mevlud cemiyeti tertip etti, bunun için de yirmişer kuruşluk biletler bastırdı; bugün târihi bir vesika teşkil eden biletlerden 1619 numaralı bilet İstanbul Ansiklopedisi arşivinde bulunmaktadır. Muhakkak ki o devrin en seçkin hâfızalarının iştirak ettiği bu dini cemiyet için evvelâ 21 safer pazar günü tesbit edilmiş, ve biletleri bu târihe göre basdırılmış, sonra her neden ise mevlûd 20 rebiülevvel...

Hicrî 1295 (M. 1878) yılında tertib edilmiş bir mevlud cemiyeti olub târihimizde şâyânı dikkat büyük bir inkilab hareketidir; sonra, muhtelif insânî gaayeler ile niçin tekrar edilmemiş, bu güzel teşebbüs niçin yerleşememişdir, hayrete değer. Tarihimizde hicrî 1293 Türk-Rus harbi; o harbın bu acı darbesini yemiş Bulgaristan Türklerinin ağzında “Bozgun” diye anılır; bir rus ordusu İstanbul Kapusunda Ayastefanosa (Yeşilköye) kadar gelmişdi. (B.: Ayastefanos Muahedenâmesi; Ayastefanos Rus Âbidesi). İstanbul, hânedan sâhibleri dahi perişan, Bulgaristan muhâcirleri ile dolmuş idi. O sırada henüz dağıtılmamış olan ilk Osmanlı mebûsan meclisinde, devrin pâdişahı İkinci Sultan Abdülhamidin riyâsetinde bir “İânei Muhâcirin Encümeni” kuruldu, işte bu encümen, muhâcirlere çeşitli yollardan para, gıdâ maddeleri ve giyim eşyâsı toplar iken Bayazıd Camiinde de, biletle girilip dinlenilecek büyük bir mevlud cemiyeti tertip etti, bunun için de yirmişer kuruşluk biletler bastırdı; bugün târihi bir vesika teşkil eden biletlerden 1619 numaralı bilet İstanbul Ansiklopedisi arşivinde bulunmaktadır. Muhakkak ki o devrin en seçkin hâfızalarının iştirak ettiği bu dini cemiyet için evvelâ 21 safer pazar günü tesbit edilmiş, ve biletleri bu târihe göre basdırılmış, sonra her neden ise mevlûd 20 rebiülevvel pazar günün tehir edilerek bilet üzerinde ona göre tashih yapılmışdır. 12,5X17 santim eb’adında yeşil renkli bir kâğıd üzerine taş baskısı olarak hazırlanan bu mevlüd duhûliye biletleri, o devrin zevkine göre süslü bir çerçive içine alınmış olup en üstde, iki çiçek buketinden yapılmış bir bilâl için encümenin resmi mührü basılmışdır; bu mührün ortasında İkinci Abdulhamidin turası, etrafında da: “Tahtı riyâseti hazreti pâdişâhîde Meb’ûsan İânei Muhâcirin Encümeni” yazılıdır. Biletin ortasındaki yazılar da şunlardır: “Tahtı riyâseti hazreti pâdişâhide teşekkül eden Meb’ûsan İânei Muhâcirin Encümeni tarafından Bayazıd Cami şerifine kıraat olunacak mevludu şerifi Nebeviye mahsusdur. “Biçâregânı muhâcirin için bir aded yirmilik kaaime lânedir”. Altda sol köşede “20 kuruş”, sağ köşede biletin numarası vardır, bizim elimizdeki 1619 numaralı bilettir. Altda ortada: “Gün Pazar, saat 4, şehri safer fi 21, yapılmış, kenara da “rebîlülevvel” yazılmışdır. Bu vesika için “paralı mevluud olmaz, bu, alelâde bir iâne makbuzudur, bir mevlid duhûliye bileti değildir” diyenler olacakdır. Ehemmiyetle belirtelim ki, eğer bu mevlud cemiyeti sûreti mahsusada para ile girilir bir cemiyet olmasaydı, bir pâdişâh riyâsetinde mebuslardan kurulmuş iânei Muhâcirin Encümeni bizim “bilet” dediğimiz varakayı bastırmaz, alelâlede iâne makbuzları basdırır, onun bir kısmını da 20 rebiülevvel 1295 de Bayazıd camiindeki mevludda kullanırdı. Kanaatimize bu teşebbüs, ibtizâle uğratmamak şartı ile zamanımızda da ihyâ edilebilir. 20 rebîüllevvel 1295 pazar günü Bayazıd Camiindeki mevlud cemiyetinin giriş bileti.