Fâtihin Haydar Mahallesinde, 1934 Belediye Şehir Rehberine göre (pafta No.8) Bıçakcı Alâeeddin sokağı ile Bıçakçı Çeşmesi sokağının kavuşakları köşesindedir. Hadikatül Cevâmı şu mâlûmatı veriyor: “Bıçakçı Mescidi der kurbi Haydarpaşa Bânisi Hayreddin EFendidir, Ni’melceyişdendir. (İstanbul Cenginde bulananlardandır), kabri daha andedir, mahallesi vardır.” Hadikanın bânı adında yanılması garibdir; zirâ, mihrab istikaametine göre o mescidin solunda bulunanhaziredeki kabir taşının kitabesinde gaayet okunaklı bir yazı ile: “Bânaii hâzel mescidül şerif ve vâkıfül câmiül lâtif merhum Bıçakcı Alâeddin Ali ufiye anbül gafirül alâ. Sene 910 (milâdî1504-1505)” yazılıdır. Bıçakcı Alâeddin Ali mescidin ikinci bânisi dahi olsa, Hadika müellifinin bir kitâbeyi okumuş olması gerekirdi; Hayreddin Efendi adının, bu meşhur eserin tab’ında bu dizgi hatâsından çıkdığı kabul etmek yerinde olur. Bıçakçı Alâeddin Alinin İstanbul cenginde bulunabilmesi içinde 1504-1505 arasında en az 70-80 yaşlarında vefat etmiş olması lâzım gelir, yahud ki târihimizin bu meşhur cengine 13-15 yaşlarında bir çocuk olarak katılmış olması lâzımdır. Dört kâgir duvar üzerine kiremit örtülü ahşab bir çatı çekilmiş basit bir yapıdır. O semti, XVI. asırdan bu yana büyük yangınlar belki on seferden fazla kül etmişdir. Zamanımızd...

Fâtihin Haydar Mahallesinde, 1934 Belediye Şehir Rehberine göre (pafta No.8) Bıçakcı Alâeeddin sokağı ile Bıçakçı Çeşmesi sokağının kavuşakları köşesindedir. Hadikatül Cevâmı şu mâlûmatı veriyor: “Bıçakçı Mescidi der kurbi Haydarpaşa Bânisi Hayreddin EFendidir, Ni’melceyişdendir. (İstanbul Cenginde bulananlardandır), kabri daha andedir, mahallesi vardır.” Hadikanın bânı adında yanılması garibdir; zirâ, mihrab istikaametine göre o mescidin solunda bulunanhaziredeki kabir taşının kitabesinde gaayet okunaklı bir yazı ile: “Bânaii hâzel mescidül şerif ve vâkıfül câmiül lâtif merhum Bıçakcı Alâeddin Ali ufiye anbül gafirül alâ. Sene 910 (milâdî1504-1505)” yazılıdır. Bıçakcı Alâeddin Ali mescidin ikinci bânisi dahi olsa, Hadika müellifinin bir kitâbeyi okumuş olması gerekirdi; Hayreddin Efendi adının, bu meşhur eserin tab’ında bu dizgi hatâsından çıkdığı kabul etmek yerinde olur. Bıçakçı Alâeddin Alinin İstanbul cenginde bulunabilmesi içinde 1504-1505 arasında en az 70-80 yaşlarında vefat etmiş olması lâzım gelir, yahud ki târihimizin bu meşhur cengine 13-15 yaşlarında bir çocuk olarak katılmış olması lâzımdır. Dört kâgir duvar üzerine kiremit örtülü ahşab bir çatı çekilmiş basit bir yapıdır. O semti, XVI. asırdan bu yana büyük yangınlar belki on seferden fazla kül etmişdir. Zamanımızda görülen mescid geçen asır sonları yapısıdır. Eski yapısından en küçük bir iz icrâ hâkimliğinden emekli Bay Sâdeddin Özbatur, zamanımızda görülen binânın 1893-1894 arasında odun tüccarlarından Hacı Şevki Efendi isminde bir hayır sâhibi tarafından yaptırıldığını söylemişdir; eskiden yanında bir de sibyan mektebi varmış. 1930 senesinde yıkılmışdır. Mescide zemini taş döşeli küçük bir avludan görülür; bu avlunun kapusu Bıçakçı Alâeedin sokağıdır. Dört köşe bir kaaide üzerinde oturtulmuş kâgir bodur minâresi, mescidden ayrıdır; mihraba göre mescidin sağ duvarı önünde, bir kulecik hâlinde müstakil durur; kapusu doğradan avluya açılır; ve minâre ile mescid duvarı arasında, üzerine kiremit örtülü mâil bir düz çatı çekilmiş tabutluğa geçilir. Son cemaat yerinin avluya açılan yanyana iki kapusu vardır; bu kapulardan biri, üst kat kadınlar mahfiline çıkan merdivenin tam karşısana rastlar; son cemaat yerinin bu avlu kapularının bulunduğu yüzü, çatı altına kadar camekân-duvardır; bu yüzün tam karşısında gelen duvarda da bir pencere vardır ki mescidin haziresine bakar. Mescid dört köşe plânlıdır; mihrab duvarında iki; sağ, tabutluk tarafındaki duvarda iki; sol hazire tarafındaki duvarda üç, ve son cemaat yeri tarafında da iki, cem’an dokuz büyük pencere ile aydınlatılmışdır. Küçük avlunun, son cemaat yeri duvarı boyunca uzanan koridorumsu kısmı sonunda bir müezzin odası vardır; hazireye bu müezzin odası içinden geçilir. İmam efendi için de, bu müezzin odasının gerisinde beton bir evceğiz yapılmışdır. Sokak kapusundan avluya girildiğine göre, solda abdest muslukları ile ayak yollarının bulunduğu bir kapalı beton bölme vardır; onun yanında da avluya bakan yüzleri câmekânlı iki oda bulunmaktadır; bu odalarda bir kaç bekâr uşağı garibin, ve bu arada, yalın ayaklı, ayakları takunyalı müezzin yamağa olduğunu tahmin ettiğimiz bir mürâhik gencin sığınmış olduğunu tahmin ettik. Mescidin mihrab duvarı Bıçakcı Çeşmesi sokağı üzerindedir ve bu duvarın hemen önünde de, duvara yamanmış olarak Bıçakçı Çeşmesi bulunmaktadır. Mihrab duvarının sokak yüzende bir kitâbe vardır; fakat bu duvarın önünde bulunan çeşmenin kiremit örtülü sivri çatısı bu kitâbenin sokakdan okunmasına engel olmaktadır; çeşme üzerine çıkmak için de imkân bulunamadı; bu kitâbe maalesef okunub tesbit edilemedi. (Temmuz 1961). Bibl.: R.E.K. ve Mehmed Koçu, Gez notu; Hakkı Göktürk, Gezi notu; Hadikatül Cevâmi, I. Bıçakcı Alâeddin Mescidi ve Bıçakcı Çeşmesi (Resim: Sabiha Bozcalı)