Bu satırların yazıldığı sırada Topkapusu dışında, kale kapusunun tam karşısında Davutpaşa ve Maltepe yollarının çatal kavuşağı üzerinde bulunan abidevî çeşme, Bezmiâlem Vâlidesultanın hayır eseri çeşmenin en güzellerinden biri olup aslında Beşikdaşda Yıldızda saat kulesinin karşısında idi, ve uzunca bir zamandanberi de suyu kesilmiş, muattal duruyordu; 1943-1945 arasında oradan Topkapusu dışına nakledilmiş, ve suya kavuşduruldu; 1957-1959 arasında da tekrar sökülerek yukarda târif ettiğimiz çatal yol başına götürüldü; bu ikinci nakildedir ki hem çok hırpalandı, hem de tekrar susuz kaldı. Türk rokokosu üslûbunda cebhesi serâpâ mermer muhteşem bir çeşmedir; iki yanında, tahminen 3,3,5 metro irtifâında yekpâre mermerden iki zarif sütun vardır, tekne, bu sütunların kâideleri arasındaki boşluğa yerleştirilmişdir; tekneni gerisindeki ayna taşı da bir yüksek kemerle çevrilmiş olub, ortası, alçak kabartma oluklu bir sütun üzerine konmuş bir kürei mücesseme kabartması, bu küreyi çevirmiş şualarla tezyin edilmiştir. Kitâbe, taşı, yatık müstakil şeklinde yekpâre muazzam bir mermer olup, iki sütun arasında çeşmenin alındığını teşkil eder. Kitâbe taşının üstü bir kaç sıra silme ile bezenmiş, bu silmelerin üstüne de, kabartma çiçek çerçiveli beş beyzî madalyondan mürekkeb bir kaç- tepelik konm...

Bu satırların yazıldığı sırada Topkapusu dışında, kale kapusunun tam karşısında Davutpaşa ve Maltepe yollarının çatal kavuşağı üzerinde bulunan abidevî çeşme, Bezmiâlem Vâlidesultanın hayır eseri çeşmenin en güzellerinden biri olup aslında Beşikdaşda Yıldızda saat kulesinin karşısında idi, ve uzunca bir zamandanberi de suyu kesilmiş, muattal duruyordu; 1943-1945 arasında oradan Topkapusu dışına nakledilmiş, ve suya kavuşduruldu; 1957-1959 arasında da tekrar sökülerek yukarda târif ettiğimiz çatal yol başına götürüldü; bu ikinci nakildedir ki hem çok hırpalandı, hem de tekrar susuz kaldı. Türk rokokosu üslûbunda cebhesi serâpâ mermer muhteşem bir çeşmedir; iki yanında, tahminen 3,3,5 metro irtifâında yekpâre mermerden iki zarif sütun vardır, tekne, bu sütunların kâideleri arasındaki boşluğa yerleştirilmişdir; tekneni gerisindeki ayna taşı da bir yüksek kemerle çevrilmiş olub, ortası, alçak kabartma oluklu bir sütun üzerine konmuş bir kürei mücesseme kabartması, bu küreyi çevirmiş şualarla tezyin edilmiştir. Kitâbe, taşı, yatık müstakil şeklinde yekpâre muazzam bir mermer olup, iki sütun arasında çeşmenin alındığını teşkil eder. Kitâbe taşının üstü bir kaç sıra silme ile bezenmiş, bu silmelerin üstüne de, kabartma çiçek çerçiveli beş beyzî madalyondan mürekkeb bir kaç- tepelik konmuşdur; ortadaki büyük madalyon içindeki Abdülmecidin turası kazınarak silinmişdir. Bu âbidevi çeşme son naklinde hayli hırpalanmışdır, bu arada güzel tunç lülesi çalınmış, lüle sökülür iken de ayna taşının alt kısmında büyük bir rahne açılmışdır. Mermer tekneni de, yekpâre büyük bir mermer olan ön kısmı yok olmuştur. 1961 yılı temmuzunda yeni yeri de henüz tanzim edilmemiş bulunuyordu. Çeşme, Topkapusu önündeki meydancığın, ve iki yanından başlayan Davutpaşa ve Maltepe yollarının seviyesinden en az iki adam boyu, 3-3,5 metre yükseklide yarma bir sed üzerinde idi. Her satırı iki beyit olmak üzere beş satır üzerine tâlik hat ile yazılmış olan on beyitlik tarih manzûmesi, çok yüksekde kaldığı için okunamadı. Aşağıdaki tarih beyti İbrahim Hilmi Tanışık’ın “İstanbul Çeşmeleri” adlı eserinden alındı: Cevherin târihini Ziver didim içübsuyun “Kevser olsun rûhuna Mahmud Hanım bu zülâl... sene 1259 (M. 1943) Topkapusu dışında Bezmiâlem Vâlidesultan Çeşmesi (Resim: S. B.)