Kasımpaşada, bu kasabanın gerilerinde kırlığa dayanan bitiminde Hacıhüsam Mahallesinin doğu sınırını teşkil eden İplikci sokağı üzerindedir; halk ağzında “Karaimam Camii” denilen Karaimam Mescidinin önündedir. (B.: Karaimam Mescidi). Kesme taşdan, dört demir çubuğa (eli böğrün deye) oturtulmuş geniş taş saçaklı, hazinesinin üstü de, köfeki taşından yapılşıyan yine köfeki taşında şıyan yine köfeki taşından bir piramid çatı ile örtülmüş olup bu piramidin bir eteği çeşmenin saçağına doğru inmişdir. Âsıl çeşme cebhesi dik müstakil şeklindedir, etrâfı burmalı bir friz ile çevrilmiş olub en üste yatık mustakil şeklinde mermer kitâbe taşı konmuşdur. Kitâbe taşının ortasında, beyzi bir madalyon içinde, Bezmiâlem Sultan oğlu ve bu çeşmenin yapıldığı devrin genç pâdişâhı Abdülmecidin cumhûriyetin ilk yıllarında kazınmış, yalnız önündeki zeytin dalı motifi kalmışdır. Bu madalyonun üstü bir perde saçak, altı da iki zeytin dalı kabartması ile tezyin edilmişdir. Çeşmenin dört beyitlik tarih manzûmesi, tâlik hat ile, turanın iki kenarına dörder satır olarak hak edilmişdir. Son zamanlarda bu mermer kitâbe taşının üzerine beyaz bir badana çekilmiş olup yazıyı okunamaz bir hâle getirmişdir. Çeşmeyi 1961 yılı temmuzunda ziyâretimizde, bu kitâbe, yalın ayaklı, pırpırı, fakat yüreğinde kendisini besl...

Kasımpaşada, bu kasabanın gerilerinde kırlığa dayanan bitiminde Hacıhüsam Mahallesinin doğu sınırını teşkil eden İplikci sokağı üzerindedir; halk ağzında “Karaimam Camii” denilen Karaimam Mescidinin önündedir. (B.: Karaimam Mescidi). Kesme taşdan, dört demir çubuğa (eli böğrün deye) oturtulmuş geniş taş saçaklı, hazinesinin üstü de, köfeki taşından yapılşıyan yine köfeki taşında şıyan yine köfeki taşından bir piramid çatı ile örtülmüş olup bu piramidin bir eteği çeşmenin saçağına doğru inmişdir. Âsıl çeşme cebhesi dik müstakil şeklindedir, etrâfı burmalı bir friz ile çevrilmiş olub en üste yatık mustakil şeklinde mermer kitâbe taşı konmuşdur. Kitâbe taşının ortasında, beyzi bir madalyon içinde, Bezmiâlem Sultan oğlu ve bu çeşmenin yapıldığı devrin genç pâdişâhı Abdülmecidin cumhûriyetin ilk yıllarında kazınmış, yalnız önündeki zeytin dalı motifi kalmışdır. Bu madalyonun üstü bir perde saçak, altı da iki zeytin dalı kabartması ile tezyin edilmişdir. Çeşmenin dört beyitlik tarih manzûmesi, tâlik hat ile, turanın iki kenarına dörder satır olarak hak edilmişdir. Son zamanlarda bu mermer kitâbe taşının üzerine beyaz bir badana çekilmiş olup yazıyı okunamaz bir hâle getirmişdir. Çeşmeyi 1961 yılı temmuzunda ziyâretimizde, bu kitâbe, yalın ayaklı, pırpırı, fakat yüreğinde kendisini besleyen bu çeşmeye karşı bir muhabbet olan Mustafa adında bir sakanın, kireç tabakasının silmesi sâyesinde okunabilmişdir ki, bu şirin adamın ismini buraya kaydetmeyi bir vecibe bildik; kitâbe metni şudur: Cenâbı Bezmiâlem mâderi Abdülmecid Handır Cihânı hayr ile memnûni ihsan etmeğe evfak Harab olmuşdu bu çeşmeye mâi nev itti suyun ferâ Attâşı kıldı feyzi mâcerâyi lutfuna mülhak Müdâmâ Validesultanla şâhi cihanbânı Zülâli ömrü ikbâl ile şâd itsun Cenâbı Hak Didi târihi tâmın çökeri dîrinesi Ziver “Akıttı Bezmiâlem nam sultan aynül hak. Sene 1257 (M. 1841) Bezmiâlem Vâlidesultanın tamir ve ihya etmiş olduğu bu çeşmenin ilk bânisinin kim olduğu mechulümüz ise de, hemen arkasındaki Karaimam Mescidine minber koyan ve yanına bir de sibyan mektebi yaptırmış olan Lâle Devrinin meşhur kaptanpaşası Kaymak Mustafa Paşanın mescid önüne bir de çeşme yaptırarak semtin su sıkıntısı çeken fakir halkının hayir duâsını kazanmaya çalışacağı akla çok yakındır. Kitâbe taşının altında kenarları dantelli ve derinliği pek az bir kemer, kemerin altında da gaayet uzun dik müstatil şeklinde mermer bir ayna taşı vardır; kemerin üst iki yan boşluğunda da birer altı bacaklı yıldız motifi bulunmaktadır. Mermer ayna taşı, Avrupa taklidi barok üslûbunda kabartma yaprak süslüdür. Çeşmenin kendi teknesi yok olmuşdur. Önünden geçen yola nisbetle alt kısmı ancak çukurda kalmış olan çeşmeye, yol zemini altında uzun ve derin bir yalak yapılmışdır. 1961 temmuzunda, Bezmiâlem Vâlidesultanın getirmiş olduğu bend suyu kesilmiş, ayna taşındaki lüle de çalınmış bulunuyordu; çeşmeden, yalağın sol başına konulan bir demir boru ve pirinç lüle ile terkos suyu akıtılmışdır. Sekenesi hemen tamamen dar gelirler olan geniş bir semtin tek çeşmesi hâlinde idi. Çatı kenarından ve saçak üstünde bitmiş aylandoz ağacı fidancıkları, âdeta bir asma bağçe halinde idi; yapı tahribinde çok büyük rolü olan bu nebâtın çeşme üstünden yolunub temizlenmesi, halkın vâzifesi olsa gerektir. Bibl.: R.E.K. ve Gnl H.R. Ayyıldız, Gezi Notu; İ.H. Tanışık İstanbul Çeşmeleri; II. Kasımpaşada Bezmîâlem Vâlidesultan Çeşmesi (Resim: S. B.)