Yenibağçede, bu vâlidesultanın en büyük hayır eseri olan Gurebâyi Müslimîn Hastahânesi ve hastahâne ile beraber yaptırdığı camiin yanındadır. (B.: Gurebâ Hastahânesi: Gurebâ Hastahânesi Camii). Dik mustatil şeklinde ve serâpa mermer kaplı ve serâpâ kabartma tezniyâtı olan âbidevî bir çeşmedir. Ayna taşı kabartma iki sütun arasındadır; ve göbeğini, heyeti umûmiyesi dik beyzi çerçive içinde toplanmış, ucları yukarı yukarı kıvrık, karşılıklı mütenazır ve ortasında bir meş’ale bulunan bir kabartma kaplamışdır; lüle, bir bakıma tavus kuyruğunu da andıran bu kabartmanın alt bağlantı yerinde bir dâirenin içine yerleştirilmişdir. Sütunların başlıkları üzerine çekilmiş üç sıra kabartma silmenin üstüne yatık müstakil şeklindeki büyük kitâbe taşı konmuşdur. Güzel bir tâlik hat ile yazılmış olan tarih manzûmesi beş beyittir, taşa bir satıra üç mısrâ olmak üzere üç satır hâlinde geçirilmiş, son tarih mısraı dördüncü satırda ortaya alınarak, iki yanı kabartma defne dalları ile doldurulmuşdur. Kitâbenin metni şudur: Bezmîâlem nâm sultan mâderi şâhı cihan Menbua cûdi mekârim çeşmesi âbi vefâ Dehri sîrab idicek mâül hayâtı lûtfile Kıldı feyzi zindegâniden cihan kesbi devâ Yapdırıb bu çeşmesârı hastahâne nezdiue Zahir oldu def’i emrâzi ibâda mâcerâ Eylesun şâhi cihanla vâlide sultâna Hak Haşdêrek...

Yenibağçede, bu vâlidesultanın en büyük hayır eseri olan Gurebâyi Müslimîn Hastahânesi ve hastahâne ile beraber yaptırdığı camiin yanındadır. (B.: Gurebâ Hastahânesi: Gurebâ Hastahânesi Camii). Dik mustatil şeklinde ve serâpa mermer kaplı ve serâpâ kabartma tezniyâtı olan âbidevî bir çeşmedir. Ayna taşı kabartma iki sütun arasındadır; ve göbeğini, heyeti umûmiyesi dik beyzi çerçive içinde toplanmış, ucları yukarı yukarı kıvrık, karşılıklı mütenazır ve ortasında bir meş’ale bulunan bir kabartma kaplamışdır; lüle, bir bakıma tavus kuyruğunu da andıran bu kabartmanın alt bağlantı yerinde bir dâirenin içine yerleştirilmişdir. Sütunların başlıkları üzerine çekilmiş üç sıra kabartma silmenin üstüne yatık müstakil şeklindeki büyük kitâbe taşı konmuşdur. Güzel bir tâlik hat ile yazılmış olan tarih manzûmesi beş beyittir, taşa bir satıra üç mısrâ olmak üzere üç satır hâlinde geçirilmiş, son tarih mısraı dördüncü satırda ortaya alınarak, iki yanı kabartma defne dalları ile doldurulmuşdur. Kitâbenin metni şudur: Bezmîâlem nâm sultan mâderi şâhı cihan Menbua cûdi mekârim çeşmesi âbi vefâ Dehri sîrab idicek mâül hayâtı lûtfile Kıldı feyzi zindegâniden cihan kesbi devâ Yapdırıb bu çeşmesârı hastahâne nezdiue Zahir oldu def’i emrâzi ibâda mâcerâ Eylesun şâhi cihanla vâlide sultâna Hak Haşdêrek nûşi zülâli âfiyetle pür sefa Ziver itsun def’i illet nazından târihi tam “Yapdı dilcÛ mâderi şâhı zaman aynüşşifâ. (Hicrî 1261 = Milâdî 1845) Kitâbe taşının üstünde de kabartma bir silme bulunub onun üzerine çerçivesi kabartma çiçekli bir madalyon turası bulunmaktadır. Çeşmenin rakamla yapı tarihi olan 12061, turanın altına yazılmıştır. Turayı ihtiva eden madalyon da yüksek kabartma mermer şualarla sarılmışdır. En altda, mermer teknenin dış yüzü de üç yıldız motifle tezyin edilmişdir. Ne kadar hazindir ki, bu âbidevî çeşmenin bendlerden gelen suyu kesildikten sonra, çeşmenin şanına denk güzellikde olduğunu tahmin ettiğimiz lülesi koparılıp çalınmışdır. 1961 Temmuzunda, teknesinin sağ tarafına, sakaalet nümûnesi olarak yapılan beton bir kümbetli oturtulmuş ve buraya rabtedilen bir demir boru ve âdÎ bir pirinç lüle ile terkos suyu akıtılmış bulunuyordu. Yine ayni tarihde, çeşmenin cebhesinde öne doğru tehlikeli bir meyli görülmüş, ona karşılık da, sözde destek yerine bir kaç tahta çakılmış idi. Bu güzel çeşmenin tezelden çok ciddi bir tâmir görmesi lâzımdır. Unutmamalıdır ki bu çeşme, yanındaki cami ile beraber Gurebâ Hastahânesi için yapılmışdır; bir sokak üzerinde bulunsa, suyundan halk istifâde etse bile, bakımı ve tâmiri hastâhâne idâresine düşer zannındayızdır. Bibl.: R. E. K. ve Gnl. H.R. Ayyıldız, Gezi nodu; İ. H. Tanışık, İstanbul Çeşmeleri. Yenibağçe de Bezmiâlem Vâlidesultan Çeşmesi (Resim: Sabiha Bozcalı)