TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 5: Bay-Boğ
BEYOĞLU
1882 temmuzunda Galata palikaryalarından Pandeli adında ayyaş bir şerîre attığı bir tokat yüzünden o adam tarafından kahbece bıçaklanarak öldürülmüş Tophâne İskelesi kayıkcılarından bir delikanlıdır. Asıl adı tesbit edilemeyen Beyoğlu, öldürüldüğü sırada on sekiz yaşlarında olub Tophâne İskelesi kayıkcılar kâhyâsı Yahyâ Reisin evlâdı mânevîsî ve semtde müstesnâ güzelliği ile meşhur bir çerkes genci imiş. Babası memleketinin hânedan sâhibi beylerinden olub hicrî 1278, milâdî 1859 da ruslar nogay ve çerkesleri toplu olarak ve hemen yarı çıplak, mallarından bir habbe dahi aldırmayarak Türkiye sınırlarını döküb attıklarında İstanbula gelmiş, ve güzel çocuk beş sene sonra Tophânede doğmuşdur; dokuz on yaşlarında iken anasını babasını kaybetmiş. Tophânede bir sefâlet ve şenaat girdâbına düşmeğe mahkûm iken Yahyâ Reisin himâye kanadı altına sığınmışdır, vücud yapısı gelişib denize kürek çatabilecek çağa girince de, bir bekâr uşağı olan babalığının tek çifte kayığında kayıkcılığa başlamışdır. Ölümünden on sene sonra, 1892 de, babalığı Yahyâ Reis, o tarihlerde genc, fakat tulumbacılık âleminde bilhassa ayak takımının devam ettiği kahvehânelerde bir halk şâiri, bilhassa destancı olarak tanınmış. Üsküdarlı Vâsıf Hocaya müracaat ile Beyoğlunun katil vak’ası üzerine bir destan istemiş. Vâsıf ...
⇓ Read more...
1882 temmuzunda Galata palikaryalarından Pandeli adında ayyaş bir şerîre attığı bir tokat yüzünden o adam tarafından kahbece bıçaklanarak öldürülmüş Tophâne İskelesi kayıkcılarından bir delikanlıdır. Asıl adı tesbit edilemeyen Beyoğlu, öldürüldüğü sırada on sekiz yaşlarında olub Tophâne İskelesi kayıkcılar kâhyâsı Yahyâ Reisin evlâdı mânevîsî ve semtde müstesnâ güzelliği ile meşhur bir çerkes genci imiş. Babası memleketinin hânedan sâhibi beylerinden olub hicrî 1278, milâdî 1859 da ruslar nogay ve çerkesleri toplu olarak ve hemen yarı çıplak, mallarından bir habbe dahi aldırmayarak Türkiye sınırlarını döküb attıklarında İstanbula gelmiş, ve güzel çocuk beş sene sonra Tophânede doğmuşdur; dokuz on yaşlarında iken anasını babasını kaybetmiş. Tophânede bir sefâlet ve şenaat girdâbına düşmeğe mahkûm iken Yahyâ Reisin himâye kanadı altına sığınmışdır, vücud yapısı gelişib denize kürek çatabilecek çağa girince de, bir bekâr uşağı olan babalığının tek çifte kayığında kayıkcılığa başlamışdır. Ölümünden on sene sonra, 1892 de, babalığı Yahyâ Reis, o tarihlerde genc, fakat tulumbacılık âleminde bilhassa ayak takımının devam ettiği kahvehânelerde bir halk şâiri, bilhassa destancı olarak tanınmış. Üsküdarlı Vâsıf Hocaya müracaat ile Beyoğlunun katil vak’ası üzerine bir destan istemiş. Vâsıf Hoca da bu talebi, belki de bir ücret karşılığı, kabûl ile bir destan yazmışdır, namlı destancının ilk eserlerinden biridir: 1. Beyoğlunun iskelede kayığı Güzelliği sarhoş ider ayığı Nevhat civan yaş onyedi on sekiz Kıvır kıvır o karanfil bıyığı 2. Şâhin başlı bir civelek dal fesdir Tophâneli delifişek çerkeşdir Ayak yalın sîne uryan celâsin Afilidir çalımlıdır, serkeşdir. 3. Topuk vurur levendâne ayağı Ak şalvarın yerde sallanır ağı Kibar düşkünüdür çerkes dilâver Nişan belde Lahûrî şal kuşağı 4. Yahyâ Reis yâni o merdi meydan Nâmûsu mücessem hâfızı Kur’an Evlâdımsın deyû açub âguuşun Çeküb odasına eylemiş mihman 5. Düşmez kalkmaz demişlerdir bir Allah Nevhat civan olmuş melâhetpenâh Oturmuş kayığa sâhibi bâzû Rûyi deryâ üzre münakis ol mâh 6. Çilelidir hep güzeler çileli Göze geldi o kayıkcı güzeli Tophânede bir gün yayıldı haber Beyoğlunun vurmuş diye Pandeli 7. Zehri kaatili Kefalonya çapkını Kan bürümüş gözlerinin akını Meyhâneden çıkmış bir kütük sarhoş Fark eylemez uzak ile yakını 8. Şenlik yerdir gaayet semti Tophâne Kavgaya kitâle dürlü bahâne Vardır çok rezili iti kopuğu Hem dahi rastlarsın merdi meydâne 9. Benderi azimdir kebir iskele Nöbet gelmiş Beyoğlu ol güzele Müşteriden kısmetini beklerken İki tokat atmış o mübtezele 10. Merd olan bilir mi ..............., kahbelik Avcuyu görür mü süğlünle keklik Bıçak vardır bilir farz et ol itde Nola burnun ucu görmez üstelik 11. Meşhurdur sarhoşdan korkarmış deli Ardından fırlamış çapkın Pandeli Tam ense kökünden vurmuş bıçağı Mâni olamamış bunca ehâli 12. Serdi Beyoğlunu bîruh o kâfir Halkı Tophâneyi ağlattı vâfir Ol civanın son durağı kabrini Âşıklar içinde ettiler hafir 13. Yahyâ Reis Tophânin serveri Beyoğlunun o makaamı pederi Arzûleyib bizden işbu destanı Kaydettik nâmını gelmişken yeri 14. Gaayetle rahimü şefkü cömerd Garib yiğitleri korur civanmerd Bağrını başmışdı evlâdım deyû Yerini doldurmaz gayri hiç bir ferd 15. Velâkin ölele münkin mi ölmek Cennetde şefaat etsin o melek Döküb gözlerinden kanlı yaşları Helâl olsun diyar verdiğim emek 16. Beyoğlunun gözden gitmez hayâli Simâyi lâtifi Yusuf misâli Rahmetle anılsın o şivekârım Akran içre iffet nâmus timsâli 17. Çıkınız idi hiç emrinden dışarı Serkeş idi ama yokdu taşarı Abdetsiz basmazdı ayağın yere Değildi şehbâzın bıçkın, haşarı 18. Meyhâneye asla, atmazdı adım Çözmezdi harama uçkur evlâdım Piyâdede kürek çalar denize Makaamı pedere iderdi yardım 19. Taşır hergün yüzden artık müşteri Kayıkcının şehbaz peri peykeri Yalın ayak yalın bâzû, sine çâk Peder için onun dökülen teri 20. Arslan yavrusunu yedi uyuz it Bir kahbe gadrine uğradı yiğit Kuledibi... nun hançeriyle Beyoğlu evlâdım olmuştur şehid 21. Gaafil yiğit ibret olsun uyansın Evlâdımın kara bahtı utansın Yansın nârı hicrâna da pederi Destanı okuyan rahmetle ansın 22. Bin ikiyüz doksan dokuz senesi Mâhi temmuz içre pazar irtesi Beyoğlu kayıkcı civanım katli Kanlı oldu Tophâne İskelesi 23. Taşar göz yaşlarım sığmaz mendile Vâsıf bu destanı yazdı hüzn ile Tesâdüf eyledi on sâl sonrası Leylei Berât mübârek kandile
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM050517
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 5, pages 2710-2711
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD