Aşağı Boğazın Anadolu yakısında lebideryâda en güzel kahvehânesi olan Beylerbeyi İskele kahvehânesini diş budak, çınar, meşe, akasya ve salkım ağaçları ile bezenmiş bağçesinin ortasındadır. Babasının yapdırtdığı Beylerbeyi Çamiini hicrî 1235-1236 (milâdî 1820) yılında tâdil ederek tâmir ettiren ve bu hayır eserine bâzı ilâveler yapan İkinci Sultan Mahmud tarafından, Camiin tâmirinin hâtırası olarak yaptırılmışdır; uslüplaşdırılmış yapraklardan başlıkları ile beraber tahminen üç metro kadar yüksekliğinde dört cebheli bir sütûnu andırır serâpa mermer bir çeşmedir; karşılıklı iki cebhesi lüleli ve tekneli, diğer iki cebhesi de düzdür, lülesizdir, suyu yalnız iki cebhesinden akıtılmışdır; lüleli olan deniz ve kara cebheleri de öbür iki yanına nazaran azıcık daha genişdir; üslûblaşdırılmış yapraklardan yapılmış ve bu yapraklanın ortasında birer madalyon içinde İkinci Sultan Mahmudun turası bulunan mermer başlık süsleri de yalnız bu geniş deniz ve kara yüzlerinin üstüne konmuşdur. Kara cebhesinin mermer teknesi, iki başında su kabı konulacak sedleri ile sanduka şeklindedir ve çeşmenin bu cebhesi boyunca uzanır; 1961 yılı haziran ayında bu kara cebhesinin suyu ve dolayısı ile pirinç lülesi duruyordu; deniz cebhesinin ise suyu kesilmiş, lülesi çalınmış, büyük ayna taşındaki lüle deliği d...

Aşağı Boğazın Anadolu yakısında lebideryâda en güzel kahvehânesi olan Beylerbeyi İskele kahvehânesini diş budak, çınar, meşe, akasya ve salkım ağaçları ile bezenmiş bağçesinin ortasındadır. Babasının yapdırtdığı Beylerbeyi Çamiini hicrî 1235-1236 (milâdî 1820) yılında tâdil ederek tâmir ettiren ve bu hayır eserine bâzı ilâveler yapan İkinci Sultan Mahmud tarafından, Camiin tâmirinin hâtırası olarak yaptırılmışdır; uslüplaşdırılmış yapraklardan başlıkları ile beraber tahminen üç metro kadar yüksekliğinde dört cebheli bir sütûnu andırır serâpa mermer bir çeşmedir; karşılıklı iki cebhesi lüleli ve tekneli, diğer iki cebhesi de düzdür, lülesizdir, suyu yalnız iki cebhesinden akıtılmışdır; lüleli olan deniz ve kara cebheleri de öbür iki yanına nazaran azıcık daha genişdir; üslûblaşdırılmış yapraklardan yapılmış ve bu yapraklanın ortasında birer madalyon içinde İkinci Sultan Mahmudun turası bulunan mermer başlık süsleri de yalnız bu geniş deniz ve kara yüzlerinin üstüne konmuşdur. Kara cebhesinin mermer teknesi, iki başında su kabı konulacak sedleri ile sanduka şeklindedir ve çeşmenin bu cebhesi boyunca uzanır; 1961 yılı haziran ayında bu kara cebhesinin suyu ve dolayısı ile pirinç lülesi duruyordu; deniz cebhesinin ise suyu kesilmiş, lülesi çalınmış, büyük ayna taşındaki lüle deliği de kurşun ile tıkanmış bulunuyordu; ki bu deniz cebhesinin teknesi de beyzî hamam kurnası şeklinde olub dört köşe bir sütuncuk üzerine oturtulmuşdur. Çeşmenin deniz ve kara cebhelerinin azıcık dar olan diğer iki cebheden bir farkları da, lülelerin konduğu, çeşmeyi hemen bütün yüksekliğince kaplayan ayna taşlarının tatlı bir kavis ile dışarı doğru kabarık oluşudur. Mermer iki satır üzerine naht edilmiş olan altı beyitlik manzum târih kitâbesi Keçecizâde İzzet Efendinin, taşa geçirilmiş olan tâlih yazı da devrin büyük hattatı Yesârizâde Mustafa izzet Efendinindir. Kitâbe çeşmenin üst kısmına fır dolayı bir korniş hâlinde konmuşdur, kara ve deniz cebhelerinde ikişer beyit, diğer cebhelerde tek beyit vardır; deniz tarafındaki cebheden başlar, vapur iskelesi tarafındaki cebhede biter; metni şudur: Deniz tarafında: İdüb fermânın icrâ âbı şemşiriyle Han Mahmûd Harimi beytini tathir kıldı hayyi mâbûdun Getürdü zemzemi emreyleyince fâtihi Kâbe Bu yolda sâyi meskûr oldu elhak ebri pür cûdum Câmi tarafında: Revâmı vâlidiyçün eyledi bu çeşmeyi icâd O şâhinşâhın oldu ekseri bu hayri mevcûdun Kara tarafında: O bahri lutfe İskenderi leb teşne tartılsun Terâzûyi hiredde yoksa farkı kulzüm ü rûdun İlâhi vâlidi şâhi cihâne sahnı cennetde Neşimengâh ola sûyi kenârı havzı mevrûdun İskele tarafında: Bi hakkı Merve yokdur bir sözüm İzzet bu târihe “Safâyı bâl ola iç zemzeminden Han Mahmûdun” 1237 Zamanında, yazıların çerçive içi zemini yeşil, yazılar da altın yaldızlı imiş; yaldızlar dökülmüş, zeminin boyası da solmuş, karamtırak bir hâl almışdır. Herşeyden evvel deniz yüzündeki lülesinin takılarak oradan da suyunun akıtılması, sonra, kitâbe zeminini dikkatle boyanarak yazısının da şâni olan altın yaldıza kavuşması gerekir. Kıymetli edib merhum Rûşen Eşref Unaydın, ki son yıllarında bu ansiklopedinin dostları arasında bulunuyordu. “Ayrılıklar” adındaki eserinde Beylerbeyi İskele Meydan Çeşmesinden şöylece bahsediyor: “... İskele başında cami yanında denize nâzır kahvede çayımı, nargilemi beklerken dört köşe mermer çeşmenin dört yanına tâlik yeşil bir destar gibi dolanmış beyitleri kaydettim. “Düşümdüm ki babasının henüz hil’at ve kavuklu gelüb küşâd ettiği camiin yanındaki rıhtımdan denize, Mahmûdu Sâninin sırma setreli ve kalın mâvi püsküllü, tepesi geniş fesli endâmı yeni bir hayal gibi aksetti. Tanzimâtın ilk hayâli!.. Onun için camiin kubbesinde daha eski zaman benliği var, çeşmenin başlıklarından ise kabullendiğimiz Avrupa’dan gelme yenilik izleri mevcud... Çeşme ve cami iki nesil arasında Türkler’in aklından geçen telâkki farkına, ve terakki istikaametine dâl idi. “Camiin ihtiyar kayyumu: — Yesârizâdeye mi hayvan olursun evlâd yoksa İzzete mi?!. Allah ikisini de özenmiş de halk etmiş. İzzet gibi tarihcilikde yektâ adama Yesârizâde gibi şâhi tâlik yaraşırdı..yâ?.. şu İzzetdeki nükteye bak”. “Merve”ile “Sâfâ”, “Zemzem” le “Mahmud”, cinasların hangi birini sayayım, her mısrâda var, başından sonuna kadar da hep birbirine merbut.. Yazı istersen gir camie de kubbenin çemberindeki Yesârî sülüsünü gör, bir de şu muvakkithânenin pervaz kenarındaki tâlikleri gör!.. dedi.”