Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
BEŞİKTAŞDA LÂZ YAMAKLAR VAK’ASI
1808 de Üçüncü Sultan Selimin pâdişahlıkdan çekilmeğe mecbur kalması ve Dördüncü Sultan Mustafanın tahta oturtulduğu Boğaz Yamaklarının kıyâmı ile başlamış Yeniçeri İhtilâlinden sonra, Alemdar Mustafa Paşanın İstanbula gelip yeni bir saltanat darbesi ile İkinci Sultan Mahmudun pâdişahlığını ilân edeceği zamana kadar geçen anarşi devrinde olmuş bir vak’adır; ki o günlerde söz ayağa düşmüş, yalın ayaklı, yalın ayağı yarım papuçlu baldırı çıplak lâz yamaklarla yeniçeriler, yeniçerilik güder hayta, hezele, uygunsuz eşirrâ kabadayılık ve zorbalık, şehir şekaaveti yolunda birer kaldırım pâdişâhi geçinirlerdi; yağmâgerlik, alenen ırza, namusa tecâvüz, sarhoşluk vâdisinde envâi ırza, namusa tecâvüz, sarhoşluk vâdisinde envâi kepâzelik ve şenaat vekaayii âdiyeden olmuşdu.
Sultan Mustafa o yılın Regaaib Gecesinden sonra, kandil vesilesi ile, Beşiktaşda Gülşenâbâd adı ile anılan sahilsarayında oturan kız kardeşi Esmâ Sultan ziyârete gelmişdi. Gülşenâbâd Sâhilsarayının hemen yanı başında da Beşiktaş Mevlevihânesi vardı, ki sonraları bu sâhilsarayı ile Mevlevihânenin yerine Çırağan Sarayı inşâ edilmişdir.
O gün Mevlihânenin âyin günü olduğundan oraları ve bilhassa az yukarıda Yahyâ Efendi Dergâhı, bu dergâh yanında Yahyâ Efendi Meydanı denilen mesire sâha kadın erkek, çoluk çocukla dolu idi. ...
⇓ Devamını okuyunuz...
1808 de Üçüncü Sultan Selimin pâdişahlıkdan çekilmeğe mecbur kalması ve Dördüncü Sultan Mustafanın tahta oturtulduğu Boğaz Yamaklarının kıyâmı ile başlamış Yeniçeri İhtilâlinden sonra, Alemdar Mustafa Paşanın İstanbula gelip yeni bir saltanat darbesi ile İkinci Sultan Mahmudun pâdişahlığını ilân edeceği zamana kadar geçen anarşi devrinde olmuş bir vak’adır; ki o günlerde söz ayağa düşmüş, yalın ayaklı, yalın ayağı yarım papuçlu baldırı çıplak lâz yamaklarla yeniçeriler, yeniçerilik güder hayta, hezele, uygunsuz eşirrâ kabadayılık ve zorbalık, şehir şekaaveti yolunda birer kaldırım pâdişâhi geçinirlerdi; yağmâgerlik, alenen ırza, namusa tecâvüz, sarhoşluk vâdisinde envâi ırza, namusa tecâvüz, sarhoşluk vâdisinde envâi kepâzelik ve şenaat vekaayii âdiyeden olmuşdu.
Sultan Mustafa o yılın Regaaib Gecesinden sonra, kandil vesilesi ile, Beşiktaşda Gülşenâbâd adı ile anılan sahilsarayında oturan kız kardeşi Esmâ Sultan ziyârete gelmişdi. Gülşenâbâd Sâhilsarayının hemen yanı başında da Beşiktaş Mevlevihânesi vardı, ki sonraları bu sâhilsarayı ile Mevlevihânenin yerine Çırağan Sarayı inşâ edilmişdir.
O gün Mevlihânenin âyin günü olduğundan oraları ve bilhassa az yukarıda Yahyâ Efendi Dergâhı, bu dergâh yanında Yahyâ Efendi Meydanı denilen mesire sâha kadın erkek, çoluk çocukla dolu idi. Bir sıra ihtilal zorbabaşısı Kabakcı Mustafanın baldırı çıplak askerlerden Boğaz Kulesi yamağı iki nefer lâz zil zurna sarhoş olarak çıka geldiler, ve gelir gelmez kadınlara sarkıntılık, tecâvüz ettiler; ortalık derhal karışıverdi, bir feryâdü figan yükseldi. Pâdişahın maiyetinden bir kaç kişi halkı teskine, rezil sarhoş yamakları da oradan defetmeğe çalışdılar, fakat iki lâz hemen silâhlarına davrandılar; bunun üzerine Esmâ Sultan Yalısının muhâfızı bostancılaran yardım istedi, bostancıların geldiğini gören yamaklar tabancaların onların üzerine boşalttılar, bu sefer de silâh sesine o civarda dolaşmakda olan bir kaç yamak daha koşub geldi, bostancılar da silâhla makebele edince ortalık büsbütün karışdı; halk âdetâ birbirini çiğneyerek kaçmaya başladı; neticede yamakdan bir kaçı yaralandı, üç bostancı neferi öldü, dört bostancı da yaralandı. Lâzlar yaralıarını alub gittiler, yapdıkları şenaat ve dört bostancı neferinin kanı yanlarında kaldı, adlî takibat yapılmadı, dört garibin ölmesi ile vak’anın kapanması devrin acizi çindeki hükûmetince nimet bilindi (B.: Mustafa Kabakcı; Boğaz Yamakları; Selim III; Mustafa IV; Mustafa Paşa, Alemdar, Büyükdere Yemini; Yeniçeriler).
Hüsnü Kınaylı
Tema
Olay
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Yazar/Üreten
Hüsnü Kınaylı
Kod
IAM050363
Tema
Olay
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 5, sayfa 2579
Bakınız Notu
B.: Mustafa Kabakcı; Boğaz Yamakları; Selim III; Mustafa IV; Mustafa Paşa, Alemdar, Büyükdere Yemini; Yeniçeriler
Tema
Olay
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.