Viyanalı değerli bir hekim, Türkiyede batılı kafası ile tıb öğretimi yolunda kısa zamanda çok büyük hizmetde bulunmuş bir ilim adamı; “Muallim Bernard” diye meşhurdur; aşağıdaki hal tercemesini Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: 1806 da doğdu; 14 mayıs 1839 da İkinci Mahmudun bir nutku ile açılan Galatasarayındaki Mektebi Tıbbıyei Şâhâneyi muallimi evvel (baş öğretmen, dekan - profesör) olarak bu inkilâbcı pâdişah tarafından Viyana elçiliğimiz vasıtası ile İstanbula getirildi; ki Sultan Mahmud O meşhur açılış nutkunda bu genc hekimden bilhassa bahbetmişdir: “Doktor Bernard’ı sizin için mahsus celbettim, Arvupanın birinci derecesindeki hekimlerindendir; Bu adamdan ve sâir hocalarınızdan tabâbet ilmini tahsile çalışan ve tedrîcen türkçeye alıp lisanımız üzere kedâvülüne çalışın” demişdir. Galatasaray Tıbbiyesinde baş öğretmenlikle beraber serriyâtı dahiliye, emrâzı dahiliye ve seririyâtı hariciye muallimliği yapan ve pâdişahın teveccühüne dayanarak çalışmaya başlayan Prof. Dr. Bernard, bu mektebi batı memleketlerindeki tıb fakülteleri programlarına göre düzenlemiştir; (tababetin bu ilmin sâhiblerine servet temin eden bir meslek olmayıp, hekimin, muzdarib insanların yardımına koşan fedâkâr kimselere olduğunu telkin ile tabib olacak gençlere meslek terbiyesi ve ahlâk üzerindeki koruyuc...

Viyanalı değerli bir hekim, Türkiyede batılı kafası ile tıb öğretimi yolunda kısa zamanda çok büyük hizmetde bulunmuş bir ilim adamı; “Muallim Bernard” diye meşhurdur; aşağıdaki hal tercemesini Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: 1806 da doğdu; 14 mayıs 1839 da İkinci Mahmudun bir nutku ile açılan Galatasarayındaki Mektebi Tıbbıyei Şâhâneyi muallimi evvel (baş öğretmen, dekan - profesör) olarak bu inkilâbcı pâdişah tarafından Viyana elçiliğimiz vasıtası ile İstanbula getirildi; ki Sultan Mahmud O meşhur açılış nutkunda bu genc hekimden bilhassa bahbetmişdir: “Doktor Bernard’ı sizin için mahsus celbettim, Arvupanın birinci derecesindeki hekimlerindendir; Bu adamdan ve sâir hocalarınızdan tabâbet ilmini tahsile çalışan ve tedrîcen türkçeye alıp lisanımız üzere kedâvülüne çalışın” demişdir. Galatasaray Tıbbiyesinde baş öğretmenlikle beraber serriyâtı dahiliye, emrâzı dahiliye ve seririyâtı hariciye muallimliği yapan ve pâdişahın teveccühüne dayanarak çalışmaya başlayan Prof. Dr. Bernard, bu mektebi batı memleketlerindeki tıb fakülteleri programlarına göre düzenlemiştir; (tababetin bu ilmin sâhiblerine servet temin eden bir meslek olmayıp, hekimin, muzdarib insanların yardımına koşan fedâkâr kimselere olduğunu telkin ile tabib olacak gençlere meslek terbiyesi ve ahlâk üzerindeki koruyucu baskısına inanmış), kendisi hıristiyan olduğu halde müslüman talebelerinin muntazaman camie devam etmelerine ve islâm akidesince temizlenmeleri için de hamama gitmelerine bizzat nezâret etmiş, hizmet ettiği beş yıl içinde gece ve gündüz mektebden ayrılmamıştır. İkinci Sultan Mahmud Galatasaray Tıbbiyesinin açılışından az sonra, yine o 1839 yılında vefat etmiş, yerine pek genc yaşda bulunan oğlu Abdülmecid pâdişah olmuş; Galatasaray Tıbbiyesinin imtihanlarında bulunan yeni hükümdar, talebelerin imtihandaki başarılarından ötürü Muallim Bernard pek çok iltifatda bulunmuş, genc padişahın da itimadını kazana profesör 1841 de anatomi dersinin ölüler üzerinde (kadavra üzerinde) gösterilmesi için bir irâdei seniye almaya muvaffak olmuştur; 1842 de ameliyat hastahânesi denilen hariciye kliniği kurmuş, mektebde bir de nebâtat bağçesi yaptırmışdır. Tıbbıyedeki vazifesinden başka İstanbul Avusturya Hastahânesinde de hekimlik yapan Muallim Bernard 2 kasım 1844 de henüz 38 yaşında iken ölmüş ve ölümü İstanbulda pek geniş ve derin teessür uyandırmışdır. Derslerini fransızca okuturdu; İstanbulda fransızca olarak basılmış dört eseri vardır: Les Bains de Brousse (1842), Eléments de Botanique à I’uzage des élèves de I’école de medecine de Galatasaraï (1842), Précis de percussion et d’auscultation (1843), Pharmacopée Militaire Ottamane (1844). Bunlardan birincisi 1844 de Abdülmecidin Bursaya seyahati münasebeti ile “Kaplıca Risâlesi” adı ile türkzeye terceme edilmişdir (Türk Ansiklopedisi, cild VI). Dr. Bernard Avusturya tebaası ve katolik olduğu için Avusturya sefârethânesinin şapeli vazifesini de gören Beyoğlunda Santa Maria Daperis Kilisesinin hududları içine defnedilmişdir. Aşağıdaki satırları, bu merkadi ilk tetkik eden kıymetli genc bilgin Semavi Eyice’nin bir makaalesinden alıyoruz: “.... Dr. Bernard’ın mezar âbidisi tamamen mermerden inşâ edilmiş olup arkasındaki duvardan 0.40 m. dışarı taşkındır. Âbide başlıca iki kısımdan ibârettir. En geniş kısımı bir metre kadar olan mermer bir sanduka birinci kısmı teşkil etmekde, buna mukaabil ikinci kısım, üst tarafı tezyinatlı kitâbe levhasıdır. Âbidenin umumi yüksekliği iki metreyi geçmektedir.Üzerleri birer rozet ile süslü iki ayağı olan sandukanın altında zengin profili bir sâha bulunmaktadır. Bu kısmın yukarı sathında kabartma olarak defne dalları işlenmiş ve simetrik bir şekilde iki yana uzanan defne yapraklarının ortada birleştikleri yerde boş bir sâha bırakılmışdır, ki burada evvelce bir arma veyâ monogramın bulunmuş olduğunu ihtimal verilebilir. Âbidenin gövdesi 1 m. 92 yüksekliğinde ve üstte 0 m. 79, altta 1 m. 02 genişliğinde olan düz bir satha sâhibdir. Bunun üzerinde 14 satırlık fransızca kitâbe muhtelif ölçüdeki majüskül harflerden oyma olarak hakkedilmiş ve son iki satırın arası ufak bir çizgi ile tefrik edilmişdir. Kitâbenin tercümesi şudur: “23 şubat 1808 de Prag’da doğan, Galatasarayı Mektebi Tıbbiyei Şâhânesinin kurucusu ve ilk müdürü, merhameti ile olduğu kadar hazâkati ile de bütün beşerî ızdırabların dindiricisi, tıb ve cerrâhî doktoru, Charles Ambroise Bernard gayreti ve yorulmak bilmeyen faaliyeti sâyesinde bir mevki ve bir şöhret temin ettiği, gıbta uyandıran bir bahtiyarlğa erişdiği bir sırada, 35 yaşında 2 kasım 1844 de İstanbulda vefat etti. Fakirler onun arkasından ağladılar. Bu âbideyi onun hâtırasına yaptıran dul karısı, onu, sâlih kimselerin dualarına emânet eder. “Dr. Bernard’ın mezarının tanınması ile İstanbulun tarihî eserlerinden biri daha tesbit edilmiş oluyor..” (Semavi Eyice, Mektebi Tıbbiyenin ilk müdürü Dr. Bernard’ın mezarı; Tarih Dergisi, cild II, 1952) Semavi Eyice; doktorun küçük adını kabir kitâbesinden Ch. Ambroise olarak tesbit ediyor; Türk Ansiklopedisi ise Ch. Aubois olarak alıyor, biz, hal tercemesinde nakletdiğimiz kitâbe kaydini tercih ettik. Dr. Bernard (Resim : B. Şeren) Dr. Bernard’ın merkadi (Semavi Eyicenin arşivinden)