TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 5: Bay-Boğ
BERBER DESTANI
Yazma ve matbû en zengin destan koleksiyonuna sâhib olub kendisi de pek çok destan yazmış olan Üsküdarlı halk şâiri merhum Vâsıf Hocanın İstanbul Ansiklopedisine bağışladığı bu hazineden bir destan olup Küçükpazarda Hacıkadın Hamamında dellâkllık etmiş Sivaslı Veli adında bir âşık tarafından, hicrî 1221 (M. 1860) yılında, mezkûr hamam karşısındaki dükkânda işleyen bir berber civanını medih yolunda söylenmişdir. Eserin Vâsıf Hoca kalemi ile aslını bozmayacak tashihler gördüğünü tahmin ediyoruz. Ümmi olduğunu söyliyen dellâk âşık, destanın son kıt’asında maamma yolu ile güzel berberin Yâkbub adında bir genc olduğunu bildiriyor. Destanın kıymeti, bir koşma ve semâisi de bulunan ümmi nazımının İstanbulda bir hamam çıplağı olarak yaşamış olması, süfli hizmetler erbâbı arasında çıkmış olmasıdır. Eski berberler hakkında bilinen şeyleri sâdece teyid eden bu destanın tam metni şudur: 1. Söyledim destan berber adına Dinleyenler doyamasın tadına Görmek ister isen ol şivekârı Gel Küçükpazarda Hacıkadına 2. Varacağın dükkân hamama karşı Görmeden bulursun o samur kaşı Tal’ati hüsnüyle münevver çarşı Başlıyalım vasfının tâdâdına 3. Nûri seherden mi doğmuş o berber Ya hazreti Yûsuf ile berâber On altı sâlinde murâhik dilber Âferinler üstâdı sayyâdına 4. Selvi fidandır o şûhi âfet Anda tamam ...
⇓ Read more...
Yazma ve matbû en zengin destan koleksiyonuna sâhib olub kendisi de pek çok destan yazmış olan Üsküdarlı halk şâiri merhum Vâsıf Hocanın İstanbul Ansiklopedisine bağışladığı bu hazineden bir destan olup Küçükpazarda Hacıkadın Hamamında dellâkllık etmiş Sivaslı Veli adında bir âşık tarafından, hicrî 1221 (M. 1860) yılında, mezkûr hamam karşısındaki dükkânda işleyen bir berber civanını medih yolunda söylenmişdir. Eserin Vâsıf Hoca kalemi ile aslını bozmayacak tashihler gördüğünü tahmin ediyoruz. Ümmi olduğunu söyliyen dellâk âşık, destanın son kıt’asında maamma yolu ile güzel berberin Yâkbub adında bir genc olduğunu bildiriyor. Destanın kıymeti, bir koşma ve semâisi de bulunan ümmi nazımının İstanbulda bir hamam çıplağı olarak yaşamış olması, süfli hizmetler erbâbı arasında çıkmış olmasıdır. Eski berberler hakkında bilinen şeyleri sâdece teyid eden bu destanın tam metni şudur: 1. Söyledim destan berber adına Dinleyenler doyamasın tadına Görmek ister isen ol şivekârı Gel Küçükpazarda Hacıkadına 2. Varacağın dükkân hamama karşı Görmeden bulursun o samur kaşı Tal’ati hüsnüyle münevver çarşı Başlıyalım vasfının tâdâdına 3. Nûri seherden mi doğmuş o berber Ya hazreti Yûsuf ile berâber On altı sâlinde murâhik dilber Âferinler üstâdı sayyâdına 4. Selvi fidandır o şûhi âfet Anda tamam olmuş hüsnü letâfet Kat kat açmış berberâne kıyâfet Hak yetişsün görenin imdâdına 5. Samur saç üstüne koymuş dal fesi Bend itmiş kâküli müşkin her kesi Cebine ruhleri gerden ensesi Hüsnün gaayeti yok imtidâdına 6. Revnakı hüsnüdür peri peykerin Lütufkâr emzârı âhû gözlerin Yâri olmak için güzel berberin Âşıkın kalmışdır istidâdına 7. Pirehen cebkeni kuşak şalvarı Hem şive güftârı hâlü etvârı Tasvir itsem gerek hep ayrı ayrı Tâ varınca perçei fassâdına 8. Deste ibrişimdir civan perçemi Keman ebrûleri olmuş bendemi Dağıtır komaz kederle gami Dahlider âdemin itikaadına 9. Ruhleri lebleri gül ile gülnâr Gülnâr içinde bir şerbetli pınar Bir yudum içenler haşredek yanar Miras kalur o ateş ahfâdına 10. Bürümcük pirehen hilâli kesim Sinei muattar âyinei sim Vakti seher olsa lütfitse nesim Gömlek yakasın bir gez küşâdına 11. Kolların sıvamış berber civelek Üstünde ol canfes câmedan yelek Münâsib beldede al kuşağı pek Elhak allar gider aşk cellâdına 12. Elifi şalvarı ak dimi bezden Sallanır ağı bir karış yerden Sarılayım dirken o ince belden El attırma hançeri pûlâdına 13. Sarmuş nâzik bele o Yûsuf cemâl Al kolanlı ibrişimden peştemal Ucun bele sokmuş şâkirdi cevvâl Yaraşukdur ol kadi şemşâdına 14. Geldik imdi nâlinine berberin Billûrdandır ayakları dilberin Kalem kalem parmaklarım her birin Hezar tahsin nakşiden üstadına 15. Topuk seyri dahi ayrı temâşâ Nâlin tıkır tıkır vurdukça taşa Baş koymuş nice ağa bey paşa Ol berberin pâyi istibdâdına 16. Sırma püsküllüdür kösere belde Gaayetle keskindir ustura elde Böyle nümâyişler yok her güzelde Varsam da en serkeş serâzâdına 17. Selman Pâkden kalmış efendim kanun Çalar civan kara yüze ak sabun Zalden Rüstemden tut destine zabun Çölde Mecnuna dağda Ferhâdına 18. O şûhun dizine baş koyar herkes Dirler yetişdiren üstâdına pes İzin cânâ diler isen bâşım kes Ya rahmeyle âşıkın feryâdına 19. Kaçan müşteriden kan almak gerek Hacıkadın hamamına girerek Alır deste o şâh balta zenberek Taş çıkartır zamanın şeddâdına 20. Hamamda görenler uryan berberi Sanırlar hamama girmiş bir peri Cümle âlem hacamata müşteri Koca şeyhden ehremen ırgadına 21. Şehri İstanbulun berber güzeli Dilberânı esnâfın bi bedeli Medhetmiş anı bu Sivaslı Veli Sebeb olsun rahmet ile yâdına 22. Sene bin ikiyüz yirmi bir didim Dinleyin ihvâne kendin bildirdim Ubeydi Mısri’nin çıplağı idim Hizmetim Hamamı Hacıkadına 23. Ümmiyiz velâkin âşıkız yâhû Pirimiz aşkına hû diyelim hû Medhettik bunda bir gözleri âhû Düşüb şu âlemin girdi bâdına 24. Çıplağız garibiz divâneyiz Âteşi hüsnünde pervânesiyiz Hasırda yatarız gerçekde beyiz Nemiz varsa verdik anın bâdına 25. İsmi şerifini yârin dimedim Zirâ mâni oldu servi bülendim Anına nakşi maammâya efendim Vardım zamanımızın Bilzâdına 26. Evvelâ yaz didi “Akreb”i üstad Hem “ya” yı başına vurmakdır mûtad Bir göz ister görmeğe hem istidâd Velinin hüneri nev icâdına Yâkub adını veren maammâ basittir; arab asıllı türk harfleri ile akreb kelimesinin başına bir “yâ = ye” harfi gelir ve “r=rı” harfine de bir göz ilâvesi ile “o, u = vav” harfına cevrilirse “Akreb” “Yâkub” olur.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM050282
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 5, pages 2522-2523
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD