Operet artisti, Benliyan takma soyadıdır, asıl âile adı Haçduryandır, 1885 de İstanbulda Balatta doğdu 1882 de, on altı, on yedi yaşları arasında aktör olmağa heves idüb baş vurmadığı kumpanya kalmadı ve hiç biri tarafından kabul edilmedi. Bir müddet ortadan kaybolan küçük delikanlı 1897 de Bulgaristanda iyi bir aktör olarak parlayıverdi. Bulgarlar ona “İbiş” diyorlardı, “tulûat komiği” karşılığı imiş. Bulgaristanı şehir şehir, kasaba kasaba dolaşdı, Büyükce köylerde bile temsiller verdi, adını gereği gibi yaydı, ara sıra da Mısıra gitti geldi, böylece on üç yıl geçdi. İstanbula meşrûtiyetden sonra, 1910 da geldi. O yılın ramazanında Reşad Rıdvan ile Burhaneddin Odeon tiyatrosunda verdikleri temsillerle, haftada iki defa kendi operet heyeti ile iştirâk etti. Bir sahne hâmisi olan Reşad Rıdvan Beyle anlaşarak ramazandan sonra “Benliyan Operet Heyeti” adındaki topluluğu kurdular ve “Leblebici Horhor Ağa” opera komiği ile temsillere başladılar; eser dört ay çalışıldıktan sonra sahneye konmuştu; temsil büyük muvaffakiyet kazandı ve Horhor Ağa rolünde Benliyen İstanbulda büyük bir şöhret oldu. Leblebici gibi yine Çuhaciyanan eseri olan “Köse Kâhya” ile “Ârifin hiles”ni sahneye koydu. Kâhyanın muvaffakiyeti orta oldu, fakat “Ârifin hilesi” dört ay oynadı, buna rağmen alınan netice pek ...

Operet artisti, Benliyan takma soyadıdır, asıl âile adı Haçduryandır, 1885 de İstanbulda Balatta doğdu 1882 de, on altı, on yedi yaşları arasında aktör olmağa heves idüb baş vurmadığı kumpanya kalmadı ve hiç biri tarafından kabul edilmedi. Bir müddet ortadan kaybolan küçük delikanlı 1897 de Bulgaristanda iyi bir aktör olarak parlayıverdi. Bulgarlar ona “İbiş” diyorlardı, “tulûat komiği” karşılığı imiş. Bulgaristanı şehir şehir, kasaba kasaba dolaşdı, Büyükce köylerde bile temsiller verdi, adını gereği gibi yaydı, ara sıra da Mısıra gitti geldi, böylece on üç yıl geçdi. İstanbula meşrûtiyetden sonra, 1910 da geldi. O yılın ramazanında Reşad Rıdvan ile Burhaneddin Odeon tiyatrosunda verdikleri temsillerle, haftada iki defa kendi operet heyeti ile iştirâk etti. Bir sahne hâmisi olan Reşad Rıdvan Beyle anlaşarak ramazandan sonra “Benliyan Operet Heyeti” adındaki topluluğu kurdular ve “Leblebici Horhor Ağa” opera komiği ile temsillere başladılar; eser dört ay çalışıldıktan sonra sahneye konmuştu; temsil büyük muvaffakiyet kazandı ve Horhor Ağa rolünde Benliyen İstanbulda büyük bir şöhret oldu. Leblebici gibi yine Çuhaciyanan eseri olan “Köse Kâhya” ile “Ârifin hiles”ni sahneye koydu. Kâhyanın muvaffakiyeti orta oldu, fakat “Ârifin hilesi” dört ay oynadı, buna rağmen alınan netice pek yüz güldürücü olmadı. Bu iki eseri “Kocanın telâşı”, “Memiş Çelebi”, “İki fidan bir yılan”, “Mürebbiye” ve iki terceme eser,”Klaretin sekiz günlük askerliği” ile “Mamezel Nituş” takip etti. Benliyan Opereti 1911 de üç aylık hususi bir angajmanla Londraya gitti. Şöhretini ölümüne kadar muhafaza etti. Ölümünden on gün evvel bir Leblebici matinesinde birdenbire hastalandı; doktorun mutlak yasağını dinlemeyerek aynı akşam “Âşıklar” komedisinde oynadı, bu da sahneye son çıkışı oldu, o akşam evinde yatağa düştü ve 9 nisan 1923 de vefat etti. Şarkılı piyesler oynadığı halde sesi yokdu, muvaffakiyeti temsil ettiği karaktere intibak kudretinde idi. Bir operet topluluğuna ârızasız ve fasılasız on üç yıl yaşatmış olması kudretine büyük delildir. Horhor Ağadaki hâtırası görenlerin hâfızasından asla silinememişdir. Operet heyetini teşkil eden arkadaşları onu dâima temiz elli insan bulmuşlardı. Serope Benliyan ile karışdırmamak için buna “Küçük Benliyan” Öbürüne de “Büyük Benliyan” diyenler vardır. Mahmud Yesârî Arşak Benliyan (Resim : Bülend Şeren)