İtalyan Rönessansının Venedik yağlı boya resim mektebinin en seçkin sanatkârlarından; hemen bütün efrâdı sanatkâr bir âilenin en büyük şöhretlerinden Fatih Sultan Mehmedin ressamı; aşağıdaki satırlaır Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: “(1428 - 1429 arasında) Venedikde doğdu, 1507 de yine bu şehirde öldü, ressam Jacopo Bellinin (1400 - 1464) büyük oğludur. Babasının yanında çalışdıktan sonra Gırolama Mattini’den perspektif dersi almışdır; kendisini kayın birâderi Anderea Mantegna’nın yanında yetiştirmiş olduğu söylenir. “Babasının Padovadaki Santo Kilisesine yapdığı ve bugün kaybolmuş olan bir resmin sonuna yakaşdığı sıralarda (1459) babası ile birlikde çalışmışdır; usta portreciliği babasından öğrenmişdir; 1465 tarihini taşıyan ilk imzalı eseri Venedik başpiskoposu B.L. Guistiniani’nin papas kıyafeti ile yanında diğeriki ruhânî ve iki melek tasviri ile beraber yapılmış portresi olup bu resim hâlen Venedik Galerisindedir. “İkinci Sultan Mehmed 1479 da Venedik Cumhuriyeti ile barış antlaşması imzâ edip kendisine usta bir ressamın gönderilmesini isteyince “hükûmetimizin emri ile ve hükûmetimize hizmet etmek için” kaydi ile tâyin fermanı çıkarılmış ve bu vazife Gentile Bellini’ye büyük bir törenle verilmişdir; 1479 da İstanbula hareket eden G. Bellini, İstanbulda çok iyi kabul görmüş...

İtalyan Rönessansının Venedik yağlı boya resim mektebinin en seçkin sanatkârlarından; hemen bütün efrâdı sanatkâr bir âilenin en büyük şöhretlerinden Fatih Sultan Mehmedin ressamı; aşağıdaki satırlaır Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: “(1428 - 1429 arasında) Venedikde doğdu, 1507 de yine bu şehirde öldü, ressam Jacopo Bellinin (1400 - 1464) büyük oğludur. Babasının yanında çalışdıktan sonra Gırolama Mattini’den perspektif dersi almışdır; kendisini kayın birâderi Anderea Mantegna’nın yanında yetiştirmiş olduğu söylenir. “Babasının Padovadaki Santo Kilisesine yapdığı ve bugün kaybolmuş olan bir resmin sonuna yakaşdığı sıralarda (1459) babası ile birlikde çalışmışdır; usta portreciliği babasından öğrenmişdir; 1465 tarihini taşıyan ilk imzalı eseri Venedik başpiskoposu B.L. Guistiniani’nin papas kıyafeti ile yanında diğeriki ruhânî ve iki melek tasviri ile beraber yapılmış portresi olup bu resim hâlen Venedik Galerisindedir. “İkinci Sultan Mehmed 1479 da Venedik Cumhuriyeti ile barış antlaşması imzâ edip kendisine usta bir ressamın gönderilmesini isteyince “hükûmetimizin emri ile ve hükûmetimize hizmet etmek için” kaydi ile tâyin fermanı çıkarılmış ve bu vazife Gentile Bellini’ye büyük bir törenle verilmişdir; 1479 da İstanbula hareket eden G. Bellini, İstanbulda çok iyi kabul görmüş ve FatihSultan Mehmedin portresini yapmışdır. Önce Sir Henri Layard Koleksiyonunda (yer alan) ve sonra Londrada Millî Galeriye (National Gallery) nakledilmiş olan bu Portre, Bellininin İstanbuldan ayrıldığı târih olarak kabul edilebilecek olan 25 kasım 1480 tarihini taşımaktadır. Bu profil portrede ince, zekî bir yüz ifâdesi ve tavırdaki asâlet çok ustaca belirtilmişdir. “Gentile Bellini İstanbuldan dönüşünde, Venedik mektebinin sanatda gösterdiği hamlelere rağmen henüz denenmemiş olan büyük kompizisyon resimlerine başlamış ve Venedik için yeni bir hâdise olan yağlı boya tekniği ile Scuola di San Marco (San Marko okulu) ya biri “İbrânileri kovalayan ve denize düşen Firavun”, öteki de “Çölde İbrânîler” adlı iki yağlıbaya resim yapmıştır. “Gentile Bellini (ayrıca) Venedik Doçları sarayına büyük ölçüde yağlı boya resimler yapmışdır. Bunlar yalnız sanat bakımından değil, ayni zamanda o devirdeki Venedik muhîinin, şâhâne alayların gerçeği ifâde eden bir görüşle, bütün teferruatı ile canlandırılması bakımından değer taşımaktadır; bunlardan “San Markos Meydanında dinî âyin” (1496) “Kanala atılmış haç” (1500) ve “Haçın üçüncü mûcizesi” (1501) adlı üç eser kalmışdır (Bu eserlerin isimleri Türk Ansiklopedisinde kayıdlı şeklinden farklı olarak yazılmışdır). G. Bellininin realizmi bu eserde açıkca beli olmaktadır. Bu kompozisiyonlarda yalnız kişilerin karakterlerini, giydikleri elbiselerin göz kamaştırıcı tesirlerini değil, ayni zamanda mozayıklerin ve kapulardaki altın süslerin parıltılarını, hoş görünüşlü San Marko Meydanını da eserine güzel bir dekor olarak seçip, geniş bir hayal zenginliği ile tasvir etmişdir. (Portreleri arasında da doç Marco Barbarico’nun, doç Agostino Barbarico’nun ve Caterina Cornaronun portreleri zikre değer)”. Şu satırları da Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver’in Aylık Ansiklopediye yazmış olduğu “Gentile Belllini” makalesinden alıyoruz: “.... Ressamı Venedik Balyozu huzura sokar. Bellini kendisini hükümdara sevdirir, on beş aya yakın sarayında ve yanında kalır ve bugün çoğunu bildiğimiz resimleri yapar. “Ressam İstanbul’da çok kolaylıklar görür ve nelerden ibâret olduğunu bilmediğimiz daha başka resimler meydana getirir. Bunların bir kısmı ortadan kalkmış ve belki de kaybolmuştur. Fatih’in sarayına mensup bazı adamlara ait resimlerin Londra’da British Museum’da olduğu söylenmektedir. Fatih Sultan Mehmed bir nezâket eseri olarak ressamından, doğduğu Verona şehrinin resmini istemiştir. Eğer rivâyet doğru ise Bellini, Fatih’in hazzını mucibolacak ve hususî dairesinde saklanacak resimler de yapmıştır. “Fatih önceleri Bellini’nin yüz hatlarını ne kadar dikkatle çizdiğini anlıyabilmeki için ona bazan güzel yüzleri de çizdirirdi. Fatih bunları seyrederken, karşılaştırmak için asıllarını da çağırırdı. “Fatih ressamına Gentile diye küçük ismiyle hitâbederdi. Bir gün ona, sana bir derviş getirecekler, onun resmini yap, der. Ressam da yapar ve takdim eder. Ressam, vaktiyle bu dervişin bedestende bir sıra üstüne oturarak Fatih hakkında kasideler okuduğunu buyurmuştur. Fatih, dervişin resmini görünce : — Gentile! Bilirsin ki hakikati bildirmek şartiyle her ne olursa olsun söylemene müsaade etmiştim, söyle, bu adam neyebenziyor? der. Bellini cevap verir: — Şevketmeab! mademki serbestçe söylememe müsaade buyuruluyor, o halde söyliyeyim ki, fikrimce bu adam mecnundur! “Fatih: — Pek doğru, cinnet alâmetleri gözlerinden nasıl beli oluyor, der. “Bellini, sarayında ve kendisinde iyi intibalar ve hâtıralar bırakarak Fatih’in müsaadesiyle 1480 senesi son günlerinde birçok hediyeler, bu arada kıymetli bir altın gerdanlık alarak memleketine dönmüştür”. (B.: Mehmed II, Fâtih Sultan Mehmed). Gentile Bellini (Resim: B. Şeren) Fâtih Sultan Mehmed ve Bellini (Sabiha Bozcalının bir komposizyonu)