Meşrutiyet inkilâbı yolunda ilk adım olan bir lantıdır, altı münevver genç” “Yeni Osmanlılar” gizli cemiyetinin temelini bu toplantıda atmışlardır. Ebüzziya Tevfik Bey “Yeni Osmanlılar” adındaki eserinde bu toplantıyı şöylece anlatıyor : “Kemal Beyin iltihakından sonra bu beş arkadaş haziran günlerinden bir cumartesi akşamı Yeniköyde, Ahmed Bey marhumun yalısında toplanırlar ve ertesi pazar günü Belgrad Ormanında öğle yemeği yemek üzere alessabah bir iki hizmetkâr ile aşçılardan birini karadan bandlere gönderirler. Kendileri de vapurla Büyükdereye çıkarak bir gün evvel sözleşmiş oldukları “Mir’at” sâhibi Refik Bey merhumu — ki, iki buçuk ay sonra koleradan vefat etmişdir — Beykozdan geçerek iskelede kendilerine muntazır bulurlar. “İşte muahharen Yeni Osmanlılar nâmı ile meydana çıkan cemiyet inkilâbiyenin esâsı, o gün mevzuu bahis ve müzâkere olur ki 1865 senei milâdiyesi haziranında bir Pazar günüdür, maatteessüf kaçıncı günü olduğu müessislerce de bilinmiyordu. “O günkü müzâkere, idârei mutlakanın, idârei meşrûtaya tahvili için ittihaz olunacak ilk tedbirlere, yâni bir inkâb cemiyeti teşkiline teşebbüs hakkında cereyan eder. Refik Beyle altıya bâliğ olan bu gencler beraberlerinde bir kaç da kitab götürmüşler imiş. Ezcümle Âyetullah Bey merhum (B.: Ayetullah Bey) kütübhânesinden...

Meşrutiyet inkilâbı yolunda ilk adım olan bir lantıdır, altı münevver genç” “Yeni Osmanlılar” gizli cemiyetinin temelini bu toplantıda atmışlardır. Ebüzziya Tevfik Bey “Yeni Osmanlılar” adındaki eserinde bu toplantıyı şöylece anlatıyor : “Kemal Beyin iltihakından sonra bu beş arkadaş haziran günlerinden bir cumartesi akşamı Yeniköyde, Ahmed Bey marhumun yalısında toplanırlar ve ertesi pazar günü Belgrad Ormanında öğle yemeği yemek üzere alessabah bir iki hizmetkâr ile aşçılardan birini karadan bandlere gönderirler. Kendileri de vapurla Büyükdereye çıkarak bir gün evvel sözleşmiş oldukları “Mir’at” sâhibi Refik Bey merhumu — ki, iki buçuk ay sonra koleradan vefat etmişdir — Beykozdan geçerek iskelede kendilerine muntazır bulurlar. “İşte muahharen Yeni Osmanlılar nâmı ile meydana çıkan cemiyet inkilâbiyenin esâsı, o gün mevzuu bahis ve müzâkere olur ki 1865 senei milâdiyesi haziranında bir Pazar günüdür, maatteessüf kaçıncı günü olduğu müessislerce de bilinmiyordu. “O günkü müzâkere, idârei mutlakanın, idârei meşrûtaya tahvili için ittihaz olunacak ilk tedbirlere, yâni bir inkâb cemiyeti teşkiline teşebbüs hakkında cereyan eder. Refik Beyle altıya bâliğ olan bu gencler beraberlerinde bir kaç da kitab götürmüşler imiş. Ezcümle Âyetullah Bey merhum (B.: Ayetullah Bey) kütübhânesinden Karbonari Cemiyet İnkilâbiyesi ile Lehistan Cemiyeti Hafiyesine müteallik iki mühim kitab getirmiş. “Belgrad Köyünün Vâlide Bendine nâzır olan o meşcerei bî hemtâsı altında serilmiş hasırlar üzerinde bu altı nefer vatanperver o kitapları okur iken kimbilir nasıl bir şîri jiyânı hamiyet kesilirlerdi. Talih beni henüz bu civanmerdânı devran arasında bulundurmak saadetine nâil etmemişdi; bu kaafileye o tarihden beş ay sonra karışdım, cemiyete ise yine o tarihden onüç ay sonra girdim. “O gün bu arkadaşlar bir nizamnâme müsveddesi yapmayı Âyetullah Beye havâle ederek ertesi hafta pazar günü Yûşâ’da toplanmaya karar verirler” (Ebuzziya, Yeni Osmanlılar). Başka memleketlerde böyle yerlere bir hatıra taşı konulur; bugün Belgradcık Köyü yoktur, fakat yerini bilenler vardır, bu köyün Vâlide Bendi tarafındaki orman içine “1865 yılının haziran ayında altı Türk genci burada toplandılar, Yeni Osmanlılar Cemiyetinin temelini burada attılar, burası Türk Milletinin hürriyet mücadelesi yolunda ilk adımın attığı yerdir” diye bir plâk koyarak 27 mayıs inkilâbının öncüsü olmuş münevver gencliğin yeni ve güzel bir işi olur.