Türk İstanbulda şefkat ve hayır sâhibi zenginlerin ve büyük hükümdarların vakıf gelir kaynakları ile beslenen ve idâre edilen hastahâneler için bu ansiklopedide “Bîmarhâne” maddesine bakınız. Geçen asırda tıb ilmi avrupada süratle inkişaf etmiş ve hastahâneler çağdaş tıbbın icablarına göre kurulmaya başlamış iken, Türkiyede Tanzimat Devri denilen uyanık mutlakiyet devrimde dahi, hükûmet ve belediye devlet merkezi olan İstanbulda bile, sivil halk için hastahâneler yaptırmayı düşünmemiştir. Bu yolda ilk sıhhat müessesesi ancak 1865 den sonra kurulmuşdur; şöyle ki : Hicrî 1281 (milâdî 1865) yılında İstanbulda bir kolera salgını olmuştur, ki târihimizde büyük kolera diye anılır, her gün yüzlerce kişi ölmeye başlamışdır. Halkın azametli ekseriyeti mutaassıb, avam tabakası ise kara câhil, çağdaş tıb ilminin hastalığa müdahalesi küfür telâkki edilmek tedir. Âfet karşısında halk da hükûmet de şaşırmıştır. Büyükşehirde salgına karşı koruyucu tedbirler almak için ne vâsıta ne de teşkilât vardır. İstanbulda bu âfet karşısında, başka gaayeleri olup olmadığını düşünmek hakkımız değildir, insanî şefkat duygusu ile ilk harekete geçen hıristiyan tarikatlerine bağlı teşkilât oldu; İstanbula gelen bir kaç Fransız râhibesi Galatada Kuledibinde kiraladıkları bir dükkâna sekiz karyola koyarak, sokakl...

Türk İstanbulda şefkat ve hayır sâhibi zenginlerin ve büyük hükümdarların vakıf gelir kaynakları ile beslenen ve idâre edilen hastahâneler için bu ansiklopedide “Bîmarhâne” maddesine bakınız. Geçen asırda tıb ilmi avrupada süratle inkişaf etmiş ve hastahâneler çağdaş tıbbın icablarına göre kurulmaya başlamış iken, Türkiyede Tanzimat Devri denilen uyanık mutlakiyet devrimde dahi, hükûmet ve belediye devlet merkezi olan İstanbulda bile, sivil halk için hastahâneler yaptırmayı düşünmemiştir. Bu yolda ilk sıhhat müessesesi ancak 1865 den sonra kurulmuşdur; şöyle ki : Hicrî 1281 (milâdî 1865) yılında İstanbulda bir kolera salgını olmuştur, ki târihimizde büyük kolera diye anılır, her gün yüzlerce kişi ölmeye başlamışdır. Halkın azametli ekseriyeti mutaassıb, avam tabakası ise kara câhil, çağdaş tıb ilminin hastalığa müdahalesi küfür telâkki edilmek tedir. Âfet karşısında halk da hükûmet de şaşırmıştır. Büyükşehirde salgına karşı koruyucu tedbirler almak için ne vâsıta ne de teşkilât vardır. İstanbulda bu âfet karşısında, başka gaayeleri olup olmadığını düşünmek hakkımız değildir, insanî şefkat duygusu ile ilk harekete geçen hıristiyan tarikatlerine bağlı teşkilât oldu; İstanbula gelen bir kaç Fransız râhibesi Galatada Kuledibinde kiraladıkları bir dükkâna sekiz karyola koyarak, sokaklarda düşüb kalan bâzı biçâreleri buraya naklettirdiler ve ilk tedaviye başladılar. Bu âsil hareket Belediyeyi ikaz etti, yine orada, Kuledibinde bir ev kiralayub bu râhibelerin emrine verdi ve o fedakâr kadınlara daha geniş yardım imkânı sağladı. Kolera bittkden sonra da rahibelerden âsil hizmetlerine devamları rica edildi, hastahânelerine, her hangi bir hastalıkdan muzdarib olan gurebâyı kabul ederek tedavi edeceklerdi; gereken masrafı, hastahâne hekim ve müstahdemlerini Belediye temin edecekdi. Bu suretle İstanbulda ilk belediye hastahânesi kurulmuş oldu. Bu binânın kolera salgını zamanında yapılmış ve ressamı bilinmeyen bir resminde kapusunun üstündeki levhada türkçe ve fransızca olarak ismi “Altıncı Dâire Hastahânesi. Ambulance Municipale” yazılıdır. Kısa bir zamanda müessese inkişaf etti ve Kuledibindeki ev küçük geldi. 1874 de Beyoğlu Belediye dâiresi Tophânede Defterdar Yokuşunda büyük bir ahşab konak kiraları ve Kuledibindeki hastahâneyi oraya nakletti; sonra bu konağı satın aldı. Fakat Defterdar Yokuşundaki hastahânede bünyevî hastalıklardan ziyâde Galata ve Beyoğlundaki umumhâne, meyhâne vesâir yerlerde bıçaklı tabancalı kavgalarda yaralanmalara bakılmaya başlandığı için müesseseye “Altıncı Dâireyi Belediye Mecrûhin Hastahânesi” adı verildi (İstanbul Belediyesi maddesine bakınız). Bibl. : Osman Nuri Ergin; İstanbulda İlk Belediye Hastahânesi. Kuledibinde İlk Belediye Hastahânesi (Bir gravürden B. Şeren eli ile)