Kumkapıda, Kadırgalimanı Caddesi ile Kumluk Sokağı kavuşağındadır; Hadikatül Cevâmi: “Bânisi sadırâzam Tavil Mehmed Paşanın (Sokollu Mehmed Paşanın) sadâretinde Çavuşbaşı olmuşdur, merkadi nâ mâlumdur” diyor. Dört kâgir duvar üzerine kiremit örtülü ahşab çatı çekilmiş, taş minâreli bir yapıdır; on altıncı asırda yapılmış olan binâdan eser kalmamışdır. mâbed yalnız adını muhâfaza etmiş, zamanımızdaki binâ, o semt büyük Hocapaşa yangınında tamamen yandığında hicrî 1289 (milâdî 1881) da Dördüncü Ordu Müşürü Mustafa Tevfik Paşa tarafından yaptırılmışdır; Ali Hilmi Efendinin tâlik yazısı ile kitâbesi şudur: Cenâbı Mustafa Tevfik Paşâyi kerem pîrâ Ki hayrâta muvaffak eylemişdi Hazreti Mevlâ Rizâyi Hak içün mâli helâlin bezlü sarf itti Bu babda rûhunu Behram Çavuşun eyleyüb ihyâ Bedenle hizmeti dini mübini itmede dâim Binâyi mabedi islâmla itti nâmını ibkaa Dili âşık gibi virâneye dönmüşdü bünyâdı Hariki Hocapâşânın eli kılmış idi imhâ İbâdetgâhı bir tarzı cedîdi dilküşa üzre Binâ kıldı tetimmâtiyle aslında daha âlâ Biri tam diğeri cevher gibi tahsîne şayândır İki târihle oldu bir beyti rengîn bahşâ “Gelüb tevfiki Mevlâ eyledi bu camii ihyâ” “Bu ra’nâ mâbedi tecdid itti Tevfik Pâşâ” Gurrei şevvâli mükerrem sene 1289 Mihrabın iki yanında iki bakır şamdan vardır, birinin üzerinde hicri ...

Kumkapıda, Kadırgalimanı Caddesi ile Kumluk Sokağı kavuşağındadır; Hadikatül Cevâmi: “Bânisi sadırâzam Tavil Mehmed Paşanın (Sokollu Mehmed Paşanın) sadâretinde Çavuşbaşı olmuşdur, merkadi nâ mâlumdur” diyor. Dört kâgir duvar üzerine kiremit örtülü ahşab çatı çekilmiş, taş minâreli bir yapıdır; on altıncı asırda yapılmış olan binâdan eser kalmamışdır. mâbed yalnız adını muhâfaza etmiş, zamanımızdaki binâ, o semt büyük Hocapaşa yangınında tamamen yandığında hicrî 1289 (milâdî 1881) da Dördüncü Ordu Müşürü Mustafa Tevfik Paşa tarafından yaptırılmışdır; Ali Hilmi Efendinin tâlik yazısı ile kitâbesi şudur: Cenâbı Mustafa Tevfik Paşâyi kerem pîrâ Ki hayrâta muvaffak eylemişdi Hazreti Mevlâ Rizâyi Hak içün mâli helâlin bezlü sarf itti Bu babda rûhunu Behram Çavuşun eyleyüb ihyâ Bedenle hizmeti dini mübini itmede dâim Binâyi mabedi islâmla itti nâmını ibkaa Dili âşık gibi virâneye dönmüşdü bünyâdı Hariki Hocapâşânın eli kılmış idi imhâ İbâdetgâhı bir tarzı cedîdi dilküşa üzre Binâ kıldı tetimmâtiyle aslında daha âlâ Biri tam diğeri cevher gibi tahsîne şayândır İki târihle oldu bir beyti rengîn bahşâ “Gelüb tevfiki Mevlâ eyledi bu camii ihyâ” “Bu ra’nâ mâbedi tecdid itti Tevfik Pâşâ” Gurrei şevvâli mükerrem sene 1289 Mihrabın iki yanında iki bakır şamdan vardır, birinin üzerinde hicri 1004 (milâdî 1595 - 1596) tarihi mahkûkdur; camiin ilk yapısından kalmış iki hâtıra olduğu bellidir. Tam ortadaki diğerlerinden az büyükçe beş demir top kandili vardır. Duvarlarındaki levhaların bir kısmı Abdülaziz ve İkinci Abdülhamid devirlerinin seçkin yazı üstadlarından Sami Efendinin eseridir. Cami 1957 de Hacı İbrahim Mola adında birhayır sâhibi tarafından tâmir ettirilmiş ve yeni kilim ve halılarla tefriş olunmuşdur. Avluya girince üç musluklu bir abdest teknesi, bir köşede çukurda kalmış kitâbesiz ve susuz bir çeşme, bir odadan ibâret kulübemsi bir meşrûta vardır. Hadikatül Cevâmi bânîsinin kabri mâlum olmadığını yazıyor; 1948 de imam Kavalalı Ali Güroğlu camiin yanında bir yer göstererek: “kabir burada idi, taşı çalınmış” demiş idi; 1960 da da o yerde kitâbesiz ustuvânî bir taşı konmuş bulunuyordu; hakiki bir merkad olmasa dahi vesîlei rahmettir. Hakkı Göktürk