Osmanlı İmparatorluğunun son derebeylerinden, İkinci Mahmud, Abdülmecid ve Abdülaziz devirlerinin büyük şöhretli sîmâlarından, âsî derebeyliğinde Cizre Emîri, 1802 de Cizrede doğdu, geniş topraklara ve civar kabileler üzerinde büyük nüfûza sâhib Ali Bey’in oğludur, aile ananesine ve yazıla gelmiş şecereye göre ünlü islâm sultanlarından Salâhaddin Eyyubî ile ilk islâm fütûhâtının en namlı serdarlarından Hâlid bin Velidin torunlarından; Bedirhan Paşayı babadan babaya bu sülâleye yedinci dede olarak bağlayan halka “Şerefnâme” adlı meşhur târihin müellifi ve Bitlis Hanı Birinci Şeref Handır. Ailelerine Cizre Emirliği yurdluk ocaklık adı ile Yavuz Sultan Selim zamanında verilmişdi. Emirliği, inzivâde ibâdeti kılıca tercih eden büyük kardeşi Salih Beyin feragati ile pek genç yaşında başladı; ciddî tahsil görmemişdi, fakat çok okumuş, dürüst ahlâk sâhibi, gaayet zeki ve son derece cesurdu; yurdluk ocakları olan Cizre ve etrafı halkına kendisin âdil emir olarak pek çabuk sevdirdi, şöhret ve nüfuzu Erzurum ve Van vilâyetlerine kadar yayıldı. İkinci Sultan Mahmudun son zamanlakrında verilen bâzı emirlere yersiz bularak itaat etmemesi üzerine âsî bilindi, fakat 1839 da, Anadoluyu istilâya hazırlanan Kavalalı Mehmed Ali Paşanın oğlu İbrahim Paşa kumandasında gönderdiği Mısır Ordusuna karşı s...

Osmanlı İmparatorluğunun son derebeylerinden, İkinci Mahmud, Abdülmecid ve Abdülaziz devirlerinin büyük şöhretli sîmâlarından, âsî derebeyliğinde Cizre Emîri, 1802 de Cizrede doğdu, geniş topraklara ve civar kabileler üzerinde büyük nüfûza sâhib Ali Bey’in oğludur, aile ananesine ve yazıla gelmiş şecereye göre ünlü islâm sultanlarından Salâhaddin Eyyubî ile ilk islâm fütûhâtının en namlı serdarlarından Hâlid bin Velidin torunlarından; Bedirhan Paşayı babadan babaya bu sülâleye yedinci dede olarak bağlayan halka “Şerefnâme” adlı meşhur târihin müellifi ve Bitlis Hanı Birinci Şeref Handır. Ailelerine Cizre Emirliği yurdluk ocaklık adı ile Yavuz Sultan Selim zamanında verilmişdi. Emirliği, inzivâde ibâdeti kılıca tercih eden büyük kardeşi Salih Beyin feragati ile pek genç yaşında başladı; ciddî tahsil görmemişdi, fakat çok okumuş, dürüst ahlâk sâhibi, gaayet zeki ve son derece cesurdu; yurdluk ocakları olan Cizre ve etrafı halkına kendisin âdil emir olarak pek çabuk sevdirdi, şöhret ve nüfuzu Erzurum ve Van vilâyetlerine kadar yayıldı. İkinci Sultan Mahmudun son zamanlakrında verilen bâzı emirlere yersiz bularak itaat etmemesi üzerine âsî bilindi, fakat 1839 da, Anadoluyu istilâya hazırlanan Kavalalı Mehmed Ali Paşanın oğlu İbrahim Paşa kumandasında gönderdiği Mısır Ordusuna karşı seçkin askerleri ile Orduyu, Humâyuna iltihak ederek âsî olmadığını göstermek istedi, ayni yıl için Nizib Bozgunundan sonra askerleri ile kendi bölgesine çekildi. 1845 de Hakârî civarındaki Nestûrî âşiretlerini idâresi altına aldı, Musuldaki Avrupalı konsoloslar hiristiyanlık gayreti ile meseleyi büyüttüler, İstanbuldaki elçiliklerine yirmi bin hiristiyan nestûrînin Bedirhan Bey tarafından kesildiğini bildirdiler. Tanzimat fermanı yeni ilân edilmiş ve Osmanlı İmparatorluğu büyük Avrupa devletlerine karşı hiristiyan tabaasının mal ve can güvenliğini taahhüd etmiş olduğundan, devrin sadırazam, Mustafa Reşid Paşa Bedirham Beyin memleketinden kaldırılarak İstanbula getirilmesini münasib gördü, bu maksatla gönderilen Kemal Paşa Bedirhan Beyi iknaa muvaffak olamadı; üzerine asker sevk edildi, bu kuvvetleri de bir kaç yerde bozdu; bunun üzerine Müşir Osman Paşa kumandasında bir ordu gönderildi, bu kuvvet Cizre Emirini Orak (yahud Oruh) Kalesinde Bedirhan Beyi sarmaya muvaffak oldu ve Emîre Mustafa Reşid Paşanın imzası ile bir amannâme gönderildi. Tanzimat Devri denilen uyanık istibdadın ünlü veziri, teslim olup İstanbula geldiği takdirde, malına ve canına asla dokunulmayacağını vaad ediyordu; bu amannâmeye güvenen Bedirhan Bey teslim olarak 1848 de İstanbula deldi. Sultan Abdülmecid huzûruna çıkarılan Bedirhan Beye: — Niçin âsî oldunuz?!. diye sorunca Ömer Hayyâmın “Benim fenâ hareketime sen de fenalıkla karşılık verirsen aramızda ne fark kalır” meâlinde bir rübâisini okudu. Emîrin bu büzel cevabı ve merdâne etvârı Pâdişa itimad telkin etti; Bedirhan Beye ihsan ve iltifatda memleketinde bırakdığı emlâkine karşılık iki yüz altın maaşla ve ailesi efradı ile birlikde Girid Adasında Kandiye şehrine sürgün gönderildi. Orada on sene saldı; adalı rumlar üzerinde devlet otoritesinin sağlanması yolunda çalışdı; sürgünlük cezâsı kaldırılınca İstanbula geldi. kendisine mîrimiranlık rütbesi ile “Paşa” unvânı verildi; tekrar Giride döndü, sekiz yıl daha bu adada kaldı, sonra bütün ailesi efrâdı ile İstanbula kesin olarak yerleşmeğe geldi; Bedirhan Paşaya zamanımızda Darüşşefaka Lisesinin bulunduğu yerde büyük bir konak verildi; orada yedi sene sonra 1868 yılında vefat etti. 34 zevcesinden 96 çocuğu olmuş, ölümünde bunlardan 21 kızı ve 21 oğlu hayatda idi. Zamanımızda İstanbulda torunlarından pek çok kimse bulunduğu söylenebilir. Bibl.: İ. A. Gövsa, Türk meşhurları.