Osmanlı devrinin ermeni aslından mühim siyasî simalarından; 1850 de İstanbul’da Ortaköy’de doğmuş ve 1922 yılı Nisan ayında Beyoğlunda vefat etmiştir. 1864 de Devlet tarafından Paris’e gönderilerek orada Sainte-Barbe askerî mektebinde tahsilde bulunmuştur. 1868 de İstanbul’a avdet ettikten sonra Hariciye Nezaretinde kâtip tayin edilmiş ve aynı zamanda askerî mekteplerle Hasköydeki Şahnazaryan Ermeni okulunda fransızca muâllimi olmuştur. 1873 de sadâret tercümanlığına tâyin edilmiştir. 1876 da Hersek İhtilâlinde ve Türk - Rus harbinde Balkan ordularında diplomatik kuriye olarak vazife görmüştür. 1878 de Türk esirlerini İstanbul’a getirmek üzere Bükreş’e gitmiştir. 1879 da Türkiyenin Petersburg Sefarethânesi başkâtipliğine tayin olunmuş ve üçbuçuk sene bu vazifede kalmıştır. 1883-1889 yılları arasında Korfu ve 1890-1908 yıllarında da Galatz başkonsolosu olmuştur. Bu sıralarda, Tuna Nehri Beynelmilel Seyrüsefer Komisyonuna reis seçilmiştir. 1908 de Belgrad sefirliğine getirilmiş ve az sonra Âyan Meclisi âzası olmuştur. 1909 da ise Hariciye Nezareti müsteşarlığına tayin edilmiştir. Birinci ve ikinci rütbeden Mecidî ve birinci rütbelerden de Osmanî nişanları ile taltif olunmuştur. Azaryan Efendi ermeni cemaatı idare işlerinde de mühim mevkiler işgal etmiştir. Ezcümle 1874-1875 yılları...

Osmanlı devrinin ermeni aslından mühim siyasî simalarından; 1850 de İstanbul’da Ortaköy’de doğmuş ve 1922 yılı Nisan ayında Beyoğlunda vefat etmiştir. 1864 de Devlet tarafından Paris’e gönderilerek orada Sainte-Barbe askerî mektebinde tahsilde bulunmuştur. 1868 de İstanbul’a avdet ettikten sonra Hariciye Nezaretinde kâtip tayin edilmiş ve aynı zamanda askerî mekteplerle Hasköydeki Şahnazaryan Ermeni okulunda fransızca muâllimi olmuştur. 1873 de sadâret tercümanlığına tâyin edilmiştir. 1876 da Hersek İhtilâlinde ve Türk - Rus harbinde Balkan ordularında diplomatik kuriye olarak vazife görmüştür. 1878 de Türk esirlerini İstanbul’a getirmek üzere Bükreş’e gitmiştir. 1879 da Türkiyenin Petersburg Sefarethânesi başkâtipliğine tayin olunmuş ve üçbuçuk sene bu vazifede kalmıştır. 1883-1889 yılları arasında Korfu ve 1890-1908 yıllarında da Galatz başkonsolosu olmuştur. Bu sıralarda, Tuna Nehri Beynelmilel Seyrüsefer Komisyonuna reis seçilmiştir. 1908 de Belgrad sefirliğine getirilmiş ve az sonra Âyan Meclisi âzası olmuştur. 1909 da ise Hariciye Nezareti müsteşarlığına tayin edilmiştir. Birinci ve ikinci rütbeden Mecidî ve birinci rütbelerden de Osmanî nişanları ile taltif olunmuştur. Azaryan Efendi ermeni cemaatı idare işlerinde de mühim mevkiler işgal etmiştir. Ezcümle 1874-1875 yıllarında Patrikhâne Tedrisat Heyeti âzalığında bulunmuş ve 23 Ekim 1909 da mezkûr makamın cismanî meclisine reis seçilmiştir. 26 Kasım 1910 ve 6 Mayıs 1911 tarihlerinde ise aynı makamın umumî meclisine başkan seçilmiştir. 1912 den sonra cemaat işlerinden çekilmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemalî Söylemezoğlu “Hariciye hizmetinde 30 sene” adlı eserinde (İstanbul, 1949) Azaryan Efendi’den, “muktedir ve mücerreb hariciyecilerimizden” diye bahsetmektedir. Azaryan Manuk Efendi İstiklâl Caddesindeki apartmanının altındaki eczahanede bulunduğu bir sırada çıkan yangının kurbanı olmuştur. Kevork M. Pamukciyan Manuk Azaryan (Resim: Nezih)