İstanbulun Haliç yalısı semtlerinden, kara suriyle deniz surunun birleştiği köşede, sur dışının Haliç kenarındaki son parçası ile sur içinin bir kısmını ihtiva eder ki Balat Karabaş, Atik Mustafapaşa ve Abdülvedûd mahallelerinin oldukça geniş bir parçası Ayvansaray hudutları içindedir. Amele, işçi, küçük esnaf, gemici yatağıdır; Lonca adını alan iç kısım Büyükşehrin Sulukule ile beraber en kesif çingene kolonisidir. Deniz amelesi gelip gidici, fabrikalar ve kalafat yerleri amelelesi yerleşmiştir. Karadenize doğru inen ve gittikçe açılan bir vâdiden ibarettir ki Lonca bu vâdinin dibinde ve geride bulunup kara surunun son parçası batıya düşen sırtın üzerinde uzanarak ve iki büyük kavis çizerek Haliç sahiline iner. Deniz suyu Ayvansaray Caddesi boyunca uzanır ki semtin hududu içinde kalan izi küçük birkaç parçadan ibarettir. Sahil Ayvansarayda bir körfezcik ve yarımadacık vücuda getirir, meşhur Ayvansaray kalafat yeri ve Haliç vapurlarının iskelesi bu yarımadacık üzerindedir (B.: Ayvansaray Kalafat yeri.) Bu semte gerideki sırtlardan, meselâ Hoca Ali Mescidinin bulunduğu tepeden bakıldığı vakit göz önünde uzanan panaroma Atik Mustafapaşa (Câbir) Camiinin minaresi etrafında sıkışmış bir çatı yığınından ibarettir. Son plânda yani deniz kenarına rastlayan sahada blok halinde fabrika ya...

İstanbulun Haliç yalısı semtlerinden, kara suriyle deniz surunun birleştiği köşede, sur dışının Haliç kenarındaki son parçası ile sur içinin bir kısmını ihtiva eder ki Balat Karabaş, Atik Mustafapaşa ve Abdülvedûd mahallelerinin oldukça geniş bir parçası Ayvansaray hudutları içindedir. Amele, işçi, küçük esnaf, gemici yatağıdır; Lonca adını alan iç kısım Büyükşehrin Sulukule ile beraber en kesif çingene kolonisidir. Deniz amelesi gelip gidici, fabrikalar ve kalafat yerleri amelelesi yerleşmiştir. Karadenize doğru inen ve gittikçe açılan bir vâdiden ibarettir ki Lonca bu vâdinin dibinde ve geride bulunup kara surunun son parçası batıya düşen sırtın üzerinde uzanarak ve iki büyük kavis çizerek Haliç sahiline iner. Deniz suyu Ayvansaray Caddesi boyunca uzanır ki semtin hududu içinde kalan izi küçük birkaç parçadan ibarettir. Sahil Ayvansarayda bir körfezcik ve yarımadacık vücuda getirir, meşhur Ayvansaray kalafat yeri ve Haliç vapurlarının iskelesi bu yarımadacık üzerindedir (B.: Ayvansaray Kalafat yeri.) Bu semte gerideki sırtlardan, meselâ Hoca Ali Mescidinin bulunduğu tepeden bakıldığı vakit göz önünde uzanan panaroma Atik Mustafapaşa (Câbir) Camiinin minaresi etrafında sıkışmış bir çatı yığınından ibarettir. Son plânda yani deniz kenarına rastlayan sahada blok halinde fabrika yapıları uzanır. Bu panorama aydın olarak gösterir ki Ayvansaray sükkânının günlük kazancı dolgun dahi olmuş bulunsa, çatılarının altına has mânada refahın girdiği tahmin edilemez. Semtin çarşı bölgesi sahil parçası üstündedir, amele ve gemici yatağı olduğundan kahvehaneleri ve ahçı dükkânları çoktur, ahçılarında ağız tadından ziyade kifafı nefis düşünülür, kahvehanelerinde tiryaklerden ziyade günlük yorgunluğunu iskambil ve tavla gibi oyunlarla avutanlar oturur; bilhassa gemicilerin içkiye düşkün olduklarını Ayvansarayda hatırlamak lâzımdır; bu son hüküm iltibaslara sebep olmasın, Ayvansaray sekenesinin Loncalılar müstesna, büyük bir kısmı mü’min ve mu’tekid insanlardır. Ayvansaray hudutları içindeki başlıca fabrikalar çeltik, lâstik, dokuma, konserve, kalem fabrikaları ve meşhur Ayvansaray değirmenidir. Avra Hayim Musevi hastahanesi, semtin yegâne sıhhat müessesesidir. Sürurî hezil yollu kaleme aldığı bir manzumede Ayvansarayı şöyle tasvir ediyor: Halen bizim mahallenin işlek sokağı var Kamburu, körü, sağırı, lengi, çolağı var Bir hânedandır çeribaşımız öyle kim Ayvansarayda misli bulunmaz konağı var Bağlanmış bir oğlana Çingânelerde kim Meydan süpürgesi gibi ipten kuşağı var..