Zamanımızın en seçkin hattatı, arab asıllı Türk harfleri ile yazı sanatının son üstâdı; rind meclis adamı, İstanbul ansiklopedisinin mümtaz dostlarından; “Son Hattatlar” müellifi merhum Mahmud Kemal İnal bu değerli sanatkârın hal tercemesine: “Mükerreren vâki talebimiz üzerine yazdığı hal tercemesini aynen dercedediyoruz” diye başlamıştır. İstanbul Ansiklopedisi de: “Mükerreren vâki talebimiz üzerine çok daha etraflı bir hal tercemesini vaid buyurdukları halde bir türlü yazıb vermedikleri için “Son Hattatlar” daki satırların nakli ile iktifa olundu” derken duyduğu derin teessürü bilhassa belirtmek ister. Üstadın İnal marhuma gönderdiği yazı şudur: “Asıl adım Şeyh Musa Azmidir; Azmi imzalı bir çok yazım vardır; otuzbeş senedenberi Hâmid Nâmı müsteârı ile yazdığım için herkesce tanınan müsteâr ismimi değiştirmeğe lüzum görmedim. “Yazı sanatının nâçiz hâdimlerinden bulunan fakir 1309 da (milâdî 1891 - 1892) Diyarıbekirde doğdum. Tuhfei Hattâtînde muharrer hattâtînden Âdemî Âmedî’nin ahfâdından Zülfikar Ağanın oğluyum. “İlk tahsilimi sibyan mektebinde, Büyük Millet Meclisinin ilk devrei intihabiyesinde Diyarbekir mebusu olan Hoca Mustafa Âkif Efendinin rahlei tedrisinde yapdım ve ondan yazı aşkını meşk eyledim. “Diyarıbekir Askerî Rüşdî Mektebinde Hoca Vâhid Efendiden rik’a, ve janda...

Zamanımızın en seçkin hattatı, arab asıllı Türk harfleri ile yazı sanatının son üstâdı; rind meclis adamı, İstanbul ansiklopedisinin mümtaz dostlarından; “Son Hattatlar” müellifi merhum Mahmud Kemal İnal bu değerli sanatkârın hal tercemesine: “Mükerreren vâki talebimiz üzerine yazdığı hal tercemesini aynen dercedediyoruz” diye başlamıştır. İstanbul Ansiklopedisi de: “Mükerreren vâki talebimiz üzerine çok daha etraflı bir hal tercemesini vaid buyurdukları halde bir türlü yazıb vermedikleri için “Son Hattatlar” daki satırların nakli ile iktifa olundu” derken duyduğu derin teessürü bilhassa belirtmek ister. Üstadın İnal marhuma gönderdiği yazı şudur: “Asıl adım Şeyh Musa Azmidir; Azmi imzalı bir çok yazım vardır; otuzbeş senedenberi Hâmid Nâmı müsteârı ile yazdığım için herkesce tanınan müsteâr ismimi değiştirmeğe lüzum görmedim. “Yazı sanatının nâçiz hâdimlerinden bulunan fakir 1309 da (milâdî 1891 - 1892) Diyarıbekirde doğdum. Tuhfei Hattâtînde muharrer hattâtînden Âdemî Âmedî’nin ahfâdından Zülfikar Ağanın oğluyum. “İlk tahsilimi sibyan mektebinde, Büyük Millet Meclisinin ilk devrei intihabiyesinde Diyarbekir mebusu olan Hoca Mustafa Âkif Efendinin rahlei tedrisinde yapdım ve ondan yazı aşkını meşk eyledim. “Diyarıbekir Askerî Rüşdî Mektebinde Hoca Vâhid Efendiden rik’a, ve jandarma kolağlarından Ahmed Hilmi Efendiden sülüs yazdım. Sonra Kavasısagir imamı Said ve idadi hüsni hat muallimi hat hocası akrabamdan Abdüsselâm Efendilerden teallüm ettim. “Yazı kadar resme de istidâdım vardı, resmi, askerî rüşdide resim ve fransızca muallimi Ressam Hilmi Efendiden Öğrendim. Bu zât ressam merhum Ali Riza Beyin mektebinden yetişmiştir. “Merhum Hasan Ferid Beyin atlas haritasını aslından fark edilmeyecek şekilde mutahassıs bir haritacı gibi çizdiğimi gören coğrafiya mualliminin takdirini mucib olmuşdu. Bu eser mekteb müzesinde mahfuzdur. “İdadiden mezun olarak 1324 de (milâdî 1906) İstanbula geldim, bir sene kadar Mektebi Hukuka, 1325 de (M. 1907) Sanayii Nefîsede resim ve hakk kısmına devam ettim. “1326 da (M. 1908) Hasekide Gülşeni Maarif Mektebi resim ve yazı muallimliğinde bulundum. Bu sırada talebe arasında istidadını gördüğüm Mustafa Halimi yetiştirdim (Hattat Halim). “Hususî mahiyette matbaa işleriyle meşgul oldum. 1327 de (M. 1909) münhal bulunan Rüsûmat Matbaa Müdürlüğüne bilmüsabaka tâyin edildim. Bu memuriyet Sanayii Nefîseye devamıma mâni olduğundan istifa ettim. “1328 de (M. 1910) Mektebi Harbiye matbaa hattatlığına, bilâhare Erkânı Harbiyyei serhattatı Hocam Mehmed Nazif Efendinin vefatı üzerine mezkûr matbaaya geçdim. Bu matbaada yedi senelik hizmetim devresinde Birinci Umumî Harbde Yıldırım Orduları grup emrinde hizmetten sonra İstanbula avdet ettim. Mütârekeyi müteakib 1336 da (M. 1918) istifa ederek Hattat Hâmid Yazı Evi nâmı müsteârı ile Kapalıfırın karşısında bir dükkân açdım. O tarihten itibâren serbest çalışmaktayım. “Aradan altı ay geçdikten sonra Hattat Ârif Hikmet Beyin vefatı üzerine ondan münhal olan yazı yurdunu (şimdiki Âfitâb Kırtasiye Mağazası) istihlâf ederek orada çinkografhâne açdım. Kardeşlerim ve talebem burada çinkograflık öğrendiler. “Şimdi Ankara Caddesindeki matbaamda yazı işleri ile beraber tezhib, çelik üzerine resim ve yazı hakki, çinkograflık, kabartma ve lüks etiket ve sâire işlerini bilfiil tatbik etmekteyim. “Şişli Camii şerifinde, daha başka camilerde, İstanbulda bir çok zâtin salonlarında, Mısır ve Irakda binden fazla yazım vardır. “İstanbulda sülüs celîsini Mehmed Nazif, sülüf ve neshi Hacı Kâmil Efendilerden, tâliki de Hulûsi Efendiden meşk eyledim”. Merhum Mahmud Kemal İnal bu hal tercemesi notuna şu mütalâayı eklemiştir: “Hâmid Bey, celî sülüsde, sülüs ve nesihde ve tâlikde zamanın en değerli hattatlarından sayılmak hakkını hâizdir. Fakat yazının dekaayikine muttalî olanlar ve kıymetini takdir edebilenler, benim gibi : Mest olur görse eğer hattını erbâbı vukuuf Bakamaz dilberinin noktai halü hatına demeğe mecbur olurlar. Medhü senâ bir âdemi enzârı ammede kıymetli göstermek, yâhud kıymetini arttırmak için ihtiyar olunur. Hâmidin kıymetini yaıları isbat etmekde olduğundan medhü senâ ile ona kıymet vermek, yâhud kıymetini attırmak için uğraşmak beyhûdedir. Güzelin medhe ihtiyacı yoktur, Güzelin meddâhı güzelliğidir”. Hattat Hâmid Aytaç (Resim: Nezih) Hâmid Aytaç’ın bir yazısı (Peygamberlerimizin Fethi Mübîni tebşir eden hâdisi)