Haliç boyunda Ayakapıda Abdülezel Paşa Caddesi üzerindedir; İstanbulun büyük kiliselerindendir. Dört duvar üzerine on iki büyük ahşap sütuna istinat eden içi tonoz, kiremit örtülü bir çatıdan ibarettir; kârgir bir çan kulesi olup büyük çanının azizin adını taşıyan Rusya Çarı Nikola tarafından hediye edilmiş olduğu söylenir. Bizans devrinden kaldığı tahmin edilen ilk yapı 1600 de yanmış, üçüncü Mustafa devrinde ve Koca Ragıp Paşa sadaretinde bu hükümdarın bir gün Ayakapıdan geçerken, semtin Rum ekâbirinin istirhamı üzerine bizzat Padişâh, tecdiden inşasına izin vermiş, kilise alelâcele ahşap olarak yapılmış ve Sultan Mustafanın velâdet gününde bir de civarını mahveden bir yangında ahşap Nikolaos kilisesi de yanmış, 1837 de Rum cemaatinin ianesi ile bugünkü ahşap çatılı kâgir bina yapılmıştır. Bu kilisenin içinde göze çarpan ilk hususiyet, serapa mermerden inşa edilmiş; kabartma taş işçiliği çok temiz ikonostasiondur; üzerini süsleyen ikonların içinde kayda değer olanı Ayios Nikolaos ikonudur. Bu ikonun gümüş işçiliği gayet güzeldir; sol duvarda büyük bir vitrin içinde yine Rusyadan Çar Nikola tarafından gönderilmiş gayet kıymetli bir levha vardır; Al çuha üzerine altın sırma ile işlenmiş olan bu levhada İsanın ölüsü etrafında toplanmış yakınları tasvir edilmiştir; esvapları sırma ...

Haliç boyunda Ayakapıda Abdülezel Paşa Caddesi üzerindedir; İstanbulun büyük kiliselerindendir. Dört duvar üzerine on iki büyük ahşap sütuna istinat eden içi tonoz, kiremit örtülü bir çatıdan ibarettir; kârgir bir çan kulesi olup büyük çanının azizin adını taşıyan Rusya Çarı Nikola tarafından hediye edilmiş olduğu söylenir. Bizans devrinden kaldığı tahmin edilen ilk yapı 1600 de yanmış, üçüncü Mustafa devrinde ve Koca Ragıp Paşa sadaretinde bu hükümdarın bir gün Ayakapıdan geçerken, semtin Rum ekâbirinin istirhamı üzerine bizzat Padişâh, tecdiden inşasına izin vermiş, kilise alelâcele ahşap olarak yapılmış ve Sultan Mustafanın velâdet gününde bir de civarını mahveden bir yangında ahşap Nikolaos kilisesi de yanmış, 1837 de Rum cemaatinin ianesi ile bugünkü ahşap çatılı kâgir bina yapılmıştır. Bu kilisenin içinde göze çarpan ilk hususiyet, serapa mermerden inşa edilmiş; kabartma taş işçiliği çok temiz ikonostasiondur; üzerini süsleyen ikonların içinde kayda değer olanı Ayios Nikolaos ikonudur. Bu ikonun gümüş işçiliği gayet güzeldir; sol duvarda büyük bir vitrin içinde yine Rusyadan Çar Nikola tarafından gönderilmiş gayet kıymetli bir levha vardır; Al çuha üzerine altın sırma ile işlenmiş olan bu levhada İsanın ölüsü etrafında toplanmış yakınları tasvir edilmiştir; esvapları sırma işlemeli olan figürler yarı mücessem, yüksek kabartmadır; yine aynı duvarda bir “Çocuk İsa ile Meryem” vardır ki, bunun da gümüş işçiliği ve bilhassa kumaş kısmı gayet nefistir. Kilisenin ahşap ve oymalı despot tahtı ve ahşap vâiz mahfeli emsali arasında güzel eserlerdendir. Mâbed bilûmum Rum kiliselerinde olduğu gibi müteaddit kıymetli avizeler, kandiller ve şamdanlarla tezyin edilmiştir. Mâbedin hiyeron vimasında (Mihrap önü) Ayia Trapeza (Mukaddes sofra timsali) bir mermer sütun üzerine oturtulmuş geniş bir mermerden ibarettir ki, bilâhare bunun dört köşesine dört mermer sütun daha ilâve edilmiştir. Narteksinin ortasında da gemicilerin hâmisi olan Ayios Nikolaosa nezredilmiş üç direkli yelkenli gemi şeklinde bir avize vardır. Rum zenginlerinden müteveffa Zafiropulo bu kiliseye zengin bağışlarda bulunmuş, bu arada karşısına kendi adına nisbetle anılan bir de ilk okul yaptırmıştır. Bu kilisenin yanında müştemilâtı haline inkılâp etmiş bir Ayios Haralambos ayazması ve kilisesi vardır. Kilisenin Narteksi önünden merdivenle çıkılan bir daire vardır ki, bu satırların yazıldığı sırada mütevelli heyetine tahsis edilmiş bulunuyordu. İki küçük beşik kubbe ile örtülmüş ve ortasında gayet narin iki mermer sütunu bulunan bu oda güzel bir yapıdır. Bibl. : REK, Muzaffer Esen ve İsmail Ersevim, Gezi Notu.