Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Gümüşsuyu maddesi
GÜMÜŞSUYU – İstanbulda bu isimle anılır üç menbâ suyu vardır.
Eyyubsultan Gümüşsuyu – Halicin bitiminde Karyağdı Bayırı ardında Gümüşsuyu diye anıla gelmiş mevkidedir.Topkapusu Sarayının osmanlı pâdişahlarına kışlık dâimi ikametgâh olduğu Fatih Sultan Mehmed devrinden bu yana,yüz yıllar boyunca o sarayın içme suyu bu kaynakdan getirilmişdi.Kaynağın yanında bir bostancı kolluğu (karakolu) kurulmuş ve orada bastıncılardan bir kıt’a asker yerleştirilmişdi ki onun da adına “Gümüşsuyu Ocağı” denilirdi. Vazifesi hem suyun muhafazası hem de saraya her gün gönderilecek suyun sakalığı idi.Su,tepedeki kaynakdan arka kırbaları ile yalıda iskeleye indirilirdi ;o iskeleye de önceleri “Bostancı İskelesi” denilmiş, fakat halk ağzında “Bostan İskelesi olmuşdu ki hâlâ öyle anılır.Kırbalar o iskeleden bir kayığa doldurulur,Sarayburnuna getirilip sarayın içme suyu işi ile vazifeli Kahve Ocağına teslim edilirdi ve bir gün önce getirilmiş ve boşalmış kırbalar da geri götürülürdü (B.:Bostancı,Bostancı Ocakları ,cild 6,sayfa 2976).
Şu kıt’a Eyyubdaki Gümüşsuyu Bostancı Ocağı neferlerinden bir gen şânındadır:
Has gümüş mâdeni o şâhın soyu
Olmuş hem ocağı şol Gümüşsuyu
Bostancı eşbehim Kazdağ levendi
Samanın altından yürütür suyu
Keman ebrûlerle tîri müzgânla
Murgi dil saydına kurmuş pusuyu
(Galatalı...
⇓ Devamını okuyunuz...
GÜMÜŞSUYU – İstanbulda bu isimle anılır üç menbâ suyu vardır.
Eyyubsultan Gümüşsuyu – Halicin bitiminde Karyağdı Bayırı ardında Gümüşsuyu diye anıla gelmiş mevkidedir.Topkapusu Sarayının osmanlı pâdişahlarına kışlık dâimi ikametgâh olduğu Fatih Sultan Mehmed devrinden bu yana,yüz yıllar boyunca o sarayın içme suyu bu kaynakdan getirilmişdi.Kaynağın yanında bir bostancı kolluğu (karakolu) kurulmuş ve orada bastıncılardan bir kıt’a asker yerleştirilmişdi ki onun da adına “Gümüşsuyu Ocağı” denilirdi. Vazifesi hem suyun muhafazası hem de saraya her gün gönderilecek suyun sakalığı idi.Su,tepedeki kaynakdan arka kırbaları ile yalıda iskeleye indirilirdi ;o iskeleye de önceleri “Bostancı İskelesi” denilmiş, fakat halk ağzında “Bostan İskelesi olmuşdu ki hâlâ öyle anılır.Kırbalar o iskeleden bir kayığa doldurulur,Sarayburnuna getirilip sarayın içme suyu işi ile vazifeli Kahve Ocağına teslim edilirdi ve bir gün önce getirilmiş ve boşalmış kırbalar da geri götürülürdü (B.:Bostancı,Bostancı Ocakları ,cild 6,sayfa 2976).
Şu kıt’a Eyyubdaki Gümüşsuyu Bostancı Ocağı neferlerinden bir gen şânındadır:
Has gümüş mâdeni o şâhın soyu
Olmuş hem ocağı şol Gümüşsuyu
Bostancı eşbehim Kazdağ levendi
Samanın altından yürütür suyu
Keman ebrûlerle tîri müzgânla
Murgi dil saydına kurmuş pusuyu
(Galatalı Hüseyin)
Bu menbâ suyundan zamanımızda o civar halkı faydalanmaktadır.
Beykoz Gümüşsuyu – Yukarı Boğazın Anadolu yakasında,Beykoz ile Paşabağçesi arasında Sultâniye Çayırı diye meşhur mesirenin gerisinde ve kuzey -doğusunda bir tepede,yürüyerek onbeş dakikalık bir yerdedir.Yazın temmuz ve ağustos sıcaklarında suyu gaayetle azalır idi.Zamanımızda Sultâniye Çayırı mesîre hüviyetini kaybetmiş, orası ve etrâfı gecekondularla dolup mahalle olmuşdur (B::Sultâniye Çayırı),ve o mahalle de Gümüşsuyu adını almışdır,çarşısına da Gümüşsuyu çarşısı denilir.
İlmiye mesleğinde anadolu kadıaskerliği pâyesine kadar yükselmiş Pîrîzâde Mehmed Bey Gümüşsuyunu hicrî 1178 (M.1764-1765) de Sultâniye Çayırında yapdırttığı bir çeşmeden akıtmışdı ;çeşme 1945 de mamur durumda idi.Gecekondu istilâsı başlayınca Pîrîzâde Çeşmesi harab oldu,1967 de Cemal Mete adında bir hayır sâhibi eski çeşmenin beş metre kadar önünde yeni çeşme yaptırarak Gümüşsuyunu oradan akıttı.
Beyoğlu Gümüşsuyu – Fındıklı ile Dolmabağçe arasındaki arasının ardındaki bayırda,Taksim civarına düşen ve kaynağa nisbetle Gümüşsuyu diye anılan mevikde idi.Zamanımızda kaybolmuş bir su kaynağıdır,adı,sâdece bir semt ismi olarak kalmışdır. Üçüncü Sultan Selim zamanında tâlimli topcu askeri için Taksimde bir büyük kışla yaptırılmışdı (B.:Taksim Kışlası) ;yine aynı pâdişah İkinci Sultan Mahmud da yüz yıllar boyunca pâdişahların sürgün avlarında kullanılan ve “Samson” denilen büyük av köpeklerine bakmakla görevli Yeniçeri Ocağının 71. Ortası için Topcu Kışlası civârında Gümüşsuyu mevkiinde bir kışla yaptırmışdı, aslında adı “Samsoncular Kışlası” olan bu yeni kışla,halk ağzında “Gümüşsuyu Kışlası” diye anıldı.Sultan Abdülmecid zamanında Gümüşsuyu kışlası temelinden yenilenerek Taksim Kışlasındaki topcu askeri için bir hastahâne oldu, hastahânenin suyu da Gümüşsuyu kaynağından oldu (B.: Gümüşsuyu Askerî Hastahânesi).
Kışlanın ve Hastahânenin ihtiyacı olan su,Taksimdeki büyük haznede toplanan bend sularından alınmışdı.
Sultan Abdülaziz hicrî 1278 (1861-1862) de hastahâne yanında büyük bir çeşme yapdırttı,çeşmenin lülelerinden akan Taksimden gelen bend suyu akdığı halde,çeşmeye,eski kaynağın semte mal olmuş adına nisbetle “Gümüşsuyu Çeşmesi” denildi. Çeşmenin beş beyitlik manzum kitâbesinin tarih mısraında kullanılan bu ismin artık bir semt adı olduğu açıkca görülmektedir. Bu isim artık bir semt adı olmuşdur.
Oldu cârî gel Gümüşsûyunda iç âbı hayât
Tema
Yer
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
G11A059
Tema
Yer
Konular
Gümüşsuyu, Menba Suyu, Memba Suyu, Spring Water, Eyyubsultan Gümüşsuyu, Eyyubsultan Spring Water, Haliç, Karyağdı Bayırı, Topkapı Sarayı, Topkapı Palace, Mehmed II (Sultan), Bostancı İskelesi, Bostancı Pier, Sarayburnu, Beykoz Gümüşsuyu, Beykoz Spring Water, Beykoz, Paşabahçe, Sultaniye Çayırı, Sultaniye Grove, Pirizade Mehmed Bey, Cemal Mete, Pirizade Çeşmesi, Pirizade Fountain, Beyoğlu Gümüşsuyu, Beyoğlu Spring Water, Fındıklı, Dolmabahçe, Taksim, Selim III (Sultan), Taksim Kışlası, Taksim Barracks, Taksim Artillery Barracks, Mahmud II (Sultan), Samsoncular Kışlası, Samsoncular Barracks, Gümüşsuyu Kışlası, Gümüşsuyu Barracks, Abdülmecid I (Sultan), Gümüşsuyu Askeri Hastanesi, Gümüşsuyu Military Hospital, Abdülaziz I (Sultan), Gümüşsuyu Çeşmesi, Gümüşsuyu Fountain
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Güm bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo. Baskı notları tükenmez kalemle yazılmıştır.
Bakınız Notu
Bostancı, Bostancı Ocakları, cild 6, sayfa 2976; Sultâniye Çayırı; Taksim Kışlası; Gümüşsuyu Askerî Hastahânesi
Bibliyografya Notu
Galatalı Hüseyin
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Yer
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.