Kelimenin aslı rumca olup mebrûk, mübarek mânasınadır. Putperestlikten hıristiyanlığa intikal ederek bir aziz veya azizenin adına bağlanmış kuyu ve pınarlardır ki, halk arasında suyunun türlü maraz ve illetlere karşı şifalı olduğuna inanılır, ziyaret edilir; adını taşıdıkları aziz veya azizenin gününde, bu ziyaretler bir panayıra inkılâb eder. İstanbul civarında ve şehir içinde sayılamıyacak kadar çok ayazma vardır. Büyükşehrin günlük hayatında suyun kıymeti ölçülemez azamettedir. Şehrin civarındaki su kaynakları, büyük yapı örneği su yolları ve su kemerleri ile şehrin içine akıtılmakla beraber, eski İstanbul muhasaralarında, suyu şehir dışından gelen çeşmeler kuruyunca İstanbulluları açık ve yeraltı sarnıçları ile ayazmalar sulamış, yaşatmıştır. Ayazmanın gününde, panayırında, en yakın kilisenin despotu ayazmaya gelerek ruhanî bir âyin yapılır ve bu vesile şifalı sudan içilir. Sair âdi ziyaretlerde, ayazmanın fukara sandığına gönülden kopan bir sadaka parası atılıp aziz veya azizenin ikon’u önüne bir mum yakmak, ziyaret âdabındandır. Ayazmalar, Müslümanlar tarafından da ayni saf inan ile ziyaret edilir. Panayırı en parlak olan ayazma da, Balıklı ayazmasıdır (B. : Balıklı ayazması). Ayazmalar, gittikçe azalmaktadır; bir kısmı şahıs mülkü olmuş; bir kısmı, suyu kirli görülerek kap...

Kelimenin aslı rumca olup mebrûk, mübarek mânasınadır. Putperestlikten hıristiyanlığa intikal ederek bir aziz veya azizenin adına bağlanmış kuyu ve pınarlardır ki, halk arasında suyunun türlü maraz ve illetlere karşı şifalı olduğuna inanılır, ziyaret edilir; adını taşıdıkları aziz veya azizenin gününde, bu ziyaretler bir panayıra inkılâb eder. İstanbul civarında ve şehir içinde sayılamıyacak kadar çok ayazma vardır. Büyükşehrin günlük hayatında suyun kıymeti ölçülemez azamettedir. Şehrin civarındaki su kaynakları, büyük yapı örneği su yolları ve su kemerleri ile şehrin içine akıtılmakla beraber, eski İstanbul muhasaralarında, suyu şehir dışından gelen çeşmeler kuruyunca İstanbulluları açık ve yeraltı sarnıçları ile ayazmalar sulamış, yaşatmıştır. Ayazmanın gününde, panayırında, en yakın kilisenin despotu ayazmaya gelerek ruhanî bir âyin yapılır ve bu vesile şifalı sudan içilir. Sair âdi ziyaretlerde, ayazmanın fukara sandığına gönülden kopan bir sadaka parası atılıp aziz veya azizenin ikon’u önüne bir mum yakmak, ziyaret âdabındandır. Ayazmalar, Müslümanlar tarafından da ayni saf inan ile ziyaret edilir. Panayırı en parlak olan ayazma da, Balıklı ayazmasıdır (B. : Balıklı ayazması). Ayazmalar, gittikçe azalmaktadır; bir kısmı şahıs mülkü olmuş; bir kısmı, suyu kirli görülerek kapatılmış bâzıları tamamen terkedilip harab olmuştur; yalnız kiliseler içinde bulunanlardır ki, emniyet ile idamei mevcudiyet etmektedirler. Bu arada zamanımızda şifalı suya itikadın da gevşemiş olduğunu kaydetmek lâzımdır. İstanbul Ansiklopedisinde ayazmalar, Ayil, Ayii ve Ayios maddelerinde kaydedilmiştir. İstanbul Ansiklopedisi adına da ayazmaları, Millî Eğitim Bakanlığı Basımevi teknisiyenlerinden Hakkı Göktürk dolaşmıştır ki, bu azimkâr ve vefalı arkadaşın himmetini belirtmek İstanbul Ansiklopedisi’nin bir bordudur.