Onbirinci milâdî asrın başlarında Asyanın büyük hükümdarlarından Mahmud Gaznevî’nin şark edebiyatında müstesnâ güzelliği dillere destan olmuş mahbub nedîminin adı; İstanbul tahtında oturmuş âliosmon pâdişahlarının en haşmetlisi Kanunî Sultan Süleyman (şâir Muhibbî) de bir nevcivan şânında yazdığı bir gazelini bu güzel delikanlının adı ile bitirmiştir. Kuvvetle tahmin edilir ki büyük hükümdara bu gazeli yazdırtan güzelliğin tecelli ettiği yüze sâhib olan genç, Enderunu Hümayunun Zülüflü Ağalar denilen iç oğlanlarından biridir ve adı da Ayaz’dır; bu takdirde gazelin bu ansiklopedideki kıymeti evleviyetle artacaktır. GAZEL Dedim aşkına düşdüm pür niyâzım Dedi başdan başa ben dahi nâzım Dedim gönlümü gel yıkma habîbim Dedi sandın beni ben dilnüvâzım Dedim dil mürgini benden ayırma Dedi bilmez misin ki şâhbâzım Dedim balâ mıdır kaddin ya Tûbâ Dedi anden yüze ben şerefrâzım Dedim Mahmud’un olmuşdur Muhibbî Dedi hüsn ile ben dahi Ayâz’ım